Google "lột xác" thành đối thủ đáng gờm nhất cuộc đua AI

Trong bối cảnh cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng khốc liệt, Google – hay chính xác hơn là Alphabet, công ty mẹ – đang chứng kiến một cuộc "lột xác" ngoạn mục.

Chỉ cách đây 3 năm, sự ra mắt của ChatGPT từ OpenAI đã khiến gã khổng lồ tìm kiếm này bị bất ngờ, thậm chí bị chỉ trích là lạc lối. Thế nhưng, với việc tung ra mô hình AI Gemini 3 và chip Ironwood vào tháng 11 vừa qua, Google không chỉ lấy lại vị thế mà còn khiến các chuyên gia phải trầm trồ về sự trở lại đầy ấn tượng. Cổ phiếu Alphabet đã tăng vọt hơn 70% trong năm nay, vượt qua Meta về hiệu suất và thậm chí vượt qua Microsoft về vốn hóa thị trường, hướng tới mốc 4 nghìn tỷ USD.

Sự hứng khởi quanh Gemini 3 được minh chứng rõ nét qua lời khen ngợi từ Marc Benioff, CEO của Salesforce – một người dùng ChatGPT hàng ngày suốt ba năm qua. Trong bài đăng trên X (trước đây là Twitter), ông tuyên bố: "Sự nhảy vọt này thật điên rồ. Mọi thứ đều sắc bén và nhanh hơn. Cảm giác như thế giới vừa thay đổi một lần nữa".

Gemini 3, được ra mắt tuần trước, vượt trội hơn hẳn các phiên bản tiền nhiệm nhờ khả năng trả lời thông minh hơn với ít gợi ý hơn, đồng thời dẫn đầu các bài kiểm tra chuẩn mực về lập trình, thiết kế và phân tích. Nó còn tỏa sáng trong việc thiết kế website và trò chơi video cơ bản, mở rộng ứng dụng vượt xa lập trình thuần túy. Kể từ ngày 18/11, cổ phiếu Alphabet đã tăng hơn 12%, xua tan lo ngại rằng Google đang tụt hậu hoặc quy luật mở rộng AI đang chậm lại.

Nhưng sức mạnh của Google không dừng lại ở mô hình AI. Chip Ironwood – thế hệ thứ 7 của đơn vị xử lý tensor (TPU), cho phép khách hàng chạy và mở rộng các mô hình dữ liệu lớn nhất thế giới. Google tự hào rằng Ironwood hiệu quả năng lượng gấp gần 30 lần so với TPU đầu tiên năm 2018. Đây là "vũ khí bí mật" giúp Google ký kết các hợp đồng tỷ USD với khách hàng như Anthropic, và đang đàm phán thỏa thuận bom tấn với Meta để đặt chip của mình vào các trung tâm dữ liệu của mạng xã hội này.

Thông tin này đã khiến cổ phiếu Nvidia – ông vua chip AI – lao dốc, buộc Nvidia phải đăng bài phản hồi trên mạng xã hội, nhấn mạnh sự linh hoạt của chip mình so với các chip ASIC chuyên dụng như Ironwood. Dù Nvidia vẫn nắm hơn 90% thị phần chip AI, sự trỗi dậy của TPU đang đe dọa vị thế độc quyền này, đặc biệt khi Google tối ưu hóa toàn bộ hệ sinh thái từ mô hình đến chip.

Sự trở lại của Google còn nhờ lợi thế dữ liệu khổng lồ từ YouTube, nền tảng video lớn nhất thế giới, giúp huấn luyện mô hình tạo hình ảnh và video chân thực hơn. Công cụ Nano Banana – phiên bản nâng cao của Gemini – đã giúp ứng dụng Gemini leo lên vị trí số 1 trên App Store của Apple vào tháng 9, đánh bại ChatGPT. Tuần trước, Google tiếp tục ra mắt Nano Banana Pro, củng cố vị thế trong lĩnh vực này. "Lượng video và dữ liệu thời sự mà Google sở hữu là lợi thế cạnh tranh khổng lồ" - Phó chủ tịch nghiên cứu tại Forrester Mike Gualtieri nhận định. Ông cho rằng OpenAI và Anthropic khó lòng vượt qua.

Lợi thế công nghệ và chiến lược "lắp ghép"

Sự "lột xác" này không phải ngẫu nhiên mà là kết quả của việc lắp ghép các mảnh ghép đã có. Ba năm trước, Google vấp ngã với các sản phẩm AI như Imagen 2 (bị rút khỏi thị trường do sai sót lịch sử) và AI Overviews (gây tranh cãi vì lời khuyên sai lệch).

"Họ đã loay hoay và chạy đua" - Giám đốc quản lý tại DA Davidson Gil Luria nói. Nhưng với công nghệ sẵn có trong "kho", Google nhanh chóng ra mắt Gemini 3 chỉ vài tháng sau Gemini 2.5. CEO Sundar Pichai, từng bị chỉ trích nặng nề, nay được ca ngợi vì đã "lấy lại lợi thế lớn".

Dù vậy, mảng cốt lõi – quảng cáo tìm kiếm – vẫn vững vàng trước sự xáo trộn từ AI. Doanh thu tìm kiếm tăng 15% trong quý 3, và Google cho biết AI đang khiến người dùng tìm kiếm nhiều hơn bao giờ hết. Công ty đang thử nghiệm quảng cáo trong chế độ AI Mode – phiên bản chatbot của tìm kiếm – biến nó từ thí nghiệm thành tầm nhìn tương lai.

Tuy nhiên, cuộc chơi AI vẫn gay gắt. Các đối thủ như Anthropic với Opus 4.5 và OpenAI với cập nhật GPT-5 đang bám sát. "Có mô hình tiên tiến nhất vài ngày không có nghĩa là thắng cuộc" - Gil Luria cảnh báo.

Các ông lớn như Alphabet, Meta, Microsoft và Amazon đang chi hơn 380 tỷ USD cho vốn đầu tư năm nay, biến cuộc đua thành cuộc chiến chi phí. Google còn phải nhân đôi công suất phục vụ mỗi 6 tháng để đáp ứng nhu cầu, và ứng dụng Gemini chỉ có 650 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, so với 700 triệu người dùng hàng tuần của ChatGPT.

Dù vậy, với sự hài hòa từ mô hình, chip đến nền tảng như Tìm kiếm, Google chưa bao giờ mạnh mẽ hơn. Như Ben Reitzes của Melius Research viết: "Lý do thực sự khiến các cổ phiếu AI lao dốc sau báo cáo tốt đẹp của Nvidia chính là sự trở lại của Alphabet". Trong cuộc đua không khoan nhượng này, Google đang dẫn đầu – nhưng chỉ với khoảng cách mong manh.