HLV Trần Công Minh: 'Bóng đá Việt Nam cần xây nền móng bằng thực lực'

Thể thao & Văn hóa vừa có cuộc trò chuyện cùng HLV Trần Công Minh, cựu danh thủ quê Đồng Tháp vẫn say sưa, nhiệt huyết khi nói về bóng đá.

* Thể thao & Văn hóa: Mới đây, sau thất bại của đội tuyển Indonesia tại vòng loại World Cup 2026, tờ Siam Sports của Thái Lan đã đăng tải một bài phân tích với nhận định: "Không có đường tắt trong làng bóng đá đỉnh cao, đã đến lúc Đông Nam Á cần học cách phát triển bền vững". Đâu là nhìn nhận của anh về câu chuyện nhập tịch đang nóng hổi của bóng đá khu vực?

- HLV Trần Công Minh: Trước hết, chúng ta thấy đây không phải vấn đề mới của bóng đá thế giới nhưng lại đang rất "nóng" với bóng đá Đông Nam Á. Chính sách nhập tịch cầu thủ, nếu không được kiểm soát và điều chỉnh hợp lý, có thể dẫn đến một số tác động tiêu cực. Giấc mơ World Cup của Indonesia phải dừng lại, trước đó thì bóng đá Malaysia lùm xùm vì vụ sai lệch hồ sơ 7 tuyển thủ nhập tịch.

Philippines cũng không trông chờ ngoại lực bằng việc vung tiền nữa. Singapore, đội bóng từng có thành tích của bóng đá Đông Nam Á nhờ chính sách này, nhưng nay sa sút nghiêm trọng là một bài học rõ ràng. Gần đây, bóng đá Đông Nam Á chứng kiến Malaysia và Indonesia cuộc chạy đua nước rút trong chính sách nhập tịch nhằm vươn tầm. Bóng đá Malaysia trả giá bằng việc bị FIFA ra án phạt. Indonesia tiêu tốn tiền bạc khủng rồi cũng chưa thể thỏa khát vọng dự World Cup.

Nói thế không có nghĩa phủ nhận hoàn toàn câu chuyện nhập tịch, bởi chất lượng và sự hòa nhập nhanh chóng của các cầu thủ nhập tịch đã trở thành "vũ khí chiến lược", giúp các đối thủ cạnh tranh trực tiếp nâng tầm sức mạnh một cách đột phá. Tuy nhiên, bóng đá Đông Nam Á muốn phát triển bền vững và chắc chắn có lẽ phải đi trên chính đôi chân của mình, như những gì bóng đá Nhật Bản và Hàn Quốc đang làm và rất thành công.

* Như thế, với những gì bóng đá Indonesia và Malaysia đang trải qua sẽ như tấm gương phản chiếu rõ nhất để các nền bóng đá khác trong khu vực soi vào?

- Có một thực tế là không ít người hâm mộ của Indonesia, Malaysia không sung sướng với thành tích của ĐTQG nước mình. Nhập tịch chính là chính sách làm thay đổi hay đốt giai đoạn nhanh ở một ĐTQG tại Đông Nam Á. Có thể lựa chọn của bóng đá Indonesia không tồi. Nhưng có thể họ đã quá nóng vội và quên mất một điều căn bản rằng, bóng đá không chỉ cần chiến thuật mà còn cần sự am hiểu văn hóa, tinh thần, sự gắn kết giữa cầu thủ bản địa và nhập tịch.

Không chỉ thế, chính sách nhập tịch ồ ạt cũng khiến đội bóng xứ vạn đảo mất phương hướng. Từ chỗ được đánh giá cao bởi tinh thần của những cầu thủ đa quốc tịch, họ dần trở thành đội bóng có thể cá nhân mạnh nhưng thiếu gắn kết. Mà như thế, đội bóng khó có được "linh hồn".

* Vậy qua câu chuyện này, đâu sẽ là hướng đi tốt hơn cho bóng đá Đông Nam Á?

- Bóng đá Đông Nam Á nếu muốn phát triển thay vì việc dựa hoàn toàn vào cầu thủ nhập tịch, thì nên học theo những mô hình phát triển đã và đang mang lại thành công, bền vững của những nước như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Uzbekistan. Ví dụ như Nhật Bản, họ phát triển bóng đá thông qua chiến lược dài hạn, được gọi là xuyên thế kỷ, đào tạo bài bản từ gốc, tích hợp bóng đá vào hệ thống giáo dục và cộng đồng, và xây dựng hệ thống giải đấu chuyên nghiệp có tính cạnh tranh cao.

Bóng đá Nhật Bản tập trung vào sự phát triển toàn diện của cầu thủ từ lứa tuổi nhỏ, kết hợp đào tạo ở mỗi CLB với bóng đá học đường, xây dựng các CLB gắn bó với cộng đồng địa phương.

