Họa sĩ Lê Hiền Minh: Lấy chồng Mỹ và yêu giấy dó

(Thethaovanhoa.vn) - Học ở Mỹ, lấy chồng Mỹ, nói tiếng Anh như gió, nhưng dành 10 năm tuổi trẻ sáng tạo trên chất liệu truyền thống cổ xưa của dân tộc: giấy dó. Đó là Lê Hiền Minh, chủ nhân triển lãm Dó 10, khai mạc 18h ngày 20/7, tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM.

Lựa chọn định mệnh

Hiền Minh giống mẹ (HS Nguyễn Thị Hiền, con gái cố nhà văn Kim Lân) ở đam mê sáng tạo và sự tập trung lao động phi thường. Những ngày Hè tháng 7 này, chị hối hả tại xưởng, nơi ở của mình, tòa nhà công ty nơi Hiền Minh làm phó giám đốc. Làm tác phẩm công phu, đổ rất nhiều tâm sức, người có trách nhiệm, tập trung cao độ không thể đảm nhiệm tốt cùng lúc nhiều chức năng.

"Những đợt làm TL Bố Hạo (năm 2012 tại Hà Nội), tôi rộc đi và tự nhủ, sau đây sẽ "nghỉ hưu", sinh con, không để chồng chờ thêm nữa. Thế rồi, lại có ý tưởng làm Dó 10 quy mô, như dấu mốc quãng đời đáng nhớ. Tôi có nhu cầu nhìn lại thành quả 10 năm lao động" – HS Hiền Minh chia sẻ.

HS Lê Hiền Minh bên chồng và mẹ, HS Nguyễn Thị Hiền tại Seoul, 5/2013.

Điểm đặc biệt của sự kiện là TL tổng hợp 4 tranh, 9 tác phẩm điêu khắc sắp đặt quy mô lớn, giấy dó là chất liệu xuyên suốt. Không chỉ có tác phẩm hoàn chỉnh do tác giả lưu giữ và đem về từ các bộ sưu tập ở nước ngoài, cho người xem cái nhìn tổng quan về thành quả 10 năm qua, công chúng còn được quan sát trọn vẹn quá trình thực hiện tác phẩm của Lê Hiền Minh qua việc trưng bày khuôn thạch cao, viết tay, bản mộc và hình ảnh liên quan đến đời sống sáng tác của nghệ sĩ.

Khởi nghiệp, Hiền Minh chọn chuyên khoa Sơn mài khi theo học Đại học Mỹ thuật TP. HCM. Chị vẽ sơn ta thành thạo cũng bởi kế thừa kinh nghiệm của mẹ - một HS rất vững kỹ thuật sơn mài, sơn dầu. Theo học khoa Hội họa, Học viện Mỹ thuật Cincinnati, bang Ohio, gặp và yêu một HS thiết kế đồ họa người Mỹ, cô gái hiện đại Hiền Minh lại lựa chọn giấy dó để gắn bó - bất ngờ này chính là niềm vui cho ông ngoại – cố nhà văn Kim Lân, một "chuyên gia" về chất liệu truyền thống và phong tục làng quê. Được mẹ gửi giấy dó sang Mỹ năm 2002, Hiền Minh thử nghiệm vẽ bột màu, bốn bức tranh: Đường phố, Xe cộ, Người, Mưa - bước khởi cho hành trình định mệnh.

Giai đoạn 2009 - 2012, Hiền Minh giữ nguyên màu cơ bản của dó, tinh giản hình thể, màu sắc, tạo hình, với bộ tác phẩm quy mô. Cơ thể, triển lãm tại trung tâm Vermont Studio, thành phố Johnson (tiểu bang Vermont, Mỹ) từ 11/10-9/12/2010. Gây chú ý mạnh là tác phẩm Những con chim do Hiền Minh nặn bằng bột mì truyền thống Hàn Quốc kết hợp giấy dó Việt Nam, vào năm 2009, khi chị ở xứ kim chi 1 tháng, là một trong 99 nữ nghệ sĩ toàn thế giới được mời dự International Incheon Women Artist's Biennale tại Incheon.

Hiện đại, lại say mê chất liệu dó, Hiền Minh gặt hái nhiều thành công. Chị nhận 4 giải thưởng quốc tế của Mỹ, Hàn Quốc và tham gia 7 triển lãm nhóm tiêu biểu tại Cincinnati (5/2004), Stuttgart (Đức, 12/2004), New York (2/2011)… Chị làm tượng Phật, tượng hình hài truyền thống cũng bằng dó (quan văn - võ, hầu, tễu, tiểu đồng). Lê Hiền Minh bộc lộ tài năng sáng tạo và sự kiên trì theo đuổi đam mê khi "biến hóa" giấy dó thành vật thể điêu khắc.

Cân bằng là thuận theo tự nhiên

Cao 1m50, nặng 46kg, Hiền Minh bé nhỏ mà đảm đương khối lượng công việc đồ sộ. Chị chịu chơi, cùng mẹ và chồng qua Mỹ rồi bay sang Hàn Quốc mượn của bảo tàng tác phẩm Những con chim về trưng bày lần này. Chị bình thản chấp nhận khi sắp đặt Cơ thể đang phân rã tại bảo tàng ở Mỹ. Đăng ký kết hôn với Gregory Mark Jewett (SN 1977), Hiền Minh vẫn chỉ dùng “thẻ xanh” và mãi giữ quốc tịch Việt Nam. Mê du lịch và có bạn bè khắp thế giới, song là con duy nhất, Minh lo cho mẹ, muốn sáng tạo trong không khí đất nước mình. Họa phẩm chị dùng đều là của Việt Nam. 

Dự định gần của Hiền Minh: "Sinh con năm 2014, dù chồng không hề giục giã, song cả hai gia đình đợi 8 năm rồi". Đành tạm gác công việc vài năm.

Ước mơ của chị là sẽ mở Quỹ tài trợ dành cho các phụ nữ làm nghệ thuật, "Bởi họ vất vả về công việc và tinh thần hơn những ngành nghề khác” – chị nói. Với Dó thì sao? "Chưa và sẽ không thể chán. Sự hào hứng khi bắt tay vào làm tác phẩm mới vẫn còn nguyên. Thập kỷ qua tôi làm các điêu khắc nhỏ, số lượng nhiều cho một tác phẩm. Chặng tiếp theo sẽ là ít chi tiết, nhưng tầm vóc tác phẩm lớn. Tôi khát khao làm bộ tác phẩm giấy dó về thời thơ ấu".

Sống như sáng tác, Hiền Minh không thích vẻ đẹp nhân tạo, mỹ viện: "Tôi không chống lại quy luật tự nhiên. Sao cứ phải đi tìm sự cân bằng? Cân bằng chính là thuận theo tự nhiên. Tôi đang nuôi tóc dài ngang lưng và sẽ không nhuộm, dù sau này bạc trắng. Tôi sẽ để như mái tóc bà ngoại tôi, một suối muối tiêu".

Vi Thùy Linh
Thể thao & Văn hóa