Tinh gọn tổ chức bộ máy không chỉ là sắp xếp lại đầu mối hay cắt giảm thủ tục hành chính. 

Chiều 1/7/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đến thăm, kiểm tra hoạt động tại Trung tâm hành chính công thành phố Hà Nội

Đó là một lựa chọn chiến lược về mô hình quản trị quốc gia, nơi hiệu quả vận hành của bộ máy trở thành nguồn lực quan trọng bậc nhất của tăng trưởng. Khi bộ máy nhẹ hơn, trách nhiệm rõ hơn, quyền lực được đặt đúng chỗ và con người được phát huy, không gian phát triển vì thế cũng được mở ra.

Chiều 1/7/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đến thăm, kiểm tra hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp tại phường Tây Hồ, thành phố Hà Nội

Trong mạch tư duy ấy, Kết luận số 226-KL/TW của Ban Bí thư, do Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú ký ban hành mới đây, có thể xem là một dấu mốc đáng chú ý. Không né tránh, không chung chung, văn bản đi thẳng vào những "điểm nghẽn" cốt lõi của quản trị công: văn bản hành chính dàn trải, hội họp hình thức, phối hợp thiếu nhịp nhàng, chuyển đổi số còn chậm. 

Chiều 1/7/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đến thăm, kiểm tra hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp tại xã Phúc Thịnh, thành phố Hà Nội

Yêu cầu tinh giản tối thiểu 15% số lượng văn bản mỗi năm, giảm 10% số hội nghị, tăng mạnh tỷ lệ họp trực tuyến không phải là những chỉ tiêu kỹ thuật khô cứng, mà là một mệnh lệnh cải cách phương thức vận hành – chuyển từ tư duy "quy trình hóa" sang "hiệu quả hóa", từ quản lý bằng giấy tờ sang quản trị bằng dữ liệu và trách nhiệm giải trình.

Chiều 2/7/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Trung tâm phục vụ hành chính công phường Đống Đa, Hà Nội

Ở tầng sâu hơn, tinh gọn bộ máy gắn chặt với phân cấp, phân quyền và nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của địa phương. Khi Trung ương tập trung vào vai trò kiến tạo thể chế, xây dựng "luật chơi" và tăng cường kiểm tra, giám sát; khi địa phương được trao quyền nhiều hơn trong tổ chức thực hiện, bộ máy mới có điều kiện vận hành linh hoạt, sát thực tiễn và phản ứng nhanh trước yêu cầu phát triển. Nguyên tắc "việc nào cấp nào làm tốt nhất thì giao cho cấp đó" vì thế không chỉ là một mệnh đề lý luận, mà là chìa khóa để khắc phục tình trạng chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm - căn bệnh kéo dài của mô hình quản lý nhiều tầng nấc.

Trong chuyến thăm và làm việc tại An Giang, sáng 21/7/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đến thăm và làm việc với lãnh đạo phường Thới Sơn, tỉnh An Giang về triển khai tổ chức mô hình chính quyền địa phương 02 cấp và hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công

Tinh gọn bộ máy cũng không thể tách rời công tác cán bộ - khâu then chốt của mọi cải cách. Chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, đồng thời kiên quyết thay thế những cán bộ thiếu trách nhiệm, uy tín thấp, năng lực hạn chế cho thấy sự thay đổi rõ nét trong cách nhìn về trách nhiệm công vụ.

Từ định hướng của Trung ương, Chính phủ đã cụ thể hóa bằng những chỉ đạo điều hành gắn chặt với yêu cầu phát triển nhanh và bền vững ở các địa phương. Thực tiễn cho thấy, khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp được triển khai đồng bộ với cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, thúc đẩy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, bộ máy hành chính không chỉ phục vụ tốt hơn mà còn trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng. Việc sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, mở rộng dịch vụ công trực tuyến, coi nguồn lực Nhà nước là vốn dẫn dắt đã giúp nhiều địa phương khai thác hiệu quả hơn tiềm năng, lợi thế, tăng cường liên kết vùng và hội nhập khu vực.

