Đối thoại cùng Xavi: Tôi đang yêu bóng đá hơn bao giờ hết

(TT&VH) - Xavi vừa được IFFHS bầu chọn là "Tiền vệ dẫn dắt lối chơi xuất sắc nhất năm 2011". Đây là năm thứ tư liên tiếp anh giành được danh hiệu này. Và đó là một chiến thắng không ai có thể nghi ngờ. Với những đường chuyền chính xác như tia laser, nhãn quan siêu phàm và khả năng kiểm soát nhịp độ trận đấu có một không hai, Xavi được ví như một "nghệ nhân rối". Không ai có thể phủ nhận anh là trung tâm, là nhịp đập trong lối chơi của Barca, đội bóng mà theo nhiều chuyên gia là xuất sắc nhất trong lịch sử bóng đá thế giới.

Nhân chiến thắng của Barca ở giải VĐTG các CLB, tiền vệ 31 tuổi này, người đã có tròn 20 năm gắn bó với Barca, đã chia sẻ những quan điểm độc đáo của anh về chiến thuật, về tinh thần đồng đội ở Barca và về cả mối quan hệ thù địch "nổi tiếng" với Real Madrid. TT&VH xin gửi tới độc giả một phần trích đoạn của bài phỏng vấn do phóng viên Guillem Balague thực hiện cho tờ Sabotage Times này.

Thông minh là bí quyết

* Bí quyết thành công của Barca là gì?

- Tất cả triết lý tập trung trên một nguyên tắc, đó là mọi thứ chúng tôi làm, chúng tôi đều cố gắng làm tốt nhất có thể. Ngoài ra chúng tôi còn đặc biệt chú ý tới những tiểu tiết cả trong lẫn ngoài sân cỏ, nhỏ thôi nhưng cực kỳ quan trọng trong bóng đá và đôi khi là yếu tố tạo nên sự khác biệt, nhất là khi khoảng cách về trình độ giữa các cầu thủ đỉnh cao là không còn đáng kể.

Chú ý tới những chi tiết nhỏ nhất không chỉ tạo ra sự khác biệt và mang tới cho bạn những lợi thế, mà còn tạo ra một "văn hóa" mà ở đó không có gì xuất hiện một cách vô cớ, và mọi chi tiết đều phải được để mắt tới nhằm hướng tới sự hoàn hảo. Biết được lý do vì sao bạn làm nhiều việc theo một cách nhất định là rất quan trọng. Vấn đề ở đây là bạn có những cầu thủ thông minh và đối xử với những cầu thủ ấy theo cách thông minh.

* Anh vừa đề cập tới khoảng cách nhỏ giữa những cầu thủ đỉnh cao và việc những sự khác biệt nhỏ có thể tạo nên sự khác biệt. Đây có phải là vấn đề mà các đội bóng khác đang nhìn nhận sai lầm không?

- Tôi không biết, vì tôi không đủ điều kiện để nhận xét điều gì đang xảy ra ở các đội bóng khác. Tôi chỉ biết những gì đang diễn ra ở Barcelona, và ở đây, mọi chuyện đang tiến triển rất tốt. Chúng tôi chú ý tới mọi chi tiết nhỏ nhất. Vào thời điểm này, chúng tôi còn một may mắn là có một lứa cầu thủ đang đạt tới độ chín, những người cùng trưởng thành từ một hệ thống đào tạo và đã chơi bóng bên nhau nhiều năm.

* Nói về chuyện lò đào tạo: Điều này quan trọng tới thế nào với thành công của Barca hiện tại?

- Ở các tuyến trẻ, chúng tôi có những HLV tuyệt vời, và đạo đức nghề nghiệp được truyền tải ở các đội trẻ cũng quá tuyệt. Tôi nghĩ bạn có thể thấy rất rõ sự phát triển ấy trong đội Một của chúng tôi, nơi có khoảng 8 hay 9 trụ cột là những người đã đi lên từ các tuyến trẻ. Đó chính là cơ sở để xây lên tất cả những thành công mà chúng tôi đã và đang có.

