(TT&VH) - Cuối tuần qua, cuộc hội thảo đầu tiên về di tích Trường Lũy dài 200km từ Quảng Ngãi tới Bình Định đã thu hút sự quan tâm tâm của giới nghiên cứu trong và ngoài nước. Theo nhận định của Viện Viễn đông Bác cổ Pháp và Viện KHXH Việt Nam, di tích trên là một công trình độc đáo, một di sản văn hóa chứa đựng nhiều giá trị. Đó đơn thuần chỉ là kiến trúc phòng vệ quân sự dạng trường thành được dựng lên để ngăn chặn xung đột, hay còn vì một mục đích nào khác?
Trường thành 200 km với 115 đồn bảo vệ
Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định là một công trình kiến trúc lớn và đa dạng, có chiều dài khoảng 200km bắt đầu từ huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) đến huyện An Lão (Bình Định). Lũy được đắp bằng đất hoặc xếp bằng đá, nhiều đoạn còn khá nguyên vẹn. Những người tham gia xây lũy là người Hre bản địa, người Việt và thực tế là trường lũy được đắp thêm, được sửa sang suốt thời kỳ nó đóng vai trò là một công trình quân sự (thế kỷ 19).
Các nhà khoa học xác định diện tích của một khu bảo tồn (đồn bảo vệ) Trường Lũy
Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây lại chỉ ra rằng, lũy không phải là một công trình chỉ do người Việt xây dựng. Nguồn gốc của việc tạo một ranh giới được sự đồng ý của cả hai bên giữa người Việt và người Hre. Hai bên đã cùng tham gia vào quá trình xây dựng lũy, với việc sử dụng kỹ thuật xếp đá của người Hre. Quá trình hợp tác liên quan đến việc xây dựng Trường Lũy - một trong những điểm đặc biệt của di tích này. Các nhà khoa học cũng đã chứng minh: Trường Lũy là một ranh giới nhưng không phải là một ranh giới đóng kín.
Mặc dù, một số tài liệu cho rằng Trường Lũy được xây dựng vào thế kỷ 19, song trên thực tế khai quật ở các điểm Thiên Xuân, Rừng Đồn và đèo Chim Hút (huyện Nghĩa Hành, Quảng Ngãi), bước đầu các nhà khoa học xác định nó được xây dựng từ thế kỷ 17. Hiện nay trên dọc lũy vẫn còn những đoạn lũy khá nguyên vẹn như ở Thiên Xuân, xã Hành Dũng, huyện Nghĩa Hành. Dọc lũy, thời triều Nguyễn có hệ thống đồn bảo vệ mà qua tài liệu có đến 115 đồn.
Con đường giao thương Bắc Nam
Nhận định về Trường Lũy, Quảng Ngãi - Bình Định, GS Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Quốc gia nêu ý kiến: Theo ghi chép của sử sách thì người xây dựng đầu tiên là tướng Lê Văn Duyệt, sau đó là tướng Nguyễn Tấn, 2 người đều quê Quảng Ngãi. Như vậy thì sử chép Trường Lũy chỉ xây dựng trong thời Gia Long - Minh Mạng, nhưng kết quả khai quật đã cho thấy các lũy này được xây dựng vào thế kỷ 17. Các mảnh gốm tìm được có xuất xứ từ nước ngoài, rồi có cả gốm sứ ở Quảng Ngãi, gốm Bát Tràng, gốm phía Bắc. Điều này cho chúng ta thấy lịch sử của Trường Lũy này không chỉ có dưới thời nhà Nguyễn. Lũy này có lịch sử lâu dài, là kết quả của sự xây đắp và tu bổ qua nhiều đời.
Khai quật thám sát tại điểm di tích đèo Chim Hút, xã Hành Dũng, huyện Nghĩa Hành (Quảng ngãi)
Điều làm GS Phan Huy Lê tâm đắc nhất là tính đa chức năng của lũy. Thời nhà Nguyễn, lũy thể hiện rõ chức năng quân sự. Nhưng, không chỉ có thế, bên trong mỗi đồn có lối giao thông. Và, ngay mỗi đồn như vậy đều có con đường giao thương, tức là giao thương giữa miền biển với miền núi. Đó là giao thương rất cần thiết trong đời sống của nhân dân, tức là đưa gạo và các hải sản ở đồng bằng ven biển lên miền núi và các sản phẩm miền núi xuống đồng bằng. Hành lang giao thương ở miền Trung, trong đó Quảng Ngãi, có 2 chiều, mà chiều Đông - Tây dựa theo các dòng sông. Ở đây có các cơ quan thu thuế, thời nhà Nguyễn gọi là các sở tuần ty. Các đồn này vừa kiểm soát thu thuế nhưng đồng thời cũng bảo đảm an ninh cho hệ thống giao thương. Điều đó có nghĩa là ngay thời nhà Nguyễn, lũy cũng không thuần túy có vai trò quân sự mà có kết hợp giao thương và giao lưu văn hóa.
GS Lê nói: Một lần tôi đi với anh em khảo cổ khảo sát ở phía Nam Quảng Ngãi thì thấy những đồn này gần như trùng hoặc đi song song với một đường giao thương cổ, tức là đường thượng đạo - đường miền núi. Ngày xưa, con đường thiên lý hình thành dọc theo ven biển, nhất là miền Trung vì có rất nhiều sông mà sông chảy dần xuống biển thì mở rộng và do không có cầu cho nên con đường giao thông chủ yếu ngày xưa là con đường miền núi. Đây là con đường thông thương Bắc- Nam, đồng thời cũng là con đường chiến lược. Con đường này chạy từ Quảng Ngãi ra đến Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa.