* Sự thay đổi chóng mặt của những nền bóng đá khu vực Đông Nam Á với chính sách nhập tịch cầu thủ đã đặt ra câu hỏi cấp bách cho bóng đá Việt Nam: Nên ưu tiên bản sắc truyền thống hay mạnh dạn thay đổi để theo đuổi thành tích quốc tế?

- Thất bại trong việc giành vé dự World Cup 2026 không chỉ là hồi chuông cảnh báo với Indonesia mà còn là tấm gương để bóng đá Việt Nam nhìn vào. Nếu muốn vươn mình, chúng ta cần phải đi đúng hướng, đề cao sự ổn định, bản sắc và tinh thần tự lực hơn là phụ thuộc vào những yếu tố bên ngoài.

Bóng đá Việt Nam cũng đã và đang mở rộng cánh cửa cho cầu thủ nhập tịch cùng Việt kiều, điều đó đúng và cần thiết. Bóng đá hiện đại không thể khép kín và việc bổ sung nhân tố mới từ bên ngoài là xu hướng tất yếu. Nhưng phải khẳng định, nhập tịch không bao giờ là con đường tắt để đi đến thành công.

Quan trọng hơn, bóng đá Việt Nam cần giữ vững bản sắc. Đó là tinh thần chiến đấu, là khát khao cống hiến vì màu cờ sắc áo.

* Như thế, với câu chuyện nhập tịch, bóng đá Việt Nam cũng phải biết "chắt lọc" chứ không chạy theo trào lưu dùng cầu thủ nhập tịch để đốt giai đoạn?

- Như đã nói, việc tiến hành nhập tịch cho những ngoại binh rồi tạo cơ hội cho họ khoác áo đội tuyển Việt Nam chỉ giải quyết phần "ngọn" chứ không giải quyết triệt để phần "gốc" của bóng đá nước nhà.

Xu hướng nhập tịch cầu thủ tại Đông Nam Á đang tạo nên những làn sóng trái chiều. Trong ngắn hạn, đây có thể là giải pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng đội tuyển Việt Nam. Tuy nhiên, về lâu dài, chúng ta cần cân nhắc kỹ lưỡng để tránh rơi vào vòng xoáy phụ thuộc, đồng thời đảm bảo phát triển bền vững bằng cách đầu tư vào đào tạo trẻ, nâng chất V-League.

* Sau thành công của Nguyễn Xuân Son, có thể thấy bóng đá Việt Nam cũng đã có sự kết hợp hài hòa cách làm để mang đến thành công?

- Nhiều năm qua, bóng đá Việt Nam vẫn luôn tạo mọi điều kiện để "tài nguyên quốc gia" về khoác áo từ CLB đến các tuyến trẻ đến ĐTQG để tận dụng "tài nguyên" này. Nhìn vào mặt bằng V-League hiện tại, ngày càng nhiều cầu thủ Việt kiều về thi đấu và trong số đông đó có không ít người rất thành công, họ mang được những gì tích lũy, học hỏi từ trời Âu, từ nơi họ sinh sống và trưởng thành vốn có nền bóng đá phát triển hơn Việt Nam.

Dù vậy, để đảm bảo thành công lâu dài, bóng đá Việt Nam cần một chiến lược cân bằng, kết hợp giữa việc tận dụng nguồn lực nhập tịch hợp lý và tập trung đầu tư vào hệ thống đào tạo trẻ.

* Vậy nên, dựa vào nội lực để phát triển vẫn là con đường căn cơ nhất của bóng đá Việt Nam?

- "Làn sóng" cầu thủ nhập tịch của các đội tuyển quốc gia khu vực Đông Nam Á đã cho thấy thách thức lớn nhất mà bóng đá Việt Nam đang phải đối mặt: chọn "chiến lược" phát triển từ cái gốc của chính mình, một hành trình đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và đầu tư bài bản; hay sẽ mở ra một "chiến thuật" linh hoạt về việc nhập tịch để có thể cạnh tranh sòng phẳng trong ngắn hạn?

Rõ ràng chính sách nhập tịch ồ ạt như cách Malaysia và Indonesia làm rất khó áp dụng cho bóng đá Việt Nam. Về lâu dài, chúng ta vẫn cần một chiến lược dựa vào nguồn nhân lực trong nước. Trong đó, quan trọng nhất vẫn phải tiếp tục đầu tư mạnh vào đào tạo trẻ, nâng chất giải đấu trong nước để tạo ra một đội tuyển mạnh. Các nền bóng đá hàng đầu châu Á như Nhật Bản hay Hàn Quốc đều có hệ thống đào tạo trẻ rất mạnh. Thành công của bóng đá Nhật Bản và Hàn Quốc luôn là "hình mẫu" để chúng ta soi rọi.

* Trân trọng cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!