(Bài dự thi) - Tôi lớn lên ở vùng trung du Việt Bắc thời kháng chiến chống Pháp. Suốt cả tuổi thơ chưa bao giờ biết đến hai chữ Trung Thu. Chỉ được mẹ bảo cho biết một năm có ngày Rằm tháng Tám gọi là Trung Thu.
Mùa Trung Thu có hồng có thị, có bưởi có na sắm từ vườn nhà. Sau này về nơi phố phường thấy trẻ đón Trung Thu có đèn ông sao, đèn tôm cua cá phất bằng giấy ngũ sắc, rồi cả cây đèn ông sư thắp nến đẩy trên mặt đất. Cũng chẳng hiểu sao người ta gọi cây đèn xoay tít dưới ánh nến phập phù là đèn ông sư. Chỉ khi thấy cái mũ của Đại sư trong ngày lễ chùa múa Lục cúng mới biết lai lịch của tên gọi ấy.
Nhưng có một cây đèn tôi chưa từng được nhìn thấy mà chỉ được nghe bố mẹ kể về nó đặc biệt ấn tượng, đó là đèn kéo quân. Đèn kéo quân được dùng để chơi trong ngày Tết, rằm Trung Thu và những tháng ngày hội hè.
Ngày xưa không có điện đóm gì. Khi đĩa dầu lạc trong cây đèn thắp bấc được đốt lên, hơi nóng bốc làm xoay chong chóng ở nóc đèn thì vách đèn hiện lên cảnh voi chiến ngựa chiến, những ông tướng cầm gươm kéo theo đoàn quân chạy vòng tròn lúc đen nhức lúc xa mờ. Trong ánh sáng lu mu tha hồ mà tưởng tượng. Đó là trò chiếu bóng sơ khai của đất Việt quê mình.
Đèn kéo quân
Chơi đèn kéo quân không chỉ là thú chơi của trẻ con. Người lớn chơi đèn là chính. Trò ấy giống như trò chơi diều. Cánh diều của trẻ con rộng vài gang tay, cánh diều của người lớn thì to dài hàng mét có sáo đơn sáo đôi. Dây diều của trẻ con là sợi chỉ, dây diều của người lớn gót bằng cật tre ngâm, dẻo to gần như sơi bún. Đèn kéo quân cũng vậy. Cây đèn phất chơi cho trẻ đơn sơ, nhưng đèn của người lớn vừa to vừa cầu kỳ, diêm dúa, trang trí các tua ngũ sắc vành ngoài.
Có đèn một tầng, có đèn nhiều tầng, ngoài voi ngựa lính chiến còn có các con giống gắn vào, chạy mải miết theo vòng xoay rất vui mắt. Bố tôi kể đèn to nhất còn gọi là đèn bệ. Làm cây đèn bệ có cái to gần bằng sập gụ, mất hàng tháng trời với thợ khéo tay. Chỉ những đại gia, những quan châu, quan huyện mới có tiền thuê làm những chiếc đèn ấy để đặt tại gian chính trong nhà. Mặt ngoài của đèn phất bằng lụa trắng để hình quân binh tướng, voi ngựa hiện lên lung linh. Bố bảo khi đèn đủ sức nóng cho chong chóng xoay đều, đoàn quân lao nhanh như xung trận, tưởng như nghe thấy tiếng voi gầm ngựa hí rung chuyển đất trời. Đó là hình ảnh chiến trận xưa vọng về. Cây đèn nhắc lại những cuộc chinh chiến miên man để giữ đất giữ nước trong lịch sử dài của dân tộc ta với phong kiến Bắc triều. Thì ra trong trò chơi dân ta cũng không quên được chuyện giặc giã.
Đèn kéo quân là sáng tạo khá độc đáo của người Việt, nó gần gũi với người dân quê trong cảm nhận về đời sống xã hội, khác hẳn với cây đèn lồng vương giả trong khuê phòng, chốn ăn chơi của phong kiến Trung Hoa du nhập vào ta.
Lâu nay đèn lồng từ Hội An ra, từ biên giới phía Bắc về tràn lan, người ta lạm dụng những thứ đèn lồng ấy. Cây đèn kéo quân độc nhất vô nhị đặc sắc lại bị bỏ quên. Tôi nghĩ rằng từ bây giờ Hà Nội nên phát động một cuộc thi làm đèn kéo quân, kể cả đèn bệ, để những nghệ nhân cuối cùng của cả nước có dịp trở lại trổ tài với cái nghề gần thất truyền này, để sang năm vào dịp Đại lễ nghìn năm Thăng Long có một cuôc trưng bày đèn kéo quân các cỡ ở khắp các nơi trong năm cửa ô thì ấn tượng biết bao. Chiếc đèn kéo quân có hồn Việt chứa chất trong đó.
