Giải thưởng điện ảnh Oscar lần thứ 95: Những điều thú vị cần biết

Ngày 12/3/2023 (theo giờ Mỹ), giải thưởng điện ảnh Oscar lần thứ 95 sẽ diễn ra tại Nhà hát Dolby ở thành phố Los Angeles (Mỹ). 

Buổi lễ sẽ đánh dấu năm thứ hai liên tiếp lễ trao giải Oscar diễn ra vào tháng 3, với phiên bản năm ngoái diễn ra vào ngày 27/3/2022. Lễ trao giải Oscar lần thứ 95 sẽ được phát sóng trực tiếp trên kênh ABC tại hơn 200 vùng lãnh thổ trên toàn thế giới.

Oscar-giải thưởng điện ảnh danh giá nhất thế giới

Oscar-giải thưởng điện ảnh danh giá nhất thế giới của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Mỹ (Academy of Motion Picture Arts and Sciences-AMPAS), được trao hàng năm để ghi nhận những thành tựu xuất sắc của điện ảnh trong năm về đạo diễn, diễn xuất, kịch bản và nhiều lĩnh vực khác. Từ năm 1929, vào ngày Chủ nhật cuối cùng của tháng Hai, những người yêu thích môn nghệ thuật "thứ bảy" trên khắp thế giới lại háo hức chờ đợi tin tức về giải thưởng danh giá này.

Chịu trách nhiệm bầu chọn phim và trao giải Oscar là các thành viên của AMPAS, một tổ chức nghề nghiệp danh dự của những người làm điện ảnh Mỹ. Những người chấm giải cũng được lựa chọn qua một quá trình đề cử hoặc được xét dựa trên sự cống hiến của họ cho ngành công nghiệp điện ảnh.

Việc đề cử các thành viên mới cho việc tuyển chọn được tiến hành hàng năm và được chia thành các nhánh khác nhau. Các thành viên thuộc các nhánh khác nhau sẽ bầu chọn ứng cử viên cho các hạng mục thuộc nhánh mình, riêng hạng mục Phim hay nhất (Best Picture) thì tất cả đều có quyền tham gia đề cử.

Giải thưởng Oscar được trao vào khoảng tháng 2 hoặc tháng 3 hàng năm và được truyền hình trực tiếp. Theo quy định, một bộ phim muốn đủ điều kiện tranh giải Oscar phải được trình chiếu trong năm trước đó, tức là từ nửa đêm ngày 1/1 đến nửa đêm ngày 31/12. Ngoài ra, các bộ phim dự giải phải là phim dài (feature-length), ngắn nhất cũng phải 40 phút, trừ các phim tham gia hạng mục phim ngắn, và phải sử dụng phim 35 mm hoặc phim 70 mm, tốc độ 24 hoặc 48 hình trên giây, độ phân giải không được thấp hơn 1280x720.

Phần thưởng của giải Oscar là một bức tượng nhỏ, gốc bằng kim loại đen được mạ vàng và britannium, cao 34 cm và nặng 3,85 kg. Bức tượng được điêu khắc theo phong cách Art Deco, có hình dáng của một hiệp sĩ cầm gươm và đứng trên một cuộn phim có năm cánh, tượng trưng cho 5 nhánh gốc của Viện Hàn lâm bao gồm diễn viên, biên kịch, đạo diễn, nhà sản xuất và kỹ thuật viên.

Hàng năm, Công ty R.S. Owens sản xuất khoảng 50-60 bức tượng Oscar và phải trải qua quá trình kiểm soát chất lượng rất nghiêm ngặt, các bức tượng lỗi trong quá trình sản xuất sẽ lập tức được cắt đôi và nung chảy.

Lễ trao giải đầu tiên của AMPAS diễn ra tại khách sạn Roosevelt ở Hollywood. Trong thập niên 1930 và đầu thập niên 1940, các buổi lễ được tổ chức tại khách sạn The Ambassador Hotel hoặc Millennium Biltmore Hotel ở Los Angeles.

Từ năm 1944 đến 1946, Nhà hát Trung Hoa Grauman ở Hollywood là nơi tổ chức lễ trao giải trước khi nó dời về thính phòng Shrine Auditorium cho đến năm 1948. Lễ trao giải lần thứ 21 năm 1949 diễn ra tại Nhà hát Giải thưởng Viện Hàn lâm mà sau này là trụ sở chính của AMPAS trên đại lộ Melrose ở Hollywood.