Sáng 21/7/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đến thăm và làm việc với lãnh đạo phường Thới Sơn, tỉnh An Giang về triển khai tổ chức mô hình chính quyền địa phương 02 cấp và hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công

Một minh chứng sinh động là câu chuyện giải phóng mặt bằng dự án đường Vành đai 1 (đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục) tại Hà Nội - điểm nghẽn hạ tầng kéo dài nhiều năm. Chỉ trong hơn 5 tháng kể từ khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp được vận hành (từ 1/7/2025), các phường Ô Chợ Dừa, Giảng Võ, Láng đã hoàn thành bồi thường, hỗ trợ tái định cư và thu hồi đất đối với 1.295 hộ dân; trong khi suốt 7 năm trước đó, các quận cũ chỉ xử lý được 686 hộ. 

"Đây là dấu mốc thể hiện rõ sự chuyển biến mạnh mẽ về hiệu lực thực thi kể từ khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp", Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng khẳng định. Khi bộ máy được tổ chức lại gọn hơn, rõ trách nhiệm hơn, những việc tưởng chừng bế tắc đã có thể được tháo gỡ với tốc độ chưa từng có.

Chiều 14/10/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đến kiểm tra tình hình hoạt động của Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Bát Mọt, tỉnh Thanh Hoá

Song hành với điều hành, hoàn thiện thể chế là điều kiện không thể thiếu để mô hình mới vận hành thông suốt. Việc rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật cho phù hợp với chính quyền địa phương hai cấp - như dự thảo Điều lệ trường phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo - cho thấy tinh thần chủ động điều chỉnh chính sách theo hướng tinh gọn, rõ trách nhiệm, giảm trung gian. Khi chức năng quản lý được phân cấp lại, thủ tục được đơn giản hóa và công nghệ số được đẩy mạnh ứng dụng, bộ máy không chỉ gọn hơn về hình thức mà còn minh bạch hơn trong vận hành, dễ tiếp cận hơn với người dân.

Cán bộ hướng dẫn cho người dân đến thực hiện thủ tục hành chính tại phường Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh

Tại TP Hồ Chí Minh, tinh thần "lấy người dân làm trung tâm" được cụ thể hóa bằng những thay đổi rất thực. Từ cấp thành phố đến từng xã, phường, chính quyền chuyển mạnh từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ, coi mỗi phản ánh của người dân là một "mệnh lệnh" để điều chỉnh hoạt động điều hành.

Tại TP Hồ Chí Minh, tinh thần "lấy người dân làm trung tâm" được cụ thể hóa bằng những thay đổi rất thực. Trong ảnh: Sáng 1/7/2025, cùng với cả nước, chính quyền 168 phường, xã, đặc khu của Thành phố Hồ Chí Minh mới chính thức vận hành

Phường Sài Gòn - trung tâm năng động của siêu đô thị - trở thành điểm sáng trong cải cách hành chính và chuyển đổi số: chỉ trong 5 tháng (từ 1/7 đến 30/11), Trung tâm phục vụ hành chính công của phường đã tiếp nhận và giải quyết hơn 33.000 hồ sơ; tỷ lệ trả kết quả đúng hạn đạt 100%; tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến đạt 98,6%, vượt xa mục tiêu đề ra. 

Việc thử nghiệm robot hỗ trợ tiếp dân, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong tư vấn hồ sơ cho thấy tinh gọn bộ máy không chỉ là giảm đầu mối, mà là mở đường cho một mô hình chính quyền số gần dân, tiện lợi và hiệu quả.

Đến nay, các hệ thống thông tin dùng chung phục vụ chỉ đạo điều hành chính quyền địa phương hai cấp tại Phú Thọ đã vận hành trơn tru, an toàn và hiệu quả

Có thể khẳng định, tinh gọn bộ máy và xây dựng chính quyền địa phương hai cấp không phải là cải cách ngắn hạn, mà là nền tảng cho một giai đoạn phát triển mới của đất nước. Khi bộ máy được tổ chức hợp lý, quyền lực được phân bổ đúng chỗ, con người được đặt vào vị trí then chốt và công nghệ trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả, chính quyền sẽ vận hành thông suốt hơn, nguồn lực xã hội được khơi thông mạnh mẽ hơn, và mục tiêu phát triển nhanh, bền vững sẽ trở nên khả thi hơn bao giờ hết.

Cán bộ Trung tâm phục vụ hành chính công xã Nam Cường (tỉnh Hưng Yên) thực hiện thủ tục hành chính cho người dân trong ngày đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp