World Cup 2010 dưới góc nhìn xã hội: Nam Phi đã có những tiến bộ

04/07/2010 12:25 GMT+7 | World Cup 2010

(TT&VH) - Trong một bài trả lời phỏng vấn dành cho tờ La Vanguardia (Tiền Phong) của Tây Ban Nha, nhà báo Xavier Aldekoa, chuyên gia về châu Phi của tờ báo nói trên, đã phân tích những tiến bộ trên đất nước Nam Phi kể từ khi chủ nghĩa Apartheid (phân biệt chủng tộc) bị xóa bỏ đến sự kích thích phát triển do World Cup tạo ra.

 - Dạo chơi những ngày này ở các con phố của Nam Phi đồng nghĩa với không khí lễ hội. Sự ân cần mà nước chủ nhà dành cho các du khách chứng tỏ đất nước này muốn World Cup 2010 thành công tốt đẹp.

 - Đối với họ, World Cup là một niềm tự hào, nhưng lòng mến khách của người dân Nam Phi không chỉ được thể hiện trong World Cup. Ở các nước khác cũng vậy thôi. Do vấn đề lịch sử, ban đầu cũng có sự e dè nhưng khi nỗi nghi ngại được vượt qua, người dân rất ân cần và họ sẵn sàng mời chúng ta về nhà mình.

-  Nam Phi có gì đặc biệt so với các nước khác cùng châu lục ?


Ảnh: Getty
- Nam Phi rất khác với phần còn lại của châu lục này, kể cả về mặt tốt và mặt xấu. Đó là một thế lực với vai trò dẫn dắt sự hồi sinh của châu Phi, nhưng ta có thể thấy một chút thiếu tự tin. Họ là một đất nước đang phát triển với tiềm năng lớn, nhưng cần phải vượt qua những sự phân biệt xã hội lớn. Đầu năm nay, họ vượt qua Brazil với tư cách là nước bất bình đẳng nhất trên thế giới.

- Sự nghi ngại hoặc thiếu tự tin đó có nguồn gốc từ những đau khổ mà người dân Nam Phi, nhất là người da đen, đã phải trải qua hay không, nhất là trong thời kỳ dưới sự độc tài của Apartheid ?

- Nam Phi có một lịch sử hỗn loạn, không chỉ trong thời kỳ phân biệt chủng tộc. Đã xảy ra những cuộc chiến tranh giữa những người da trắng và người da đen, giữa những người Boers và người Anh, thậm chí có cả những trại tập trung. Bên cạnh Apartheid, yếu tố kinh tế cũng làm cho các vấn đề tồn tại khó được giải quyết.  Nam Phi là một xã hội rất trẻ; 42% dân số chưa sinh ra khi Mandela đang còn ngồi tù. Đó là một xã hội hướng về phía trước.

- Nam Phi đã tạo bước tiến lớn để cải thiện các quyền dân sinh, nhưng vẫn còn những bất bình đẳng vì yếu tố chủng tộc ?

- Vẫn còn yếu tố chủng tộc do còn nhiều khu dân cư biệt lập. Nhưng sự khác biệt chính là nỗi sợ hãi; họ ngại sự gần gũi và tìm hiểu nhau để phá vỡ các rào cản . Sự sợ hãi đó không phải tình cờ; nó bắt nguồn từ những vấn đề thực tiễn và tư duy cùng một số yếu tố khác, như chưa được tiếp cận đầy đủ với văn hóa tiên tiến hoặc chưa đủ mạnh về kinh tế. Những yếu tố đó đã tạo ra sự sợ hãi và sự thiếu hiểu biết lẫn nhau.

- Sowetto là một trong những vùng lạc hậu nhất ở Nam Phi. Từ đây khởi nguồn phong trào xã hội chống lại sự phân biệt chủng tộc. Ở đây đã có sự cải thiện với thời đại mới ?

- Sowetto có từ 4 đến 7 triệu dân. Ở đây ta có thể thấy những khu phố hiện đại, với những căn nhà làm quên đi hình ảnh những túp lều xiêu vẹo, thậm chí đó còn là nơi sinh sống của những cầu thủ bóng đá nhiều tiền. Nhưng cũng có những khu vực xơ xác, không điện, không nước. Khi nền dân chủ được thiết lập và Mandela lên cầm quyền, có một sự bùng nổ về sự lạc quan. Nhưng mọi chuyện đâu có thể giải quyết một cách nhanh chóng. Dù sao, trong vấn đề chủng tộc, Nam Phi đang tiến về phía trước. Thí dụ, tại Melbille ta có thể nhìn thấy những thanh niên da đen uống bia cùng bàn với những người da trắng. Cách đây 20 năm, làm gì có chuyện đó.

- Tất cả những yếu tố trên làm tăng các vấn đề an ninh ?

- Nam Phi có vấn đề về bạo lực. Các con số thống kê cho thấy mỗi ngày có từ 35 đến 40 người chết do nguyên nhân trên, chủ yếu tại các khu tàu thuyền neo đậu, các khu dân cư nghèo và giữa những người quen biết nhau. Ở đây, anh có thể thấy những ngôi nhà được bảo vệ chắc chắn, với những hàng rào điện tử, và nỗi sợ hãi khi đi bộ trên đường phố. Điều đó dẫn đến một số tuyến đường vắng như sa mạc. Những con đường nguy hiểm nhất nằm ở các khu phố nghèo nhất, nơi có những người dân sống trong những ngôi nhà chật chội, bẩn thỉu, không nước, không điện. Nhưng ngược lại, Sandton không phải là một nơi nguy hiểm, mà là một nơi rất bình yên. Chính sự phân biệt xã hội đã tạo ra bạo lực.

- World Cup đã tác động như thế nào đối với sự tiến bộ của Nam Phi ?

- Điều đầu tiên mà những người Nam Phi nói khi World Cup bắt đầu là họ cảm thấy tự hào và và họ đã chứng tỏ mình có thể làm được gì. Việc họ thấy mình có khả năng tổ chức thành công một sự kiện lớn như thế nay là rất quan trọng. Khi đội tuyển Nam Phi thua, người dân có buồn, nhưng ngày hôm sau trên các tờ báo đều có tít lớn: “Chúng tôi muốn đăng cai Thế vận hội 2020”. Đó là thái độ của người Nam Phi, được củng cố bằng thắng lợi của World Cup.

Trên lĩnh vực kinh tế, đất nước đã chi 5 tỷ rưỡi euro vào cơ sở hạ tầng. Có nhiều công trình được xây dựng mới: các trạm xe buýt, đường phố, xa lộ và sân bay. Tất cả những cái đó, cộng với vai trò là thế lực kinh tế chính của châu lục, là điểm hấp dẫn để thu hút đầu tư và chúng ta sẽ xem chính phủ sẽ tận dụng cơ hội này như thế nào.

- Về mặt xã hội, World Cup có giúp tăng cường sự đoàn kết giữa các chủng tộc ?

- Đó là một bước tiến mới để họ tự hào về dân tộc mình, nhưng những gì mà họ chưa làm được cho đến nay thì không thể giải quyết được bằng World Cup. Tất nhiên, World Cup có đóng góp tích cực. Năm 1995, lần đầu tiên đã có một trận chung kết môn rugby và những người da trắng đã cùng những người da đen chào mừng chiến thắng trong một giải thế giới. Sự kiện đó cũng như sự kiện ngày hôm nay đều góp phần cải thiện vào đời sống xã hội ở Nam Phi.
Khang Chi (Theo La Vanguardia)

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm