Dự thảo Đề án Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo sẽ được xem xét tại Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành trung ương Đảng khóa XI. Đề án này đã được lấy ý kiến rộng rãi và nhận được sự đồng tình của đông đảo gioi trí thức cả nước. Sau đây là cuộc trao đổi của phóng viên TTXVN với Giáo sư Hoàng Tụy.
* Thưa Gs Hoàng Tụy, là một người luôn tâm huyết với sự nghiệp giáo dục nước nhà, Giáo sư có biết đến Bản dự thảo Đề án Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo sắp được trình Hội nghị Trung ương Đảng xem xét vào tháng 10/2013?
- Chủ trưởng Đổi mới giáo dục đã được nêu lên từ khá lâu, nếu tôi nhớ không nhầm thì từ Đại hội 10 của Đảng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đã nhắc đến yêu cầu này trong buổi tiếp đón Gs Ngô Bảo Châu. Nhưng trong 7 - 8 năm qua, tôi phải nói thật là chúng ta chưa có đề án nào nghiêm chỉnh đạt yêu cầu đổi mới căn bản giáo dục. Mãi cho đến cách đây 2 - 3 tháng, Bộ Giáo dục và Ban Tuyên giáo có trình bày đề án trong một hội thảo và tôi có dự. Theo tôi đây là lần đầu tiên chúng ta có một Đề án nghiêm chỉnh nhất về đổi mới giáo dục.
* Trong bản Dự thảo Đề án này nêu quan điểm triết lý giáo dục mới . Giáo sư có đồng tình với triết lý này hay không?
- Phần chính của Đề án chủ yếu nói về triết lý giáo dục, nêu quan điểm trong thời đại hiện nay chúng ta phải đào tạo con người như thế nào? Thật ra triết lý giáo dục ấy chúng ta thảo luận trong nhiều năm rồi.. Nói chung bây giờ nhiều người đã đồng thuận rồi. Nghĩa là bây giờ không thể đào tạo con người thụ động mà phải đào tạo con người có tinh thần độc lập, có đầu óc phê phán, trung thực, con người luôn luôn cởi mở với cái mới - có như vậy con người mới sáng tạo được. Triết lý này trong nhiều năm thảo luận còn có ý kiến khác nhau nhưng cuối cùng thì tại Đề án mới nhất đã đồng thuận.
Giáo sư Hoàng Tụy. Ảnh: Bích Ngọc - TTXVN.
Đề án đã thể hiện rõ nét và kỹ lưỡng về triết lý giáo dục tiến bộ ấy. Đây là vấn đề cơ bản, phải thống nhất trước khi bước vào giải quyết các vấn đề cụ thể khác.
Tuy nhiên tôi cũng lưu ý rằng để thực hiện triết lý giáo dục này không dễ dàng, Những quyết sách giáo dục kết quả không đến ngay được mà phải 10 năm nữa mới thấy được.
Tôi muốn nói giống như một cỗ máy, có lúc nó gặp một điểm gọi là điểm chết, dù có đẩy tới đẩy lui cũng không thể chuyển động được. Muốn tạo ra chuyển biến phải cần có một xung động mạnh để thoát ra khỏi vũng lầy rồi mới có thể tiến lên được. Ngành giáo dục cũng vậy, nhiều năm nay luôn có vấn đề. Ngành giáo dục cũng trăn trở, tìm mọi cách, nhưng gặp cái thế như vậy, muốn thoát khỏi phải có đột phá.
Giải quyết các vấn đề tồn tại của giáo dục không thể sửa “lặt vặt” được mà phải sửa lỗi hệ thống, phải thay đổi tư duy chiến lược, phải có điểm đột phá.
* Vậy theo Giáo sư, trong bản Dự thảo Đề án lần này, đâu là điều Giáo sư cho là giải pháp “đột phá”?
- Tôi thấy Đề án kỳ này đưa ra điểm rất đúng là tư duy lại quan điểm về trường phổ thông, về cải cách cách học và cách thi. Tôi cho đây là ưu điểm. Tôi nói ví dụ, nhiều năm nay luôn có tiếng kêu quá tải, năm nào cũng đặt vấn đề giảm tải nhưng mọi người vẫn kêu. Bởi vì nếu giảm tải thì có mâu thuẫn: nếu giảm kiến thức thì không ngang bằng trình độ quốc tế. Mà không giảm tải thì học cũng không nổi. Giảm tải cũng cần nhưng chưa phải là điều chính. Cái chính là quan điểm về trường phổ thông của chúng ta chưa hợp với thời đại. Đề án này đã giải quyết được việc này. Trong đề án nêu rõ trường phổ thông đến THCS là bảo đảm học vấn cơ bản, phổ thông, cần thiết cho mọi công dân. Sau THCS là đào tạo phân hóa theo sở thích cá nhân, theo yêu cầu xã hội. Từ đó chia ra nhiều hướng phát triển cho học sinh chứ không phải mọi người đều học đồng loạt một chương trình.
