Bài 1: Điêu khắc Việt Nam - Trại nhiều nhưng… nghiệp dư!

(TT&VH) - Các trại điêu khắc liên tục được tổ chức từ Bắc chí Nam. Gần đây nhất, Trại điêu khắc quốc tế Đồng Mô dự kiến diễn ralà từ ngày 23/11 đến ngày 21/12/2008 nhưng vừa phải lui lại thời gian đến Quý 1 năm 2009. Số lượng nhiều, còn chất lượng?

Đi trại lại gặp “người quen”

Nhà điêu khắc Hoàng Tường Minh (ngồi bìa phải)

tại một trại điêu khắc Hàn Quốc

Đưa ra con số có sự so sánh đối chiếu từ nhiều nguồn thông tin, nhà điêu khắc Bùi Hải Sơn cho biết, VN có số trại điêu khắc hằng năm chỉ đứng sau Trung Quốc, Hàn Quốc và Ả Rập (Dubai). Lẽ ra số lượng trại phải đi đôi với chất lượng, thế nhưng trại ở ta vẫn cứ… nghiệp dư. Vì sao nghiệp dư? Câu hỏi này được Bùi Hải Sơn lý giải như sau: thành công chiếm đến 50% của một trại điêu khắc được quyết định bởi nhân sự - tức là khách mời. Ở ta, tôi đã hai lần tham gia trại quốc tế An Giang, và lần nào cũng chỉ gặp bấy nhiêu gương mặt trong cũng như ngoài nước. Với xứ người thì khác, cụ thể như Hàn Quốc, mỗi trại, họ chọn lọc mời khoảng năm tác giả trong nước và năm tác giả nước ngoài, lần sau mời các tác giả khác. Còn chúng ta thì, trại ở Huế, Hải Phòng… cũng có chừng ấy tác giả. Mà điêu khắc cũng như các ngành nghệ thuật khác, để thai nghén ra một tác phẩm khác mình và khác người cần phải có thời gian. Đó là chưa nói đến việc nhiều người cả một thời gian dài hoặc cả đời chỉ có vài “mảng, miếng” làm tới làm lui. Cho nên ở ta, đi An Giang hay Huế, Hải Phòng cũng gặp dăm tác phẩm của vài tác giả có thể nói là giống nhau vì của cùng một người “đẻ ra”. Nước ngoài họ sợ sự trùng lắp ấy nên nhất định chỉ mời mỗi tác giả làm một tác phẩm trên lãnh thổ của họ, hạn hữu lắm mới có lần thứ hai.

Nếu chỉ quẩn quanh trại nào cũng chừng ấy tác giả, dù họ tài danh đến mấy, thì làm sao nền điêu khắc phát triển được - nhà điêu khắc Hoàng Tường Minh băn khoăn.

Thế nào là chuyên nghiệp?

Nói cho công bằng, trại điêu khắc xuất hiện nhiều ở một quốc gia sẽ tạo nên nhiều đất cho các nhà điêu khắc dụng võ. Nhưng như vừa nói, vấn đề nhân sự dự trại (khách mời) chiếm đến 50% sự thành công của trại. Tại sao ở ta cứ mời đi mời lại chừng ấy tác giả? Theo nhà điêu khắc Hoàng Tường Minh vì BTC ở ta quá ít thông tin về các hoạt động điêu khắc trên thế giới cũng như trong nước. Điều này cũng dễ hiểu vì BTC không biết chuyên nghiệp hóa từng khâu trong tổ chức điều hành, chẳng hạn như ở Hàn Quốc, BTC đã ủy quyền cho một trường ĐH Mỹ thuật ở thành phố, nơi diễn ra trại, lên danh sách khách mời. Vì trường ĐH là nơi giảng dạy và nghiên cứu nên họ biết rất rõ các hoạt động, trào lưu và từng tác giả trong nước, thế giới như thế nào… có phù hợp với mục đích, ý nghĩa của trại họ đang tổ chức hay không.