"GOm Show" - Âm nhạc cất lên từ gốm

GOm Show của nhóm nghệ sĩ Đàn Đó mở ra một thế giới thanh âm, nơi âm nhạc quyện hòa cùng tinh thần thể nghiệm, đánh thức chiều sâu văn hóa Việt Nam bằng ngôn ngữ không lời, giàu cảm xúc. Chương trình sẽ công diễn vào 2 tối 28 và 29/6 tới tại Nhà hát Lớn Hà Nội.

1. Hẳn nhiên, gốm là chủ thể sáng tạo của GOm Show. Nhưng không dừng ở chất liệu, nhóm nghệ sĩ Đàn Đó khéo léo kể một câu chuyện bao trùm - nơi mọi yếu tố, từ không gian, nhạc cụ đến ý niệm trình diễn đều xoay quanh cảm hứng từ văn hóa gốm.

GOm Show sử dụng thủ pháp ước lệ độc đáo: Chiếc bàn xoay gốm trở thành "người dẫn chuyện", dẫn dắt khán giả bằng những âm thanh giàu sức gợi từ các nhạc cụ gốm như chum, vại, niêu… Không nhằm tái hiện lịch sử một cách trực tiếp, chương trình đánh thức trí tưởng tượng và cảm xúc bản năng, đưa khán giả bước vào những không gian trải nghiệm vượt khỏi giới hạn thời gian và không gian.

Như lời nghệ sĩ Đinh Anh Tuấn (thành viên nhóm Đàn Đó), sân khấu GOm Show được hình thành từ hình ảnh bàn xoay gốm, một biểu tượng cho sự chuyển mình và phát triển của văn hóa gốm.

Theo vòng xoay này, toàn bộ GOm Show trở thành một hành trình giàu hình tượng và cảm xúc. Từ Quay về, Thời đó, Xuôi dòng tới Tìm Hani, Gom… mỗi tác phẩm đều kể về câu chuyện của đất, của người, bằng tiếng nói truyền đời từ nhiều vùng miền…

Càng đặc biệt hơn, những tiếng nói giàu bản sắc này không cất lên bằng lời, mà hoàn toàn vang lên qua những thanh âm nguyên sơ từ hệ nhạc cụ sáng tạo mới lạ bằng gốm: Trống Chum, Trống Lãng, Chiêng sành, Gốm Xoay, Đàn Niêu... Một bản hòa âm đa thanh, mang sắc màu văn hóa đúng nghĩa, vọng lên tiếng của đất trời, của ngàn xưa và cả hôm nay.

Cứ thế, âm thanh từ gốm trong GOm Show nương vào văn hóa gốm để kể lại một câu chuyện đa chiều. Ở đó, người nghệ sĩ không ngừng khơi dậy những tầng sâu văn hóa, lịch sử và cả triết lý sống, bằng tinh thần sáng tạo bền bỉ. Đó cũng là cách Đàn Đó thủy chung theo đuổi con đường nghệ thuật của mình suốt hơn một thập kỷ qua.

 Bởi, từ những ngày đầu thành lập với vỏn vẹn 4 thành viên, Đàn Đó đã gây ấn tượng từ tinh thần lao động nghệ thuật nghiêm túc. Không ít năm tháng, những nghệ sĩ độc lập này cùng nhau rong ruổi, miệt mài sáng tạo tại các không gian nhỏ rải khắp Hà Nội - từ những "lán tre" dựng tạm cho đến những phòng lab nghệ thuật do họ tự tay thiết kế bằng tre, trúc. Chính từ những nền tảng sơ khai này, GOm Show được nhóm quyết tâm phát triển như một dự án âm nhạc lớn, được đầu tư nghiêm túc cả về nghệ thuật lẫn chiều sâu tư tưởng.

2. Khá thú vị, tên gọi GOm Show của chương trình cũng được gợi mở từ nỗ lực "gom góp" tất cả những thể nghiệm, trải nghiệm, chất liệu sáng tạo mà Đàn Đó đã tích lũy.