Chúng ta phải làm giống như các nước, đến THCS là đảm bảo học vấn cơ bản, cần thiết cho mọi công dân, sau đó mỗi người phải chọn một hướng đi cho mình, hoặc là học một nghề cần thiết cho cuộc sống, hoặc là học tiếp lên cao,… Cần phải cơ cấu lại hệ thống giáo dục quốc dân như vậy. Điều này từ mấy năm trước tôi đã nói mãi rồi. Kỳ này, tôi thấy bản Đề án nêu quan điểm trường phổ thông như vậy là đúng.
Thứ hai là vấn đề thi cử. Đây là vấn đề tồn tại từ mười mấy năm nay. Mỗi kỳ thi như vậy không phải chỉ có học sinh đi thi mà cả phụ huynh đi thi, cả nước đi thi nên không thể nào quản nổi, không tiêu cực chỗ này thì chỗ khác… Trên thế giới không ai thi như vậy cả. Mà không phải 1, những 2 kỳ thi liên tiếp. Giảm tiêu cực thi cử cũng cần nhưng chưa đủ, phải xem thay đổi bản chất của kỳ thi. Tổ chức kỳ thi như của chúng ta tôi tin nếu người Pháp, người Mỹ thi thì cũng tiêu cực như vậy mà thôi.
Tôi thấy tại bản Dự thảo Đề án lần này đã đề ra được hướng giải quyết bất cập về thi cử và đó là hướng đi đúng.
Theo tôi nếu thực hiện đúng được như đề án, nghĩa là thay đổi tính chất trường phổ thông, theo đó thay đổi cách học, cách thi thì sẽ là một bứt phá cho giáo dục.
* Giáo sư đã nhiều lần nêu kiến nghị phải thay đổi chính sách đối với nhà giáo? Vậy ông nhận xét như thế nào về giải pháp về chính sách với nhà giáo nêu tại Đề án lần này?
- Tôi đã nhiều lần phát biểu cải thiện chính sách cho nhà giáo là điều đầu tiên và cốt lõi cần phải làm. Với chính sách cho nhà giáo như hiện nay mà giáo dục VN chỉ tụt hậu như vậy thì đã là kỳ tích. Tôi thấy rất lạ là từ Nghị quyết Trung ương 2 khóa 8 đã nêu “giáo dục và khoa học là quốc sách hàng đầu” nhưng chính sách cho nhân lực 2 ngành này không tương xứng. Người ta tưởng trả cho thầy giáo thấp là tiết kiệm nhưng họ đã sai lầm. Vì trả lương thấp, không đủ sống thì không có ai chịu chết cả, họ sẽ tìm cách có thêm thu nhập. Có người sử dụng tay trái – số này ít thôi mà đa số sẽ dùng ngay hiểu biết của mình – dẫn đến dạy thêm. Dạy thêm không phải là xấu nhưng dạy thêm xuất phát từ nhu cầu của thầy giáo chứ không phải từ nhu cầu của học sinh thì sẽ dẫn đến tiêu cực. Trước hết là họ sẽ mất thời gian cho việc dạy thêm nên không còn thời gian để nâng cao trình độ. ..
Nhưng tôi cũng biết việc này riêng ngành giáo dục không làm được. Vấn đề này tôi đã nói mãi, nhiều ngành nhiều cấp,… nhưng không có chuyển biến. Với bản Đề án kỳ này, tôi hy vọng sẽ có một cách để cải thiện. Bởi vì nếu chúng ta thực hiện đột phá về cách dạy và cách thi cử như Đề án nêu thì sẽ tiết kiệm được khoản tiền khá lớn, không chỉ tiền của dân mà của cả ngân sách. Số tiền ấy ngành giáo dục cần phải đấu tranh để không bị cắt giảm mà dùng vào đầu tư trở lại cho đội ngũ nhà giáo.
* Giáo sư có thể cho biết ý nghĩa của việc thông qua Đề án Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo này đối với việc phát triển sự nghiệp giáo dục nước nhà?
- Thông qua Đề án chỉ là bước đầu tiên. Sau đó cần phải thực sự thực hiện các nội dung đề án đã nêu.
Năm 1986, trung ương đã thông qua đề án nêu “giáo dục là quốc sách hàng đầu” nhưng khi thực hiện có ý kiến gọi là “quốc sách đầu hàng”. Tôi chờ xem trong thực tế Đề án có được quyết tâm thực hiện không?
Thông qua đề án là bước đầu tiên quan trọng nhưng tôi nhấn mạnh là còn phải phấn đấu gian khổ để thực hiện đầy đủ mới mong tạo bước chuyển biến cho sự nghiệp giáo dục nước nhà.