Pep cũng là một sản phẩm của La Masia, vì thế ông ấy biết rõ những cầu thủ mà ông ấy chọn đưa lên từ các đội trẻ sẽ phù hợp với hệ thống của mình. Ông ấy hiểu và tôn trọng tuyệt đối những giá trị của tuổi trẻ ở đây. Tôi biết ông ấy đã nhiều năm rồi, từ khi chúng tôi còn là đồng đội của nhau. Đó là một người chuyên tâm, nhiệt huyết, và tỉ mỉ một cách kinh khủng. Đức tin của ông ấy có sức hút cực lớn, ngoài ra ông ấy còn có khả năng truyền hết năng lượng của mình cho người khác.

* Chúng ta đã liên tục được nghe rằng việc có một nhóm những cầu thủ chủ chốt chơi bóng theo cùng một triết lý là cực kỳ quan trọng. Tới năm mấy tuổi thì anh bắt đầu được học về những nguyên tắc?

- Khi tới La Masia, tôi mới 11 tuổi, nhưng ngay lập tức tôi đã được dạy về những triết lý của đội bóng. Thứ quan trọng nhất mà bạn cần phải có ở giai đoạn đó là khát khao học hỏi. Điểm mấu chốt trong triết lý ấy là kết quả không quan trọng. Điều quan trọng là học và hiểu được những khái niệm bóng đá mà người ta dạy bạn từ những ngày đầu tiên.

Ảnh Getty

Khi còn là một cầu thủ trẻ, bạn cũng sẽ dễ dàng hình thành những thói quen tốt, chẳng hạn như biết được những điểm mạnh của các đồng đội, luôn luôn chơi bóng với cái đầu ngẩng cao, chơi bóng một cách thông minh bằng cách chuyền bóng tới chân phải của một cầu thủ thuận chân phải, tới chân trái của một cầu thủ thuận chân trái... Ngay trước khi bạn có bóng, bạn phải biết mình cần phải làm gì với nó.

* Tôi cho rằng việc xác định trước mình nên làm gì với trái bóng sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu có những đồng đội cũng chơi bóng theo cách của mình...

- Đúng. Đó là chìa khóa: Xác định mình cần phải làm gì với trái bóng sẽ trở nên dễ dàng hơn rất, rất nhiều nếu tất cả đồng đội của bạn đều trên cùng một bước sóng. Cũng phải nói rằng chưa bao giờ lợi ích của việc truyền tải những nguyên tắc của CLB tới tất cả những cầu thủ đã và đang kinh qua hệ thống học viện lại có ảnh hưởng to lớn và thiết thực như lúc này.

* Ưu tiên của anh là gì: Đánh bại đối thủ hay chơi bóng theo cách của mình?

- Không cần biết đối thủ là ai, Pep luôn đặt trọng tâm vào việc giữ quyền kiểm soát bóng và di chuyển nó thật nhanh. Ông ấy thường chỉ đưa cho chúng tôi ba hay bốn điểm quan trọng nhất về đối thủ, họ sẽ chơi như thế nào và chúng tôi cần phải phản ứng ra sao.

Nhưng trên hết, vẫn luôn phải hướng sự tập trung về những khái niệm cơ bản nhất. Và vì thế, mọi chuyện luôn quay về với những gì mà chúng ta vừa nói xong: Sự thông minh, và hiểu được vì sao chúng ta làm nhiều theo một cách nhất định.

* Khi đội bóng thành công, các bạn tiếp tục học hỏi như thế nào? Và khi chiến thắng, có phải các bạn sẽ dễ dàng bỏ ngoài tai những lời chỉ trích hơn, dù đôi khi, có những chỉ trích mang tính xây dựng?

- Bạn phải luôn sẵn sàng đón nhận những phản hồi tiêu cực, bởi đó là một phần của công việc này. Nhưng bạn cũng phải biết đóng vai vị quan tòa của chính mình; khi bạn kết thúc một trận đấu, bạn có thể nghĩ rằng "chúng ta đã chơi tốt", nhưng tới ngày hôm sau bạn đọc báo lại thấy có người nói rằng bạn đã chơi tệ, bạn phải biết cách cho qua. Tôi luôn cố gắng tự đánh giá trên những quan điểm của mình: Tôi lắng nghe bản thân, các đồng đội, HLV, bạn bè và gia đình. Và tôi đánh giá quan điểm của những thành viên trong đội cao hơn tất thảy.

* Chuyện này còn tiếp diễn được bao lâu? Chúng ta đều đã thấy những đội bóng vĩ đại trong quá khứ suy tàn theo những cái mà người ta gọi là chu kỳ. Liệu Barca có phải đang ở đoạn cuối của một chu kỳ không?

