Khi chạy bộ và pickleball thăng hoa

Đôi khi, những thay đổi lớn nhất của thể thao không đến từ phòng họp của các Liên đoàn, mà từ một con phố đang rực nắng hay những đêm phố phường lên đèn. Nơi những người chạy marathon hòa vào dòng người thành phố. Nơi những khoảng sân nhỏ ngập tiếng cười của người chơi pickleball đủ mọi lứa tuổi. Ở đó, thể thao thôi không còn là cuộc thi, mà trở lại với bản chất ban đầu: kết nối con người.

Vài năm gần đây, Việt Nam chứng kiến một làn sóng thể thao có tính chất cộng đồng. Từ hàng nghìn người chạy xuyên đêm ở các thành phố lớn, đến những sân pickleball mọc lên giữa lòng khu dân cư, hay các sự kiện được tổ chức trong không gian đường phố. Thể thao đang tìm lại không gian của mình – không phải trên khán đài, mà giữa đời sống. Câu chuyện về việc giải pickleball ở Đà Nẵng lập kỷ lục về số lượng khán giả là một ví dụ.

Điều đáng nói là thể thao đang dần phá vỡ các bức tường ngăn cách. Một hãng bia lớn đã chọn cách tổ chức giải đấu "bóng đá đường phố" làm sự kiện quảng bá chính trong chuyến giao lưu mới đây của cựu cầu thủ Man United tại Việt Nam. Sự kiện này, được diễn ra ngay trên bờ biển Nha Trang.

Ở TP.HCM, trong 2 năm gần đây, đã thử nghiệm mô hình đưa các sự kiện thể thao ra đường phố trung tâm như giải vô địch thế giới Teqball, Liên hoan võ thuật quốc tế… Một kiểu thông điệp "nếu khán giả không đến sân, thì sân sẽ đi đến với khán giả". Một cách làm nhưng giải được 2 bài toán: Các nhà thi đấu đang vắng khán giả và tính kết nối của thể thao với cộng đồng.

Nhưng trên hết, đây là điểm khởi đầu cho "kinh tế thể thao", một thuật ngữ chỉ mới đang dừng ở mức khái niệm trong các buổi hội thảo nhưng lại là đề mục chính của Chiến lược phát triển thể thao 2030-2045, được đưa vào các góp ý của ngành thể thao với dự thảo văn kiện Đại hội Đảng lần thứ 14.

Sự phát triển nhanh của các môn thể thao có tính kết nối cao với cộng đồng đang chứng minh một xu hướng: muốn tạo ra doanh thu hãy tăng cảm xúc cho người chơi thể thao. Các giải đấu Marathon đã biến những con đường, các địa điểm thi đấu có yếu tố di sản thành sân chơi khổng lồ, tạo ra kinh tế lưu trú và trải nghiệm cho địa phương mà không cần xây mới hạ tầng tốn kém. Trong khi đó, pickleball, với sự phổ biến đa thế hệ, đã chứng minh khả năng chuyển đổi năng lượng thể chất thành vốn xã hội thông qua các hoạt động thiện nguyện. Những sự kiện thể thao trên đường phố giúp đo lường trực tiếp số lượng người tiếp xúc, chụp ảnh và chia sẻ trên mạng xã hội, điều không tồn tại ở một nhà thi đấu vắng người xem.

Một lý do khác để xu hướng này phát triển, đó là sự đơn giản của hạ tầng thể thao. Pickleball tiếp cận nhanh cư dân đô thị vì môn này dễ dàng có địa điểm thi đấu khi chuyển đổi sân cầu lông hay quần vợt mà không tốn nhiều ngân sách.

Yếu tố này thúc đẩy các các nhà đầu tư nhỏ tham gia thị trường, giải được bài toán lợi nhuận, qua đó giúp cho việc định lượng qui mô thị trường. Nhiều sân đấu, thì người chơi đông và các sản phẩm khác cũng được "ăn theo", góp phần làm nên trào lưu. Với chạy bộ, mọi chuyện còn đơn giản hơn. Đây là lý do mà phần lớn các giải marathon chuyên ngiệp của Việt Nam đều "mở cổng" cho các hạng mục phong trào.

Một trận đấu thể thao đỉnh cao chỉ được xem qua nền tảng trực tuyến là một trận đấu nửa vời. Bởi thể thao, tự trong DNA của nó, là âm thanh, là nhiệt, là sự cộng hưởng. Khi người xem rời bỏ khán đài, thể thao mất đi nguồn năng lượng cốt lõi để phát triển. Vì thế, đưa thể thao trở lại đường phố, công viên, bãi biển… không chỉ là đổi chỗ, mà là hồi sinh mối quan hệ giữa VĐV và khán giả, giữa cá nhân và cộng đồng.

Cuối cùng, đó là thước đo năng lực tổ chức và sáng tạo của chính những nhà quản lý. Mỗi sự kiện thể thao cộng đồng – dù là marathon, pickleball hay võ thuật – đều có thể trở thành nền tảng kích hoạt du lịch, dịch vụ, tiêu dùng, thương hiệu. Và khi thể thao tìm lại khán giả của mình – không ở trên ghế, mà giữa phố – đó chính là lúc Việt Nam bắt đầu hiện thực hóa khái niệm kinh tế thể thao