Hartmut Scherster: 84 tuổi và 16 kỳ World Cup tác nghiệp

Vì tình yêu, vì đam mê với môn bóng đá, ông Hartmut Scherster, nay đã 84 tuổi, đang đưa tin kỳ World Cup thứ 16 trong sự nghiệp làm báo của mình.

Khi còn là một cậu bé 12 tuổi sống ở Frankfurt (Đức), Hartmut Scherster được mệnh danh là "vua" của những nhà sưu tập chữ ký. Không có một sự kiện thể thao lớn nào ở đất nước, địa phương mà Scherster bỏ lỡ, không một ngôi sao nào mà ông Scherster muốn bỏ qua trong quá trình tìm kiếm chữ ký của họ.

Ngay cả các tạp chí địa phương cũng biết đến Scherster và hỏi ông về bất kỳ mẩu thông tin thú vị nào ông có thể đã nghe được trên hành trình tiếp cận với các cầu thủ và đội bóng để chờ xin chữ ký.

Hành trình đến với World Cup

Vì vậy, khi Scherster nộp đơn xin làm thêm ở một tờ báo địa phương trong thời gian nghỉ học kỳ, ông đã được chào đón. Một thế giới mới mở ra với Scherster, khởi đầu cho sự gắn kết của ông với giải đấu bóng đá hấp dẫn nhất hành tinh, World Cup.

Scherster hiện đã 84 tuổi và Qatar 2022 là kỳ World Cup thứ 16 liên tiếp của ông. Điều đó có nghĩa là chỉ có sáu giải đấu được tổ chức mà ông không tham dự trong vai trò của một nhà báo.

Lần đầu tiên của Scherster là vào năm 1962 tại Chile, giải đấu nổi tiếng với "Trận chiến Santiago"- trận cầu giữa nước chủ nhà và đội tuyển Ý, với xung đột lên đến đỉnh điểm tới mức cần sự can thiệp của cảnh sát để dập tắt bạo lực sân cỏ.

Thời thế lúc đó rất khác. Trọng tài của trận đấu được cho đã phát minh ra thẻ đỏ và thẻ vàng như một cách để hạn chế hành vi xấu của cầu thủ trên sân khi đó.

Ngày nay, các cầu thủ sợ bị phạt thẻ đến mức các đội như Đức đã quyết định từ bỏ chiến dịch đeo băng đội trưởng OneLove sau khi được thông báo rằng thủ quân của họ sẽ bị FIFA phạt thẻ vàng nếu làm như vậy.

Môi trường cho các nhà báo ngày nay cũng rất khác.

Khi Scherster tới Chile với tư cách là một phóng viên 24 tuổi cho hãng thông tấn quốc tế UPI, ông phải tìm một hộp điện thoại công cộng để gọi về cho tòa soạn, đọc chính tả bài viết hay mẩu tin của mình để người viết tốc ký ghi lại vào cuối ngày.

Các khu vực dành cho báo chí hay họp báo sau trận đấu, được coi là tiêu chuẩn cần có trong sân bóng ngày nay, không tồn tại vào những năm 1960. Hồi đó, các nhà báo như Scherster sẽ đi lang thang vào phòng thay đồ và trò chuyện bình thường với các ngôi sao để phỏng vấn họ. Những cuộc trò chuyện đó đã dẫn đến một số tình bạn lâu dài.

"Ngày nay, các ngôi sao không khác nhưng cách truyền thông thì hoàn toàn khác. Họ có trang mạng xã hội của riêng mình. Bạn không cần phải hỏi họ nữa, họ gửi nó qua Twitter", Scherster nói với ABC ở Doha.

Có khoảng 12.000 nhân viên truyền thông làm việc tại Qatar 2022,  gần như bằng dân số của một thị trấn lớn. Họ được bố trí khu vực riêng ở sân vận động, phương tiện làm việc tại phòng truyền thông, phương tiện đi lại. Chính trong những phòng làm việc và trên những chiếc xe bus này, bạn có thể tình cờ gặp Scherster khi ông di chuyển từ sân vận động này sang sân khác để đưa tin.

