Haruki Murakami - Đào sâu nội tâm sau 4 thập kỷ cất trữ

Tác giả nổi tiếng người Nhật Bản Haruki Murakami vừa ra mắt sách mới. The City And Its Uncertain Walls (tạm dịch: Thành phố và những bức tường mong manh). Tác phẩm đã được phát hành tại Nhật Bản, và trong khi phần còn lại của thế giới đang chờ bản dịch của tiểu thuyết, nó đã được người dân quê nhà đón chào nhiệt liệt.

Đây là cuốn tiểu thuyết đầu tiên của Murakami trong 6 năm qua, kể từ Killing Commendatore. Cuốn sách dày gần 700 trang (không phải hơn 1.200 trang như thông tin trước đó), được NXB Shinchosha phát hành ở cả dạng sách giấy và sách điện tử.

Hãy đi tới bên kia của thế giới

Haruki Murakami từng viết câu chuyện về một thành phố có tường bao quanh vào năm 1980 khi ông mới ra mắt cuốn sách đầu. Cách đây 3 năm, tức hơn 4 thập kỷ sau khi truyện gốc ra đời, ông cảm thấy đã đến lúc xem xét lại nó -một câu chuyện mà ông cho là không hoàn hảo nhưng có những yếu tố quan trọng - và "giải quyết" chúng một lần nữa dựa trên những gì ông cảm nhận vào thời điểm đó.

"Bởi vì Covid-19. Tôi hiếm khi ra ngoài và hầu hết thời gian là ở nhà, và tôi có xu hướng nhìn vào nội tâm của mình. Sau đó tôi nghĩ, có lẽ đã đến lúc viết lại câu chuyện đó" - ông nói - "Như thể lấy nó ra từ đáy ngăn kéo".

Ông bắt đầu viết The City And Its Uncertain Walls vào tháng 1/2020 và hoàn thành vào tháng 12/2022, những năm chồng chéo bao sự kiện của thế giới như cuộc chiến Nga - Ukraine, chủ nghĩa toàn cầu rung chuyển và "chiếc hộp pandora" của mạng xã hội. "Khi viết một cuốn tiểu thuyết, tôi đơn giản biết là đã đến lúc" - ông nói - "Trong thời đại mà xã hội đang trải qua những thay đổi chóng mặt, việc ở lại bên trong bức tường hay đi sang phía bên kia của bức tường trở thành vấn đề quan trọng hơn bao giờ hết".

Murakami không có mặt tại Nhật Bản khi cuốn sách được phát hành. Ông đang có buổi hội thảo về các nhân vật nữ chính của mình tại Đại học Wellesley - một cơ sở giáo dục dành cho phụ nữ ở bang Massachusetts ở Mỹ, nơi cựu ứng cử viên Tổng thống Mỹ Hillary Clinton và cố Ngoại trưởng Mỹ Madeleine Albright từng theo học.

Ban đầu, ý tưởng của Murakami là viết lại câu chuyện năm 1980 The City, And Its Uncertain Walls, từng đăng trên tạp chí Bungakukaii, để cải thiện nó. Nhưng câu chuyện không kết thúc ở đó và Murakami cứ tiếp tục viết. Phiên bản cũ được viết lại, trở thành chương đầu tiên của cuốn sách 3 phần, dài 672 trang.Trong phần 2, nhân vật chính nhận được công việc làm thủ thư tại một thị trấn nhỏ ở Fukushima, Nhật Bản, nơi anh gặp người tiền nhiệm bí ẩn của mình và một cậu thiếu niên.

Ra khỏi bức tường đòi hỏi sự quyết tâm, niềm tin và sức mạnh thể chất, như Murakami nói: "Ta phải vắt kiệt sức lực của mình, nếu không thì không thể đi tới bên kia của thế giới". Ông cũng nhấn mạnh rằng, sách của mình có nhiều điều kỳ lạ và những mặt tối, nhưng về cơ bản là tích cực.

Bức tường và cái bóng

Ở một số câu chuyện trước đó của tác giả này, các nhân vật chính cũng từng du hành qua các thế giới, xuyên qua một bức tường, một cái giếng hay một cái động. "Tôi nghĩ rằng việc trượt qua bức tường - một quá trình liên quan tới việc đi đến thế giới bên kia - và quay trở lại từ đó là một bước cực kỳ quan trọng", ông nói.

Nhà văn giải thích rằng có nhiều loại bức tường - giữa ý thức và vô thức, thực và phi thực. Chúng giống những bức tường vật lý ngăn cách xã hội, như từng tồn tại ở Berlin hay rào cản giữa Israel với lãnh thổ Palestine. Ông đã nghĩ về ý nghĩa của bức tường trong câu chuyện này khi viết nó. Ông cho rằng bức tường mang những ý nghĩa và mục đích khác nhau tùy thuộc vào bên trong mỗi người. Điều quan trọng không kém với Murakami và câu chuyện của ông là cái bóng. Ông nói cái bóng là một dạng tiềm thức của mình, một bản ngã thay thế, giống với mặt tiêu cực của ông và giúp ông hiểu rõ mình hơn.

"Đối với tôi, viết một cuốn tiểu thuyết là đào sâu về bản ngã và tiềm thức" - Murakami nói và cho biết thêm, đó là quá trình khó khăn và ông phải viết đi viết lại nhiều lần. "Giờ tôi đã ở khoảng giữa tuổi 70, tôi không biết mình còn có thể viết được bao nhiêu cuốn sách nữa. Tôi cảm thấy rất mạnh mẽ rằng mình phải viết câu chuyện này với sự mến thương và dành nhiều thời gian" - ông chia sẻ.

Murakami, người xuất bản cuốn sách đầu tiên Hear The Wind Sing (Lắng nghe gió hát) vào năm 1979. Sau đó, nó phát triển thành 1 phần của Hard-Boiled Wonderland And The End Of The World (Xứ sở diệu kỳ tàn bạo và chốn tận cùng thế giới) - sách bán chạy năm 1985 - với 2 câu chuyện đan xen, trong đó, có 1 thế giới tưởng tượng hẻo lánh, có tường vây quanh của người chết.

Như lời Murakami, phiên bản gốc của Hear The Wind Sing có chứa đựng những yếu tố thiết yếu của bức tường và cái bóng, nhưng nó cũng quá phức tạp với một tiểu thuyết gia mới 2 năm tuổi nghề.Nhìn lại, Murakami thấy ngay cả nỗ lực lúc đó cũng là quá sớm. Ông đã gác lại thêm nhiều năm nữa, dù câu chuyện vẫn luôn đọng trong tâm trí ông, "giống như một chiếc xương cá nhỏ mắc kẹt trong cổ họng", như ông miêu tả.

Ở tuổi 74, Murakami nói ông không bao giờ cảm thấy mệt mỏi khi phải cân bằng giữa việc viết tiểu thuyết, dịch văn học phương Tây hay gần đây, làm radio. "Tôi thật sự thích viết. Viết rất vui, viết lại tác phẩm còn vui hơn nữa". Ông nói và kể thêm: Động lực dẫn đường cho sự đa dạng hoạt động này là chạy bộ. Đó là thói quen mỗi sáng của ông và ông đã tham gia chạy marathon 40 lần.

"Dịch thuật, chạy và thu thập đĩa cũ" - ông nói về các sở thích của mình - "Tôi không có thời gian cho cuộc sống về đêm, có lẽ điều đó cũng tốt".