Tôi chưa từng trông thấy đèn kéo quân, kể cả đèn bệ. Tất cả câu chuyện này nằm trong kí ức của tôi do bố mẹ kể lại. Cây đèn kéo quân rất đáng được phục hưng, nhất là trong dịp Đại lễ ngàn năm Thăng Long.
Ollie Bearman đã có màn ra mắt chính thức cùng đội đua Haas không như mong đợi khi gặp tai nạn nghiêm trọng trong phiên chạy thử đầu tiên (FP1), khiến anh không thể tiếp tục thi đấu trong ngày thứ Sáu.
Ngày thi đấu thứ 4 tại European Open 2025 chứng kiến những cung bậc cảm xúc trái chiều của các tay cơ Việt Nam khi hai đại diện giành vé vào Last 32, trong khi hai người khác phải dừng bước.
HLV Thomas Tuchel vừa công bố danh sách triệu tập ĐT Anh cho hai trận vòng loại World Cup 2026 gặp Albania và Latvia. Trong đó, Marcus Rashford gây chú ý khi được gọi trở lại sau một năm vắng bóng, trong khi Jordan Henderson cũng bất ngờ có tên, khiến nhiều CĐV tức giận.
XSHG 15/3: Xổ số Hậu Giang được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Hậu Giang. Kết quả xổ số miền Nam được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSHCM 15/3: Được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Thành phố Hồ Chí Minh, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Hai và thứ Bảy hàng tuần. Kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSBP 15/3: Xổ số Bình Phước được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bình Phước. Kết quả xổ số miền Nam được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSMN 15/3: Xổ số miền Nam ngày 15/3/2025 gồm các tỉnh TP.HCM, Long An, Bình Phước và Hậu Giang. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Bảy ngày 15/3 trên Thethaovanhoa.vn.
ĐT Việt Nam tiếp tục gặp tổn thất về lực lượng khi tiền vệ Nguyễn Hai Long dính chấn thương ngay trước thềm Vòng loại Asian Cup 2027. Đây là cú sốc lớn đối với HLV Kim Sang Sik, nhất là khi đội hình của ông đã chịu ảnh hưởng bởi hàng loạt ca chấn thương trước đó.
Cô ấy được coi là một trong những tay đập đầy hứa hẹn trong làng bóng chuyền nữ Việt Nam nhưng có hành động gây tranh cãi dữ dội và bị rất nhiều CĐV công kích, xúc phạm nặng nề.
Quang Hải đã có thể tập luyện cùng các đồng đội sau hai ngày nghỉ và tập nhẹ. Tiền vệ này cho rằng đối thủ không quan trọng bằng việc đội tuyển Việt Nam tập trung vào chính mình.
Tại giải World Pickleball Championship Series (WPC) diễn ra năm 2024 tại Bali, Indonesia, hai VĐV đến từ Việt Nam là Lê Minh và Lý Minh Triết, đã khiến cộng đồng thể thao thế giới phải kinh ngạc.
Tin nóng thể thao tối 14/3: Công Phượng hóa "siêu cò" chuyển nhượng; Đồng đội cũ tại MU có tài sản gấp 7 lần Ronaldo; Nữ võ sĩ Việt Nam vào bán kết giải boxing thế giới, bỏ túi hơn nửa tỷ đồng;...
Chấn thương đầu gối trong lần tập trung đội tuyển Việt Nam dịp FIFA Days tháng 3 khiến Bùi Hoàng Việt Anh phải trở về CAHN điều trị. Trung vệ sinh năm 1999 phải đặc biệt chú ý đến đầu gối của mình, tránh những hệ lụy đáng tiếc như những gì Văn Hậu và Đình Trọng đã và đang trải qua.
XSMB 14/3: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Sáu ngày 14/3/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Sau khi xuất sắc giành danh hiệu quán quân Siêu mẫu Teen Toàn cầu 2025, người mẫu trẻ Mina Lê (Lê Ngọc Hương) tặng mẹ bộ ảnh kỷ niệm đặc biệt, ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ.