Sau hơn hai thập niên thử nghiệm không ngừng với Human, Multiverse hay gần đây nhất Đa vũ trụ, Tùng Dương bất ngờ chọn một lối rẽ lặng hơn bằng album đĩa than The Voice - Timeless. Đây là bản ghi analog tám ca khúc kinh điển của nhạc Việt Nam, phát hành giới hạn 500 bản, đặt mục tiêu “đưa giọng hát trở về trạng thái mộc mạc, chân thực, bớt hoa mỹ”, như chính ca sĩ chia sẻ.

Ý tưởng phát hành album dưới dạng đĩa than (vinyl) ra đời từ mong muốn tái tạo trải nghiệm nghe chân thực, sống động như khi ca sĩ đang biểu diễn trực tiếp trong phòng thu, đặc biệt trong bối cảnh âm nhạc số đang thống trị. Điều này có được nhờ tín hiệu analog được ghi lại một cách liên tục, giữ dải trung liền mạch, đồng thời bảo toàn chi tiết nhỏ như hơi thở, tiếng chạm dây đàn hay độ rung cuối câu. 

Bù lại, quy trình analog đòi hỏi kỷ luật tuyệt đối: sai một chi tiết phải thu lại từ đầu. Mỗi mặt đĩa giới hạn 20 phút buộc ê-kíp kiểm soát biên độ trầm, cường độ, thứ tự bài. Chi phí cho băng từ, máy cắt lacquer và ép đĩa cũng cao hơn đáng kể. “Một ngày thu được một bài đã là nhiều, có ngày không xong”, Tùng Dương thừa nhận, “vì có bài phải thu đến take thứ tư, thứ năm; phòng thu lại vướng tiếng leng keng, thu lại từ đầu”.

Đồng hành cùng anh là nhạc sĩ Hồng Kiên - giám đốc âm nhạc của nhiều concert trước đây nhưng lần đầu đứng tên một dự án LP chung. Sáu tháng làm việc, hai người liên tục nghe, chỉnh, thay đổi. Bản phối Ru ta ngậm ngùi minh chứng rõ nhất: sau hai phiên bản nhiều lớp dây và cao trào, Tùng Dương vẫn “giãy nảy” vì chưa cảm thấy đúng tinh thần; đến lượt thứ ba, Hồng Kiên cắt gọn tối đa, giữ những đường dây tinh túy thì ca sĩ mới “cười tươi”. Sự căng thẳng đó, theo Hồng Kiên, là “cần thiết để lột được phần tinh nhất của ca khúc và phù hợp với định dạng vinyl”.

Danh sách tám bài chia đều hai mặt đĩa gợi hành trình tâm trạng tương đối khép kín. Một mình và Cô đơn đặt nền nội tâm với hòa âm giản lược, dàn dây ôm ấp; Ngậm ngùi và Nỗi lòng người đi lướt nhẹ sang câu chuyện trầm tích thời gian bằng vài chuyển điệu jazz; Dấu chân địa đàng và Riêng một góc trời mở biên độ nhạc cảm, nới nhịp, nén-nhả hơi thở; cuối cùng Ru ta ngậm ngùi, Kiếp nào có yêu nhau dồn lại độ rung sâu, khép album bằng cảm giác đối thoại cá nhân. 

Sự thay đổi lớn nhất nằm ở cách hát: Tùng Dương tránh phương pháp “bùng nổ” quen thuộc, đặt micro gần, giảm độ ngân, chú trọng ngữ điệu. Với những nốt cao, anh phải “ngửa mic” để không vỡ tiếng - kỹ thuật đã lặp đi lặp lại từ thời làm album Li ti nhưng nay càng quan trọng trong bản thu không chỉnh sửa.

Những nỗ lực kỹ thuật phục vụ mục tiêu thẩm mỹ khiến The Voice - Timeless đối lập hẳn các dự án avant-garde trước. Ca sĩ nhìn nhận hai trục “sáng tạo - tôn vinh” luôn song hành trên con đường anh chọn. Sau giai đoạn “quái”, rồi trẻ hóa, giờ đến thời điểm tri ân kho tàng ca khúc xưa: “Khán giả có lẽ thấy tôi biến hóa liên tục, nhưng cốt lõi là hát thể loại nào cũng phải đến tận cùng”. Giữa lúc trào lưu AI xuất hiện trong sản xuất âm nhạc, Tùng Dương không phản đối công nghệ nhưng khẳng định “AI chỉ nên bổ trợ, trái tim và sự sáng tạo con người vẫn quan trọng nhất”.

Ở tầng thị trường, thú chơi vinyl tại Việt Nam vài năm qua hồi sinh, tuy chưa rộng. Cả nghệ sĩ lẫn người nghe phải “tốn sức, tốn điều kiện” như Tùng Dương nói: một bộ dàn hi-end giá không rẻ, ê-kíp thì cầm chắc rủi ro hỏng bản cắt. Bởi vậy Timeless chỉ in 500 bản, dự tính tối đa 1.000, “bán lai rai thôi”, tránh biến thành sản phẩm xa xỉ vượt khả năng tiếp cận của khán giả phổ thông.

Ở góc độ phê bình, album không nhằm tạo cú đột phá phối khí hay kĩ thuật. Giá trị chính nằm ở thái độ: giảm thao tác để tăng độ thấm, xem ca khúc là chủ thể, giọng hát là người kể chuyện, còn công nghệ lui về phục vụ. Nhờ vậy, các bản tình ca quen thuộc - dù đã qua nhiều đời nghệ sĩ – vẫn đủ không gian sống mới: không tô son lại quá khứ, cũng không làm mới bằng mọi giá.

Timeless vì thế trở thành lát cắt thú vị trong dòng chảy sự nghiệp Tùng Dương: một khoảnh khắc tĩnh giữa chuỗi dự án sáng tạo, đồng thời là thử thách bản thân ở khâu biểu diễn tối giản - điều đôi khi khó hơn bộc lộ kỹ thuật. Nếu vinyl là cuộc chơi giới hạn, việc khởi động cả series đĩa than cho thấy ca sĩ đặt cược nghiêm túc vào cách ghi âm cũ, hy vọng kéo khán giả trở lại trải nghiệm nghe tập trung. Ở tầm rộng hơn, dự án góp một tiếng nói vào trào lưu tái khám phá chất âm analog trong nhạc Việt Nam đương đại: công phu, tốn kém, nhưng ít nhất tạo thêm lựa chọn cho người yêu nhạc giữa thời đại số.