Hà Nội quyết tâm nâng tầm giá trị di sản qua "Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống"

Sáng 27/12, Lễ phát động triển khai thực hiện "Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống" trên địa bàn thành phố Hà Nội do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức diễn ra tại không gian cổ kính Hồ Văn thuộc di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám. 

Đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, đặt ra những chuẩn mực mới nhằm giữ gìn sức sống của di sản trong lòng đô thị hiện đại, đồng thời chuẩn bị cho một mùa lễ hội Xuân Bính Ngọ 2026 văn minh, an toàn và đậm đà bản sắc.

Phát biểu tại lễ phát động, ông Phạm Tuấn Long - Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội nhấn mạnh vị thế đặc biệt của Hà Nội không chỉ với tư cách là Thủ đô mà còn là trung tâm văn hóa lớn nhất cả nước. 

Với 6.489 di tích, trong đó có 22 di tích quốc gia đặc biệt và 1.165 di tích cấp quốc gia, Hà Nội hiện là địa phương có mật độ di tích dày đặc nhất. Mỗi năm, mảnh đất ngàn năm văn hiến này tổ chức khoảng 1.859 lễ hội gắn liền với các di tích, tạo nên một dòng chảy văn hóa xuyên suốt và vô cùng phong phú.

Nhìn lại năm 2025, ngành du lịch Thủ đô đã gặt hái được những thành tựu rực rỡ khi đóng góp tới 8% vào tổng tỉ trọng kinh tế thành phố. Hà Nội đã đón 33,7 triệu lượt khách, tăng hơn 20% so với năm trước, trong đó lượng khách quốc tế đạt con số ấn tượng 18,2 triệu lượt. 

Những giải thưởng danh giá từ World Travel Awards như "Điểm đến hàng đầu châu Á" hay "Điểm đến du lịch ngắn ngày hàng đầu châu Á" chính là minh chứng cho hướng đi đúng đắn của Thành ủy và UBND Thành phố trong việc thực hiện các bộ quy tắc ứng xử và Kế hoạch số 06 về trật tự đô thị, an toàn giao thông và vệ sinh môi trường.

Tuy nhiên, ông Phạm Tuấn Long cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý lễ hội vẫn còn những điểm cần cải thiện. Chỉ còn hơn một tháng rưỡi nữa là đến Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, cùng với đó là hàng loạt sự kiện chính trị, văn hóa quan trọng như Đại hội Đảng toàn quốc và kỷ niệm ngày thành lập Đảng 3/2. Trong bối cảnh đó, việc triển khai 11 tiêu chí về môi trường văn hóa theo Quyết định số 2068 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trở thành nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu.

Các tiêu chí này bao trùm toàn diện mọi mặt của công tác lễ hội, từ quản lý nhà nước, cơ sở vật chất, an ninh trật tự đến phòng cháy chữa cháy, an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường. Đặc biệt, Bộ tiêu chí nhấn mạnh vào việc đảm bảo cảnh quan, không gian lễ hội, quy tắc giao tiếp ứng xử và công tác bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể.

Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao yêu cầu lãnh đạo 126 xã, phường cần ngay lập tức rà soát, tháo gỡ những tồn tại của năm cũ để bước vào mùa lễ hội mới với tâm thế chủ động và chu đáo nhất, nhất là tại các khu di sản lớn như Hoàng Thành Thăng Long hay các di tích quốc gia đặc biệt.

Một nỗi trăn trở sâu sắc được lãnh đạo ngành văn hóa chia sẻ là việc bảo tồn các giá trị phi vật thể khi thế hệ những nghệ nhân, người am hiểu văn hóa cổ truyền đang ngày một ít đi. Do đó, việc thu hút và giáo dục thế hệ trẻ hiểu, yêu và tham gia gìn giữ di sản cùng cộng đồng là yêu cầu cấp thiết. Lễ hội không chỉ là nơi vui chơi, mà còn là động lực phát triển kinh tế du lịch và là sợi dây kết nối các thế hệ trong việc bảo vệ hồn cốt dân tộc.

Đáp lại lời phát động của lãnh đạo Sở, ông Nguyễn Trọng Hải - Phó Chủ tịch UBND phường Đống Đa, đại diện cho các chính quyền cơ sở đã bày tỏ sự nhất trí cao và quyết tâm thực hiện. 

Ông khẳng định, chính quyền địa phương luôn xác định công tác quản lý và bảo tồn di sản là nhiệm vụ trọng tâm, gắn liền với việc đáp ứng nhu cầu tâm linh, tinh thần của nhân dân. Mọi lễ hội trên địa bàn phải được tổ chức trang trọng, lành mạnh, tiết kiệm và tuyệt đối an toàn, trở thành cơ hội quý giá để quảng bá lịch sử, kiến trúc nghệ thuật của Thủ đô tới bạn bè quốc tế.

Trong thời gian tới, các địa phương sẽ tập trung vào bốn nhiệm vụ cốt lõi: xây dựng kế hoạch thực hiện Bộ tiêu chí phù hợp với thực tiễn từng di tích; tăng cường tuyên truyền nâng cao ý thức văn minh cho du khách; phối hợp chặt chẽ trong quản lý dịch vụ và bảo vệ cảnh quan; cuối cùng là gắn kết lễ hội với giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. 

Sự phối hợp nhịp nhàng giữa Sở Văn hóa và Thể thao cùng 126 xã, phường hứa hẹn sẽ tạo nên một môi trường văn hóa lễ hội lành mạnh, góp phần xây dựng hình ảnh Hà Nội thanh lịch, văn minh trong lòng du khách và nhân dân.