Từ miền núi cao tới vùng biển xanh, các lễ hội văn hoá - du lịch - ẩm thực diễn ra nhằm đón du khách trong kỳ nghỉ lễ kéo dài năm ngày từ 30/4 đến hết 4/5.
Tối nay (29/4), Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã tổ chức chạy đôi tàu mang tên "Đoàn tàu Thống Nhất", với mong muốn lan toả niềm tự hào dân tộc, tinh thần đoàn kết, sáng tạo, đổi mới của đất nước và các doanh nghiệp Việt chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Công tác chuẩn bị cho Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025) tại Thành phố Hồ Chí Minh cơ bản đã hoàn tất
Hoa hậu Võ Cao Kỳ Duyên, Nam vương Hà Quang Trung và Á vương Vũ Linh được mời đảm nhận vai trò Đại sứ du lịch, đồng hành cùng chuỗi sự kiện diễn ra từ ngày 30/4 đến 4/5 tại tỉnh Ninh Thuận.
Fashion show "Tinh hoa Kinh Bắc x NTK Thạch Linh" thu hút sự tham gia của hơn 10.000 khán giả. Show diễn nằm trong dự án tôn vinh vẻ đẹp văn hóa dân tộc và quảng bá du lịch thông qua thời trang được NTK Thạch Linh khởi xướng và tổ chức từ năm 2023 tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước.
15 năm kể từ khi phát hành album "Bộ đội" – dự án rock hóa nhạc đỏ đầu tiên tại Việt Nam, Thái Thùy Linh chính thức trở lại sân khấu với minishow đặc biệt mang tên "Linh Bộ đội".
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và các đơn vị có liên quan đã tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt có chủ đề: "Mùa Xuân thống nhất".
Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đã huy động sự tham gia của tất cả đơn vị thông tin, các cơ quan thường trú trong và ngoài nước cùng tham gia thực hiện tuyến thông tin về các hoạt động kỷ niệm.
Theo truyền thông Anh, Chelsea đang chuẩn bị bước vào cuộc đua chuyển nhượng với Real Madrid để giành chữ ký của Tomas Araujo, tài năng trẻ đang lên của Benfica.
Huyền thoại quần vợt Rafael Nadal mới đây chia rằng anh hoàn toàn tin tưởng tay vợt số 1 thế giới Jannik Sinner vô tội, trong bối cảnh tay vợt người Ý chuẩn bị trở lại thi đấu sau án phạt cấm thi đấu vì doping.
Trước trận bán kết lượt đi Champions League gặp Inter Milan, HLV Hansi Flick kỳ vọng Barca sẽ thể hiện bộ mặt khác so với trận chung kết Cúp Nhà vua Tây Ban Nha vừa qua, cả về lối chơi lẫn tinh thần thi đấu.
Khai mạc chiều 29-4 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, triển lãm mang tên "Chân dung Quốc Thái", giới thiệu hơn 150 tác phẩm, như tổng kết cuộc đời sáng tác nghệ thuật của cố họa sĩ từ năm 1968 đến trước khi ông mất năm 2020.
Thời khắc 11h30 trưa ngày 30-4-1974 là ký ức không thể nào quên, không chỉ với những chiến sĩ quân giải phóng có mặt tại Dinh Độc Lập, mà cả với những người chiến đấu trên từng mặt trận, đóng góp vào mùa xuân đại thắng năm 1975!.
Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), tối 29/4/2025, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng đồng chí Lãnh đạo, nguyên Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và bạn bè quốc tế dự Chương trình nghệ thuật đặc biệt "Mùa Xuân thống nhất".
Trong bài viết "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một" (ngày 27/4), Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: "Khát vọng về một Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, tự do là ngọn lửa thiêng hun đúc tinh thần dân tộc suốt hàng nghìn năm lịch sử".
Liên đoàn Bóng chuyền châu Á (AVC) mới đây đã chính thức công bố danh sách 7 đội tuyển đầu tiên đủ điều kiện tham dự AVC Nations Cup 2025, trong đó có đội tuyển bóng chuyền nam Việt Nam.
Tối 29/4/2025, tại thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân phối hợp cùng Đài Phát thanh – Truyền hình Khánh Hòa tổ chức chương trình chính luận nghệ thuật mang chủ đề "Sức sống Trường Sa".
Tháng 4-5/2025, khán giả sẽ có cơ hội thưởng thức những thước phim đặc biệt nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tại một số bến xe khách và các tuyến đường cửa ngõ Thủ đô, mật độ giao thông tăng cao. Một số tuyến đường ùn tắc kéo dài theo chiều từ nội đô đi các tỉnh, thành phố.