Bối cảnh thay đổi của bóng đá

Quay trở lại những năm 1960, Scherster nói rằng chẳng ai có thể tưởng tượng một ngày nào đó các phóng sự trên truyền hình hay đài phát thanh sẽ được quay bằng điện thoại di động và truyền trực tiếp tới mọi nơi trên thế giới. "Cả thế giới đã thay đổi trong 60 năm đó, kể cả bóng đá", Scherster nói.

Scherster cho biết những thay đổi đó là lý do tại sao đội bóng quê nhà Đức - đứng thứ tư trên bảng xếp hạng của FIFA - bị loại ngay vòng bảng ở hai kỳ World Cup liên tiếp. Scherster cho rằng công việc của các huấn luyện viên đội tuyển quốc gia ngày nay vất vả hơn rất nhiều khi các giải quốc nội không còn là lãnh địa của các cầu thủ nội. Quá trình quốc tế hóa của các giải đấu hàng đầu châu Âu - bao gồm cả Bundesliga của Đức - đã thay đổi cuộc chơi nhưng một số đội tuyển quốc gia đã không thể thích nghi.

Scherster đã có mặt khi đội tuyển Anh vô địch World Cup vào năm 1966 trên sân nhà. Scherster nói đó là một trong những kỷ niệm quý giá nhất của ông. "Năm 1966 sau trận chung kết giữa (Tây) Đức và Anh… vì tôi là thành viên của một trong những hãng thông tấn lớn trên thế giới nên chúng tôi được phép vào phòng thay đồ sau trận đấu", ông nói. "Tôi ngồi trên băng ghế trong phòng thay đồ… với Franz Beckenbauer và chúng tôi đã nói chuyện với nhau. Lúc đó ông ấy mới 20 tuổi, rất nhút nhát".

Scherster nhớ chính xác những gì Beckenbauer nói trong phòng thay đồ sau trận thua ở chung kết World Cup. "Ông ấy nói, 'Tất nhiên là chúng tôi thất vọng... nhưng tôi nghĩ mình đã có một trận đấu hay với Bobby Charlton. Huấn luyện viên của chúng tôi đã yêu cầu tôi chỉ chăm sóc Bobby Charlton, anh ấy là một cầu thủ tuyệt vời'".

Beckenbauer sau này là đội trưởng của Tây Đức, dẫn dắt đội đến thành công tại World Cup 1974. 16 năm sau, trong vai trò huấn luyện viên đội tuyển quốc gia, ông đưa đội tuyển Đức lần thứ 3 vô địch giải đấu tại Italia '90.

Scherster đã chứng kiến tất cả. Phóng viên kỳ cựu này như một kho lưu trữ di động khổng lồ, đã lập biểu đồ về quá trình của các ngôi sao khi họ trỗi dậy rồi lụi tàn: Hôm qua là Beckenbauer và Charlton, hôm nay là Cristiano Ronaldo, Lionel Messi và Kylian Mbappe. Hầu hết những người trong phòng truyền thông đều trẻ hơn Scherster hàng chục tuổi, chỉ ở bậc cháu của ông. Không có nhiều người có khả năng tiến đến gần kỷ lục đưa tin ở World Cup của vị phóng viên người Đức. Scherster cũng chưa có ý định nghỉ hưu. Tại sao vậy? "Bởi vì tôi yêu bóng đá và tôi yêu World Cup", ông nói. "Tôi tiếp tục làm việc, nó giúp tôi khỏe mạnh và tôi thích nó. Những người khác ở độ tuổi của tôi đi trên một con tàu mơ ước, trong một kỳ nghỉ du lịch vòng quanh thế giới, còn tôi đi xem World Cup".

Khánh Đan