- Tôi không biết. Thường thì những quy luật hay các con số thống kê được sinh ra là để bị phá. Ở đây chúng tôi đang có một đội bóng có khả năng phát triển lên một mức cao hơn và có thể giành thêm nhiều danh hiệu trong 2, 3 hay 4 năm nữa. Những gì đã xảy ra trong quá khứ không quan trọng; những gì sẽ xảy ra trong vòng vài năm tiếp theo lại hoàn toàn phụ thuộc vào đội bóng cũng như các cầu thủ sẽ xuất hiện ở đây trong những năm đó.

Không cần Mourinho làm động lực

* Có phải Real Madrid đã mắc bẫy khi cố gắng chơi bóng theo cách mà các bạn đang chơi?

- Có thể. Nhưng tôi nghĩ rằng trong trường hợp của Madrid, họ không cố học theo cách chơi của chúng tôi. Tôi cho rằng họ muốn tới và tấn công chúng tôi là bởi họ đã chơi như thế trong 4 hay 5 năm qua rồi. Dù HLV là Pellegrini hay Mourinho thì chính các cầu thủ mới là những người quyết định cách chơi, và các cầu thủ Madrid hiện tại phù hợp với cách chơi như thế. Về mặt cá nhân, họ là những tài năng xuất chúng. Họ rất giỏi, có đủ khả năng tự mình thay đổi cục diện một trận đấu. Theo một cách nào đó, chính việc Madrid tập trung vào tài năng của từng cá nhân lại biến họ thành đối trọng hoàn hảo với chúng tôi. Chúng tôi có những cá nhân kiệt xuất như Messi, người có thể một mình quyết định trận đấu, nhưng lối chơi của chúng tôi vẫn là lối chơi mang tính đồng đội. Chúng tôi đang chơi thứ bóng đá kết hợp. Madrid lúc này đang ở trong giai đoạn phải phụ thuộc vào một số cá nhân, ít ra là điều ấy rõ rệt hơn so với chúng tôi.

* Có công bằng không khi nói rằng sự có mặt của Mourinho không chỉ giúp Madrid tiến bộ hơn, theo một vài cách nào đó, mà còn giúp định nghĩa cách chơi của Barca, khiến các bạn phải khẳng định cá tính một cách mạnh mẽ hơn?

- Không. Triết lý của chúng là độc lập và không liên quan gì tới một HLV nào cụ thể hay những gì đang diễn ra ở đội bóng đối địch. Barca có ý tưởng rõ ràng về việc trận đấu nên diễn ra theo cách nào, và đó là những gì chúng tôi đưa vào các buổi. Không một ai khác có thể tác động tới điều đó.

* Thế còn chuyện có thêm động lực thì sao?

- Ồ vâng, tất nhiên. Nhưng đó là chuyện với Real Madrid nói chung; không liên quan tới người ngồi trong băng ghế chỉ đạo của họ, không liên quan tới những cầu thủ mà họ ký về. Riêng sự đối đầu với Madrid đã đủ là động lực với chúng tôi rồi. Mourinho mang tới một chút gia vị, chắc chắn thế, bởi ông ấy từng là người của Barca, bởi vì ông ấy luôn gây tranh cãi. Nhưng động lực thực sự vẫn là mối quan hệ kình địch mang tính lịch sử giữa chúng tôi với Madrid.

* Anh có nghĩ tới chuyện dẫn dắt Barca trong tương lai không?

- Tôi hi vọng chuyện ấy còn lâu nữa mới xảy ra. Tôi vẫn còn vài năm trong hợp đồng và vẫn yêu từng phút được ra sân. Tất nhiên, tôi yêu bóng đá và muốn tiếp tục gắn bó với môn thể thao này khi tôi không còn có thể chơi bóng với trình độ cao. Tôi đang yêu bóng đá hơn bao giờ hết. Tôi yêu cuộc sống ở Barcelona, không chỉ vì cái cách mà tôi đang chơi bóng, mà vì được là một phần của tập thể này, vì sự đoàn kết, tình bạn giữa chúng tôi, vì những tài năng xuất chúng mà tôi được ra sân cùng... Anh không thể tưởng tượng được là một phần của phòng thay đồ Barca tuyệt vời tới thế nào đâu.

Việt Cường (lược dịch)