Đưa di sản điện ảnh đến gần với công chúng trẻ

Ngày 25/11, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Viện Phim Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức Hội thảo khoa học "Phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động lưu trữ trong tình hình hiện nay". Đây là hoạt động trong khuôn khổ Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV năm 2025.

Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 

Bà Ngô Đặng Trà My, Phó Viện trưởng Viện Phim Việt Nam cho biết, đơn vị đang lưu giữ hàng vạn mét phim tư liệu và nhiều tài liệu điện ảnh quý hiếm. Kho tư liệu hiện có gần 20.000 tên phim với hơn 80.000 cuốn phim 35mm, 16mm, cùng hàng chục nghìn băng video các loại. Nổi bật trong số đó là nhiều tác phẩm điện ảnh cách mạng kinh điển như "Chung một dòng sông", "Con chim vành khuyên", "Vợ chồng A Phủ", "Chị Tư Hậu", "Đường về quê mẹ", "Vĩ tuyến 17 ngày và đêm", "Cánh đồng hoang", "Mẹ vắng nhà", "Bao giờ cho đến tháng Mười"… cùng khối tư liệu hình ảnh động quý giá về Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ngoài ra, Viện Phim Việt Nam còn lưu trữ hơn 1.500 hồ sơ phim truyện, 2.030 hồ sơ phim tài liệu, 615 hồ sơ phim hoạt hình và nhiều hồ sơ liên quan đến các nhà hoạt động điện ảnh. Tuy nguồn tư liệu phong phú, nhưng số lượng tác phẩm được giới thiệu đến công chúng vẫn còn hạn chế. Các hoạt động phổ biến phim chưa có lịch trình định kỳ rõ ràng, một số chương trình chiếu phim, giao lưu, trưng bày chưa thật sự sinh động, lượng khán giả giảm dần qua các năm. Việc phổ biến phim lưu trữ trên không gian mạng mới dừng ở mức thử nghiệm.

Bà Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam cho rằng, thời gian qua, Hiệp hội đã triển khai nhiều hoạt động nhằm khai thác và phát huy giá trị di sản điện ảnh cách mạng. Trong đó có chương trình "Dấu ấn Điện ảnh chiến tranh Việt Nam" vào tháng 7/2025, hội thảo về phim chiến tranh Việt Nam, đánh dấu 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Theo bà Ngô Phương Lan, mặc dù kho phim chiến tranh cách mạng Việt Nam chứa đựng nhiều giá trị tư liệu quý, song công tác bảo tồn còn gặp khó khăn do tình trạng xuống cấp, chưa được số hóa đầy đủ.

Trước thực trạng trên, bà Ngô Phương Lan cho rằng, các đơn vị cần có chiến lược tổng thể, với sự hợp tác giữa cơ quan nhà nước và tổ chức xã hội để bảo tồn và phát huy di sản điện ảnh. Bà cũng đề xuất tăng cường đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu về điện ảnh cách mạng nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững của ngành.

Các đơn vị đang xúc tiến việc phát triển dự án kết hợp di sản điện ảnh với du lịch văn hóa như tour du lịch điện ảnh hoặc xây dựng bảo tàng, công viên điện ảnh để thu hút du khách quốc tế; nghiên cứu sử dụng công nghệ số hóa, thực tế ảo và thực tế tăng cường để tái sinh các bộ phim lịch sử và chiến tranh cách mạng nhằm đáp ứng thị hiếu của thế hệ trẻ.

Theo Tiến sĩ Hà Thanh Vân, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam (COPAC), kho phim lưu trữ quốc gia là một "ngân hàng hình ảnh động" đầy tiềm năng. Khi được phục chế số hóa và lan tỏa trên các nền tảng đa phương tiện, những tác phẩm điện ảnh kinh điển có thể hồi sinh, kết nối khán giả trẻ, trở thành điểm chạm ký ức và hiện tại. Đó không chỉ là quá trình giữ lại quá khứ, mà còn là cách để trao lại di sản cho tương lai – nơi công chúng có quyền tiếp cận, thấu hiểu và đồng sáng tạo với di sản điện ảnh dân tộc.

Tiến sĩ Hà Thanh Vân kiến nghị, cần đẩy mạnh yếu tố truyền thông và giáo dục. Cụ thể như việc tổ chức Liên hoan "Phim tư liệu và ký ức Việt Nam" định kỳ, kết hợp trình chiếu, tọa đàm, triển lãm; xây dựng chuỗi chương trình truyền thông đa nền tảng, đưa phim cổ điển đến gần khán giả trẻ. Việc đưa phim tư liệu lưu trữ vào chương trình giảng dạy, giúp học sinh, sinh viên hiểu lịch sử qua hình ảnh động.