Đường thượng đạo của quân Tây Sơn
GS Phan Huy Lê cũng rất tâm đắc với một phát hiện lịch sử. Đó là năm 1786, khi quân Tây Sơn từ Bình Định đánh ra giải phóng Thuận Hóa, sau đó, tiến ra Bắc để thống nhất đất nước là đi theo con đường thượng đạo này. Cuộc hành quân theo đường thượng đạo của quân Tây Sơn đã gây bất ngờ cho quân Trịnh ở Thuận Hóa. Và không chỉ có thời Tây Sơn, kể cả trong các cuộc kháng chiến sau này, chúng ta cũng dựa vào con đường Trường Lũy này.
Có thể khẳng định Trường Lũy này có từ lâu đời, là con đường giao thông, giao thương mang tính chất văn hóa, xã hội và có thời mang tính chất quân sự. Trên cơ sở đó, rõ ràng đây là một di tích có giá trị hết sức quan trọng. Đối với Việt Nam, đây là Trường Lũy duy nhất dài tới 200km. So với các nước Đông Nam Á thì đây là trường lũy dài nhất.
Redmi A5 ghi điểm với thiết kế hiện đại, camera kép AI sắc nét, pin dồi dào và mức giá dễ tiếp cận, đáp ứng tốt nhu cầu từ làm việc đến giải trí cho mọi lứa tuổi.
Trương Trần Anh Duy ra mắt MV “Việt Nam khát vọng vươn mình” – dấu ấn khép lại hành trình EP “Ngân nga” đầy cảm xúc, tôn vinh vẻ đẹp Việt Nam qua âm nhạc.
Hòa chung không khí thiêng liêng của mùa Đại lễ Vesak Liên hợp quốc 2025 (Đại lễ Vesak 2025), diễn ra từ ngày 6 đến 8/5 tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều doanh nghiệp du lịch - lữ hành trên địa bàn Thành phố ra mắt chuỗi hành trình tâm linh đặc biệt dành cho du khách trong và ngoài nước.
Chiều 5/5/2025, Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Nghị quyết của Quốc hội về việc thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Ngày 5/5, một phái đoàn khảo cổ quốc tế và Libya đã công bố phát hiện dấu tích của một ngọn hải đăng cổ đại trên bờ biển của thành phố Tobruk, miền Đông nước này. Phát hiện này có thể vẽ lại bản đồ các cảng cổ ở Địa Trung Hải và góp phần nâng cao hiểu biết lịch sử về vai trò hàng hải và văn hóa của Libya trong các nền văn minh cổ đại.
Được thiên nhiên ban tặng vẻ đẹp hoang sơ và hùng vĩ, thác Tà Puồng (hay còn gọi là Trăng Tà Puồng) ở xã miền núi Hướng Việt, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị có 2 thác nước lớn cao trên 35m, dưới chân thác là hồ nước sâu, trong xanh mát lạnh.
Thủ tướng Chính phủ chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp. Đây là đề xuất trong dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013 vừa được công bố lấy ý kiến nhân dân.
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 6/5, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Tại lễ trao giải Nghệ thuật Baeksang lần thứ 61 tổ chức tại COEX Hall D, Gangnam, Seoul vào tối 5/5, nhà biên kịch bí ẩn Im Sang Chun đã xuất sắc giành giải Kịch bản xuất sắc nhất mảng truyền hình với bộ phim cảm động Khi cuộc đời cho bạn quả quýt (When Life Gives You Tangerines) - một tác phẩm đình đám trên Netflix.
Từ ngày 2 - 7/5, thành phố Aswan bên bờ sông Nile của Ai Cập trở nên sôi động hơn với Liên hoan phim quốc tế dành cho phụ nữ (AIWFF 2025) lần thứ 9. Sự kiện này tiếp tục khẳng định cam kết thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ.
Với màn hóa thân thuyết phục vào vai thám tử Kiên, diễn viên Quốc Huy đang là cái tên "gây sốt" tại các rạp chiếu. Thành công của Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu không chỉ khẳng định sức hút của nhân vật mà còn chứng minh tài năng và sự nỗ lực không ngừng của nam diễn viên trên hành trình gần hai thập kỷ cống hiến cho nghệ thuật.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 57/CĐ-TTg (ngày 5/5/2025) về công tác chuẩn bị tổ chức Lễ khởi công, khánh thành các dự án, công trình quy mô lớn và chuẩn bị tổ chức triển lãm các thành tựu kinh tế - xã hội kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025).
Phát biểu tại Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025, Chủ tịch nước đề nghị, cần đưa tâm từ bi vào chính sách, mang trí tuệ vào định hướng phát triển, đề cao tinh thần Vô ngã - Vị tha, tức là làm việc gì cũng không vì bản thân mình mà luôn nghĩ đến lợi ích của đại chúng.
Lần đầu tiên sau nhiều năm, đội bóng xứ Catalan chỉ còn cách trận chung kết Champions League một cuộc chiến sinh tử nữa và họ hy vọng sẽ vượt qua thử thách mang tên Inter Milan.