(Bài dự thi) - Tôi lớn lên ở vùng trung du Việt Bắc thời kháng chiến chống Pháp. Suốt cả tuổi thơ chưa bao giờ biết đến hai chữ Trung Thu. Chỉ được mẹ bảo cho biết một năm có ngày Rằm tháng Tám gọi là Trung Thu.
Mùa Trung Thu có hồng có thị, có bưởi có na sắm từ vườn nhà. Sau này về nơi phố phường thấy trẻ đón Trung Thu có đèn ông sao, đèn tôm cua cá phất bằng giấy ngũ sắc, rồi cả cây đèn ông sư thắp nến đẩy trên mặt đất. Cũng chẳng hiểu sao người ta gọi cây đèn xoay tít dưới ánh nến phập phù là đèn ông sư. Chỉ khi thấy cái mũ của Đại sư trong ngày lễ chùa múa Lục cúng mới biết lai lịch của tên gọi ấy.
Nhưng có một cây đèn tôi chưa từng được nhìn thấy mà chỉ được nghe bố mẹ kể về nó đặc biệt ấn tượng, đó là đèn kéo quân. Đèn kéo quân được dùng để chơi trong ngày Tết, rằm Trung Thu và những tháng ngày hội hè.
Ngày xưa không có điện đóm gì. Khi đĩa dầu lạc trong cây đèn thắp bấc được đốt lên, hơi nóng bốc làm xoay chong chóng ở nóc đèn thì vách đèn hiện lên cảnh voi chiến ngựa chiến, những ông tướng cầm gươm kéo theo đoàn quân chạy vòng tròn lúc đen nhức lúc xa mờ. Trong ánh sáng lu mu tha hồ mà tưởng tượng. Đó là trò chiếu bóng sơ khai của đất Việt quê mình.
Đèn kéo quân
Chơi đèn kéo quân không chỉ là thú chơi của trẻ con. Người lớn chơi đèn là chính. Trò ấy giống như trò chơi diều. Cánh diều của trẻ con rộng vài gang tay, cánh diều của người lớn thì to dài hàng mét có sáo đơn sáo đôi. Dây diều của trẻ con là sợi chỉ, dây diều của người lớn gót bằng cật tre ngâm, dẻo to gần như sơi bún. Đèn kéo quân cũng vậy. Cây đèn phất chơi cho trẻ đơn sơ, nhưng đèn của người lớn vừa to vừa cầu kỳ, diêm dúa, trang trí các tua ngũ sắc vành ngoài.
Có đèn một tầng, có đèn nhiều tầng, ngoài voi ngựa lính chiến còn có các con giống gắn vào, chạy mải miết theo vòng xoay rất vui mắt. Bố tôi kể đèn to nhất còn gọi là đèn bệ. Làm cây đèn bệ có cái to gần bằng sập gụ, mất hàng tháng trời với thợ khéo tay. Chỉ những đại gia, những quan châu, quan huyện mới có tiền thuê làm những chiếc đèn ấy để đặt tại gian chính trong nhà. Mặt ngoài của đèn phất bằng lụa trắng để hình quân binh tướng, voi ngựa hiện lên lung linh. Bố bảo khi đèn đủ sức nóng cho chong chóng xoay đều, đoàn quân lao nhanh như xung trận, tưởng như nghe thấy tiếng voi gầm ngựa hí rung chuyển đất trời. Đó là hình ảnh chiến trận xưa vọng về. Cây đèn nhắc lại những cuộc chinh chiến miên man để giữ đất giữ nước trong lịch sử dài của dân tộc ta với phong kiến Bắc triều. Thì ra trong trò chơi dân ta cũng không quên được chuyện giặc giã.
Đèn kéo quân là sáng tạo khá độc đáo của người Việt, nó gần gũi với người dân quê trong cảm nhận về đời sống xã hội, khác hẳn với cây đèn lồng vương giả trong khuê phòng, chốn ăn chơi của phong kiến Trung Hoa du nhập vào ta.
Lâu nay đèn lồng từ Hội An ra, từ biên giới phía Bắc về tràn lan, người ta lạm dụng những thứ đèn lồng ấy. Cây đèn kéo quân độc nhất vô nhị đặc sắc lại bị bỏ quên. Tôi nghĩ rằng từ bây giờ Hà Nội nên phát động một cuộc thi làm đèn kéo quân, kể cả đèn bệ, để những nghệ nhân cuối cùng của cả nước có dịp trở lại trổ tài với cái nghề gần thất truyền này, để sang năm vào dịp Đại lễ nghìn năm Thăng Long có một cuôc trưng bày đèn kéo quân các cỡ ở khắp các nơi trong năm cửa ô thì ấn tượng biết bao. Chiếc đèn kéo quân có hồn Việt chứa chất trong đó.
Tôi chưa từng trông thấy đèn kéo quân, kể cả đèn bệ. Tất cả câu chuyện này nằm trong kí ức của tôi do bố mẹ kể lại. Cây đèn kéo quân rất đáng được phục hưng, nhất là trong dịp Đại lễ ngàn năm Thăng Long.
XSMB 14/3: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Sáu ngày 14/3/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Công ty quản lý của diễn viên Kim Soo Hyun, Gold Medalist, đã phát thông báo chính thức liên quan đến những cáo buộc gần đây về mối quan hệ tình cảm giữa Kim Soo Hyun và cố diễn viên Kim Sae Ron.
XSMN 14/3: Xổ số miền Nam ngày 14/3/2025 gồm các tỉnh Vĩnh Long, Bình Dương và Trà Vinh. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Sáu ngày 14/3 trên Thethaovanhoa.vn.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng các đối tác quốc tế đang tích cực thúc đẩy giải pháp nhằm chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine trong bối cảnh các cuộc đàm phán về một lệnh ngừng bắn 30 ngày đang có tiến triển.
Ngày 14/3 (tức ngày 15/2 năm Ất Tỵ), tại Khu danh thắng Tây Thiên (huyện Tam Đảo), tỉnh Vĩnh Phúc đã tổ chức khai mạc Lễ hội Tây Thiên Xuân Ất Tỵ 2025.
Ngày 14/3, Bộ Kinh tế và Tài chính Hàn Quốc cho biết kinh tế nước này đang phải đối mặt với áp lực suy giảm ngày càng tăng do bất ổn địa chính trị gia tăng làm suy yếu tăng trưởng xuất khẩu và thị trường việc làm trong lĩnh vực xây dựng và các lĩnh vực quan trọng khác.
Đội bóng chuyền nữ Thông Tin - TCT Đông Bắc (Thông Tin Đông Bắc) đang gấp rút hoàn thiện đội hình để tham dự giai đoạn 1 giải bóng chuyền vô địch quốc gia (VĐQG) 2025, diễn ra từ ngày 22/3 đến 31/3 tại Nhà thi đấu huyện Đông Anh, Hà Nội.
Ngày 14/3, Công an thành phố Hà Nội cho biết, thời gian qua, xuất hiện tình trạng các đối tượng cho vay tiền nhưng yêu cầu khách hàng phải thế chấp clip, hình ảnh nhạy cảm. Đặc biệt, nhiều thanh, thiếu niên dùng hình ảnh, video clip khỏa thân của cá nhân để thế chấp vay tiền tiêu xài.
XSTV 14/3: Xổ số Trà Vinh được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Trà Vinh quay thưởng vào lúc 16h20 ngày thứ Sáu hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSVL 14/3: Xổ số Vĩnh Long được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Vĩnh Long quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Sáu hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSBD 14/3: Xổ số Bình Dương được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Bình Dương quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Sáu hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Sáng 14/3, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã tuyên án phạt 8 bị cáo trong vụ cháy tòa nhà chung cư mini khiến 56 người tử vong (tại phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội).
Ngày 13/03/2025 vừa qua, Glico Việt Nam tổ chức họp báo "Sức mạnh da kề da từ ngày đầu tiên", nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về lợi ích của phương pháp này trong việc củng cố miễn dịch và hệ tiêu hóa cho trẻ sơ sinh.
Chạm mốc U50, Dương Cẩm Lynh nói cô đón nhận cuộc sống với tâm thế nhẹ nhàng. Cô hiểu rõ nhan sắc không còn là yếu tố quyết định giá trị của một người phụ nữ.