"Từ hơn 10 năm trước, chúng tôi đã mong muốn thực hiện một chương trình về gốm. Tất cả những quá trình chúng tôi đi qua giống như một bản ghi nhớ, từ việc nhìn nhận giá trị văn hóa cho đến cách ứng xử với thiên nhiên, với các tác phẩm nghệ thuật đưa ra công chúng" - nghệ sĩ Đinh Anh Tuấn cho hay - "Lúc nào chúng tôi cũng đau đáu một câu hỏi: Làm thế nào để đưa ra được một tác phẩm giàu tinh thần bản địa hơn nữa?".

Theo họ, lựa chọn gốm làm chất liệu chủ đạo không phải quyết định ngẫu nhiên, mà là "chìa khóa" đầu tiên để khai mở cho toàn bộ hành trình sáng tạo. Khi càng làm, họ càng nhận ra cần phải "gom" lại tất cả những giá trị từng trải qua, từng thử nghiệm, từ nhạc cụ thủ công đến những mẫu hình âm thanh chưa từng có, để kết tinh thành một cấu trúc nghệ thuật hoàn chỉnh cho chương trình này.

Ở đó, những chiếc chum, cái niêu, cái vại, vốn là vật dụng rất đời thường, được khai thác như những "nhạc cụ" mang trong mình tiếng nói của đất, của trời, của cộng đồng. Những thanh âm này tưởng chừng đơn sơ, nhưng qua bàn tay và cảm quan nghệ sĩ lại có khả năng chạm đến sự rung động sâu sắc của người nghe. Đó là điều mà Đàn Đó kỳ vọng ở âm thanh của gốm.

Nhưng không dừng lại ở vỏ bọc âm thanh, giá trị mà những nghệ sĩ Đàn Đó thực sự muốn đào sâu, là tinh thần của gốm. "Khi làm việc, chúng tôi càng thấm thía rằng văn hóa gốm thực sự rất kỳ diệu. Đó là nơi con người biết cách ứng xử với thiên nhiên, từ đất, nước, lửa và làm nên một văn hóa đặc trưng cho từng vùng miền, từng cộng đồng" - nghệ sĩ Đinh Anh Tuấn chia sẻ.

Từ những suy tư này, nhóm bắt đầu khai phá những "triết lý của đất", "triết lý của nước", "triết lý của lửa", của tình thân cộng đồng, làng bản… Những dòng chảy văn hóa gốm, từ cách nó hình thành, di chuyển, giao lưu và phát triển, đều trở thành nguồn cảm hứng nuôi dưỡng chiều sâu nghệ thuật của GOm Show.

Và như lời ông Đỗ Tuấn Anh (nhà sản xuất GOm Show): "Đàn Đó không đi theo lối mòn tái hiện văn hóa, mà phát huy bản sắc theo hướng sáng tạo và hiện đại. Âm nhạc trong GOm Show vừa mang tính giáo dục thẩm mỹ cao, vừa tạo cơ hội cho thế hệ trẻ tiếp cận truyền thống bằng lăng kính mới" - ông bày tỏ - "Đặc biệt, nó khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước một cách tự nhiên, bằng chính những thanh âm gợi cảm từ chum, vại, niêu, gốm… vốn rất gần gũi, và là sự chắt lọc từ hồn cốt văn hóa Việt Nam".

Còn với Đinh Anh Tuấn, điều thành công nhất của dự án không chỉ nằm ở chương trình nghệ thuật, mà ở chính cộng đồng nghệ sĩ được hình thành và kết nối từ đó.

"Chúng tôi từng rất cô đơn, suốt hơn một thập kỷ chỉ có vài anh em âm thầm làm việc. Nhưng với GOm Show, chúng tôi đã gom được một tập thể các nghệ sĩ trẻ. Họ không chỉ có kỹ năng, mà còn có tình yêu sâu sắc với văn hóa, với đất nước này. Chính tình yêu ấy mới là điểm khởi đầu cho mọi sáng tạo có giá trị" - anh nhấn mạnh.