Hành trình hơn ba thập kỷ gắn bó với Việt Nam của hai nhiếp ảnh gia Thụy Điển

Chiều 30/10, tại Trung tâm đào tạo phương pháp tổ chức các hoạt động vui chơi của thanh niên (87D Lý Thường Kiệt, Hà Nội), nhiếp ảnh gia Lasse Edwartz và Ulf Johansson đã có buổi chia sẻ về chặng đường hơn ba mươi năm miệt mài ghi lại hình ảnh con người và cuộc sống Việt Nam - vùng đất đã trở thành nguồn cảm hứng bền bỉ trong sự nghiệp sáng tác của họ.

Buổi trò chuyện được khơi mở bởi những tâm sự về loạt tác phẩm được Lasse thực hiện tại làng Đá Bàn (Tuyên Quang), nơi ông cùng người bạn đồng nghiệp Ulf đã gắn bó và trở lại nhiều lần trong suốt ba thập kỷ qua. 

Gây ấn tượng đặc biệt là bức chân dung một người phụ nữ H'mông với nụ cười tươi - người phụ nữ ấy chính là bà Bình, nhân vật đã gắn bó với Lasse trong suốt hành trình sáng tác của ông ở Việt Nam. Bức ảnh không chỉ là kỷ niệm của một lần bấm máy, mà còn mở ra mối dây kết nối đặc biệt giữa hai nhiếp ảnh gia và mảnh đất Tuyên Quang.

Những thước phim được chiếu tại buổi gặp gỡ tái hiện hành trình từ năm 1988 đến năm 2024 - khi hai ông len lỏi qua các nẻo đường, ngõ phố, bản làng của Việt Nam. Xen giữa là những hình ảnh đen trắng, những bức ảnh màu, và cả các đoạn video ngắn ghi lại cuộc sống của bà Bình cùng người dân bản Đá Bàn.

Tại đây, Lasse Edwartz và Ulf Johansson chiếu những thước phim tái hiện lại hành trình từ lần đầu họ đặt chân đến Việt Nam. Những hình ảnh đen trắng làng bản thời kỳ sau đổi mới đến những bức ảnh màu xen lẫn video ngắn ghi lại cuộc sống thường nhật của bà Bình cùng người dân bản Đá Bàn. Họ không khỏi xúc động khi được thấy lại khoảnh khắc trở về với ngôi làng sau nhiều năm xa cách, những gương mặt thân quen năm nào vẫn nở nụ cười đón chào họ như thể thời gian ngừng trôi qua.

Nhiều người dân nơi đây đã mỉm cười hạnh phúc với món quà Lasse Edwartz và Ulf Johansson mang đến: một triển lãm ảnh nhỏ tại buôn làng trưng bày những khung hình với những gương mặt còn trẻ, đôi mắt sáng, nụ cười hồn hậu. "Họ rất hạnh phúc khi thấy lại bản thân của ngày xưa" - Lasse chia sẻ.

Lần trở lại này, hai nghệ sĩ được đón chào bằng tình cảm nồng hậu của chị Bình và bà con bản làng. Họ ngỡ ngàng khi chứng kiến sự đổi thay của nơi đây khi bản làng giờ đã có điện, có máy giặt, tủ lạnh, điện thoại thông minh - nhưng điều khiến họ xúc động hơn cả là "tình người, sự chân thành và lòng mến khách vẫn nguyên vẹn như xưa". Vẹn nguyên trong ký ức ấy, Lasse kể lại kỷ niệm chị Bình mỉm cười nói với mình rằng: "Ông như người anh của tôi vậy".

Trong vô vàn miền đất họ từng đi qua, Việt Nam vẫn là nơi khiến Lasse Edwartz muốn quay lại nhiều nhất. Ông chia sẻ: "Không giống như Paris hay Iceland, Việt Nam cho chúng tôi cơ hội được đi, được quan sát và khám phá những góc nhìn mới qua ống kính với sự tự do trong tâm hồn, đặc biệt là trong nhiếp ảnh đường phố". 

Ông cũng tâm sự trước câu hỏi liệu có cảm thấy xa lạ trước một nền văn hóa mới hay không? "Điều đầu tiên trước khi tác nghiệp ở một vùng đất mới là hãy tạm cất máy ảnh đi. Khi gặp điều gì đó mới lạ, chúng tôi muốn hiểu nó trước, khi đã thân thuộc, "xuất sắc" trong cảm nhận, lúc đó bức ảnh mới có thể cất lời".

Ba mươi lăm năm - một hành trình dài, không chỉ của hai nhiếp ảnh gia, mà còn là câu chuyện về tình bạn, sự đồng điệu và những kết nối bền bỉ. Trước buổi gặp mặt, Lasse và Ulf từng chia sẻ rằng đây có thể sẽ là lần cuối cùng họ đến Việt Nam bởi sức khỏe của Lasse cần được chăm sóc nhiều hơn theo yêu cầu của bác sĩ. Thế nhưng, buổi chia sẻ gần gũi nay đã thôi thúc họ làm điều ngược lại. Ulf Johansson bật cười nói: "Có lẽ kế hoạch ấy sẽ phải thay đổi".

Qua mỗi lần trở lại, họ vẫn tìm thấy trong lòng Hà Nội, trong bản làng Đá Bàn hay giữa những nụ cười tươi, một cảm giác thân thuộc như trở về nhà. Và chính điều đó khiến hành trình của họ dường như vẫn chưa thể khép lại.