Từ năm 1950 đến 1960, địa điểm được lựa chọn là Nhà hát Pantages. Từ năm 1961, đến lượt thính phòng Santa Monica Civic Auditorium ở Santa Monica, California được tổ chức lễ trao giải Oscar. Năm 1968, một lần nữa lễ trao giải trở về Los Angeles, lần này là tại rạp Dorothy Chandler Pavilion nằm trong Trung tâm Âm nhạc Los Angeles. Rạp The Dorothy Chandler Pavilion là nơi tổ chức 20 đêm trao giải liên tiếp cho đến năm 1988, sau đó giải Oscar lại được trao luân phiên ở Trung tâm Âm nhạc và thính phòng Shrine Auditorium.

Kể từ năm 2002, Nhà hát Kodak (từ năm 2012 đổi tên là Trung tâm Hollywood và Highland, sau đó là Nhà hát Dolby) của Hollywood trở thành địa điểm tổ chức lâu dài của giải thưởng.

Oscar 2023 ghi dấu những "lần đầu tiên" đi vào lịch sử

Sau một loạt năm gây tranh cãi, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ, ban tổ chức Lễ trao giải Oscar 2023 sẽ có những thay đổi đáng kể cho giải thưởng sắp tới.

Còn nhớ kể từ sau lễ trao giải Oscar lần thứ 94 (năm 2022), khán giả trên toàn thế giới không thể quên được sự kiện gây tranh cãi nhất, đó là cái tát của nam diễn viên Will Smith dành cho người dẫn chương trình Chris Rock trên sân khấu sau khi ông này có những câu đùa nhạy cảm về Jada Pinkett Smith, vợ của nam diễn viên Will Smith. Sau sự kiện này, Ban tổ chức lễ trao giải Oscar đã bị chỉ trích nặng nề vì tiếp tục để nam diễn viên Will Smith ở lại đến hết chương trình và nhận cúp Nam diễn viên chính xuất sắc nhất cho vai diễn trong phim "King Richard".

Sau cú tát đi vào lịch sử này, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ mong muốn sẽ không xảy ra một sự cố ngoài ý muốn như vậy nữa. Vì vậy, giải Oscar năm nay sẽ có một đội xử lý khủng hoảng chỉ để ứng phó với những sự kiện có thể diễn ra ngoài kế hoạch và đây là điều chưa từng có trước đây. Trong sự kiện năm nay, nam diễn viên Will Smith cũng sẽ không được tham dự, do anh bị cấm tham dự sự kiện trong 10 năm.

Năm nay, một số ứng viên đáng giá tranh giải Phim hay nhất bao gồm Avatar: The way of water (Avatar: Dòng chảy của nước), Top Gun: Maverick, Elvis, và Everything everywhere all at once (Mọi thứ ở mọi nơi cùng một lúc).

Lễ trao giải năm nay cũng hứa hẹn sẽ đem lại sự bùng nổ cho nền công nghiệp giải trí và là mùa Oscar đánh dấu một kỷ nguyên của những ngôi sao mới trong nền điện ảnh toàn cầu. Đáng chú ý, có tới 4 diễn viên châu Á vào danh sách đề cử tại 4 hạng mục chính: Dương Tử Quỳnh (Nữ chính xuất sắc), Quan Kế Huy (Nam phụ xuất sắc), Stephanie Hsu và Hồng Châu (Nữ phụ xuất sắc). Kết quả này vừa lập kỷ lục số lượng diễn viên châu Á được đề cử nhiều nhất trong một năm, vừa là cột mốc quan trọng cho sự hiện diện của sắc tộc phương Đông tại giải Oscar và Hollywood nói chung.

Trong đó, Dương Tử Quỳnh trở thành nữ diễn viên đến từ châu Á đầu tiên được đề cử ở hạng mục "Nữ chính xuất sắc", cũng là nữ diễn viên người Malaysia đầu tiên trong lịch sử được đề cử cho hạng mục này. Trong bộ phim lấy đề tài đa vũ trụ Everything everywhere all at once, nhân vật của Dương Tử Quỳnh phải xuyên các chiều không gian để đánh bại thực thể ác độc, giải cứu các thế giới song song. Tác phẩm lấy nước mắt khán giả vì chạm đến những vấn đề về gia đình và mối quan hệ giữa các thành viên, các thế hệ…

Trước đó, đề cử giải Nữ chính xuất sắc từng được trao cho một nữ diễn viễn châu Á có tên Merle Oberon với phim The dark angel vào năm 1936. Tuy nhiên, Merle Oberon lại mang dòng máu lai Nam Á, trong khi đó Dương Tử Quỳnh có gốc gác hoàn toàn châu Á. Bởi vậy, việc cô được nhận đề cử hạng mục "Nữ chính xuất sắc" năm nay khiến phần lớn khán giả mong chờ nữ diễn viên sẽ thắng giải.

Đặc biệt, năm nay, lần đầu tiên, một nữ diễn viên gốc Việt được xướng tên trong danh sách đề cử Oscar. Với vai diễn Liz trong The Whale cùng diễn xuất mộc mạc, sắc thái cảm xúc chân thật đến ngỡ ngàng, Hồng Châu - nữ diễn viên điện ảnh người Mỹ gốc Việt nhận đề cử cho hạng mục "Nữ diễn viên phụ xuất sắc". Trước đây, cô cũng từng nhận nhiều khen ngợi về diễn xuất khi sánh vai với tài tử Matt Damon trong bộ phim khoa học viễn tưởng Downsizing qua vai diễn Ngọc Lan, một nhà hoạt động chính trị bị cụt chân.

Ngoài ra, vai chính Norma Jeane Mortenson trong bộ phim Blonde gây tranh cãi của Netflix đã đưa người đẹp Ana de Armas thành nữ diễn viên Cuba đầu tiên được đề cử giải Oscar cho hạng mục "Nữ chính xuất sắc". Trước đó, trong đường đua Oscar, Cuba chỉ có một đại diện đề cử hạng mục Nam phụ xuất sắc là Andy Garcia với phim Bố già III, ra mắt năm 1990.

Đáng chú ý, lần đầu tiên, đề cử hạng mục "Nam diễn viên chính xuất sắc" đều là những gương mặt mới, chưa từng xuất hiện ở Oscar. Danh sách đề cử cho giải "Nam diễn viên chính xuất sắc nhất"đó là: Austin Butler-vai Elvis Presley (phim Elvis); Colin Farrell-vai Pádraic Súilleabháin (phim The Banshees of Inisherin); Brendan Fraser-vai Charlie (phim The Whale); Paul Mescal-vai Calum Paterson (phim Aftersun) và Bill Nighy-vai Rodney Williams (phim Living).

Năm nay cũng đánh dấu lần đầu tiên Oscar có hai phim hậu truyện, đồng thời là bom tấn tỷ đô cùng được đề cử trong một hạng mục: "Phần hai của hai loạt phim ăn khách nhất mọi thời", đạt được doanh thu hơn 1 tỷ USD, đó là Avatar: The way of water" và Top gun: Maverick đều đang nằm trong danh sách ứng viên giải "Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc".

Oscar 2023 cũng sẽ là lần trở lại hiếm hoi tiếp theo của ca sĩ Rihanna kể từ màn trình diễn đỉnh cao ở Superbowl, đánh dấu sự tái xuất với làng nhạc sau 6 năm nghỉ ngơi. Trong lần đầu lên sân khấu Oscar, cô sẽ thể hiện ca khúc Lift me up (nhạc phim "Black panther: Wakandaforever"), được đề cử "Ca khúc nhạc phim gốc hay nhất". Điều này càng khiến các fan nóng lòng mong muốn được thưởng thức màn biểu diễn đầu tiên của Rihanna tại Oscar 2023 vì có thể rất lâu nữa, công chúng mới được gặp lại "công chúa R&B" trên sân khấu.

Ngoài ra, vấn đề chi phí tổ chức buổi lễ, giá trị của những bức tượng vàng Oscar và chi phí cho trang phục của các nữ diễn viên cũng luôn là chủ đề được những người yêu điện ảnh trên khắp thế giới quan tâm. Theo trang web tài chính cá nhân Wallethub, Lễ trao giải Oscar 2023 trị giá khoảng 56,8 triệu USD (khoảng hơn 1.000 tỷ đồng). Thật khó để hình dung tại sao Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ có thể tiêu tốn một khoản tiền lớn như vậy trong một buổi tối. Tuy nhiên, trên thực tế, thảm đỏ của lễ trao giải có giá trị lên tới 24.700 USD (khoảng 584 triệu đồng) được trải trên diện tích 4.645 m2. Mỗi bức tượng Oscar trị giá khoảng 400 USD (khoảng 9,5 triệu đồng), với 24 hạng mục trao giải…

Các bữa tiệc trao giải Oscar cũng là một phần quan trọng của buổi lễ và những bữa tiệc này cũng rất uy tín và vô cùng đắt đỏ. Bữa tiệc sau lễ trao giải của Vanity Fair, một trong những bữa tiệc tiêu biểu nhất gắn liền với Lễ trao giải Oscar, phí tham dự cho một cặp đôi lên đến khoảng 80 nghìn USD (khoảng 1,9 tỷ đồng).

Như vậy, có rất nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong lễ trao giải Oscar năm nay. 

Trong đó, việc Ban tổ chức Lễ trao giải Oscar 2023 thành lập đội xử lý khủng hoảng đề phòng sự cố, hay các diễn viên châu Á ngập tràn bảng đề cử và cuộc đua "Nam diễn viên chính xuất sắc" với toàn gương mặt mới… là những "lần đầu tiên" hứa hẹn tạo nên một mùa Oscar khác biệt nhất lịch sử trao giải.