(TT&VH) - Cùng đợt với nhà thơ Lê Anh Xuân và nhà văn Nguyễn Thi, vừa qua, Hội Âm nhạc TP.HCM đã tổ chức hội thảo về nhạc sĩ Hoàng Việt nhằm lập hồ sơ đề nghị Chủ tịch nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang cho người nhạc sĩ tài hoa này. Tham dự hội thảo có các nghệ sĩ một thời chiến đấu cùng Hoàng Việt.
19 tuổi tự mình đi tìm chiến khu
Chỉ tìm thấy chùm tóc bạc sau khi Hoàng Việt hy sinh
Nhạc sĩ Hoàng Việt hy sinh ngày 31/12/1967 trong một trận đánh với Mỹ trên con rạch Á Rặt, làng Mỹ Thiện, huyện Cái Bè, Tiền Giang - quê mẹ ông - khi từ chiến trường miền Đông Nam bộ về đồng bằng miền Tây. Đại tá, NSƯT, nhạc sĩ Vũ Thành nhớ lại: “Trong chuyến đi này, khi chia tay Lê Dũng - người con thân yêu - bên bờ sông Vàm Cỏ, anh ôm con và nói: Không biết sau này ba đón con hay con lại đón ba trở về. Sau trận đánh ác liệt hôm đó, thi hài nhạc sĩ cùng nhiều đồng đội khác đến nay vẫn chưa tìm thấy. Có nhân chứng kể lại, chỉ tìm thấy một chùm tóc bạc được cho là của nhạc sĩ Hoàng Việt sau trận oanh tạc dữ dội của máy bay Mỹ.
Theo tiến sĩ, biên đạo múa Nguyễn Thành Đức (bút danh Trường Sơn), thì nhạc sĩ Hoàng Việt đã “tự mình” tìm đến với cách mạng. Ông Đức kể: “Hoàng Việt từ Sài Gòn vào chiến khu bằng cách xuống Mỹ Tho rồi tự mình đi vào chiến khu Đồng Tháp Mười. Anh gặp dân quân yêu cầu cho gặp Bộ tư lệnh Khu 8 để được tham gia kháng chiến.
Đó là năm 1947, Hoàng Việt mới 19 tuổi. Hành trang vào chiến khu của anh mang theo là các ca khúc: Tiếng còi trong sương đêm, Biệt đô thành, Chí cả... Chỉ 3 năm sau ở chiến khu Đồng Tháp Mười, ông sáng tác một loạt bài ca ngợi quân dân nơi đây, nổi bậc nhất là ca khúc Lá xanh. Đồng đội văn nghệ của nhạc sĩ lúc đó, gồm có các nghệ sĩ cải lương tên tuổi: Tám Danh, Ba Du, Triệu An, Tư Xe, Thanh Nha, nhà văn Minh Lộc, nhà thơ Nguyễn Bính, Việt Ánh, Bảo Định Giang và các nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhà quay phim Thái Lộc, Vũ Sơn, Khương Mễ, họa sĩ Hoàng Tuyển... Nhạc sĩ Hoàng Việt là người trẻ nhất trong đội quân văn nghệ này.
Nhạc sĩ Hoàng Việt tên thật là Lê Chí Trực, ông sinh ngày 26/10/1928 tại Chợ Lớn, là con trai út nhưng cũng là trưởng nam trong gia đình với 5 người chị gái, quê cha ở thị xã Bà Rịa, quê mẹ ở Cái Bè, Tiền Giang. Trước khi “biệt đô thành” ra chiến khu, Hoàng Việt chơi nhạc ở Sài Gòn với bút danh Lê Trực. Tiếng còi trong sương đêm là bài hát đầu tay của ông. Về bài hát này, có người cho rằng ca từ và giai điệu khá “ủ ê” vì có những câu: “Bến nước gió rét đò đưa khách sang/ Đêm nay không gian chìm trong giá băng/ Lau xanh ven sông mờ rung bong trăng/ Con đò sang ngang...” hay “Con ơi lòng mẹ ủ ê... Khi ra đi có hứa Thu nay về...”. Nhưng theo NSƯT Minh Trị - nguyên thành viên Tổ Quân nhạc Khu 8, nơi Hoàng Việt từng công tác - thì: “Ngày 23/9 khi quân Pháp trở lại xâm lược nước ta, cả Nam bộ kháng chiến, lúc đó Hoàng Việt đã là đội viên trong lực lượng Quốc gia tự vệ (ngày nay là Công an) thuộc tỉnh Bà Rịa. Pháp lần lượt đánh chiếm hết đô thị lớn, du kích phải lùi sâu vào quân miền, đơn vị võ trang của Hoàng Việt cũng phân tán và Hoàng Việt bị mất liên lạc. Ông trở về thành phố Sài Gòn để tránh tai mắt ở địa phương Bà Rịa quê cha, đồng thời tìm kế mưu sinh trong khi chờ bắt liên lạc với kháng chiến. Cho nên, trong những ngày đầu kháng chiến, hình tượng Tiếng còi trong sương đêm là hình bóng của Việt Minh, của một đoàn hùng binh âm thầm xông lướt trong đêm”.
Người Việt Nam đầu tiên viết liên khúc giao hưởng
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng chia quá trình sáng tác của nhạc sĩ Hoàng Việt làm 3 giai đoạn: “Trước ngày tham gia kháng chiến; Trong kháng chiến chống Pháp từ 1948 - 1954. Riêng giai đoạn thứ ba có 3 thời kỳ: Ở Hà Nội (1954 - 1958); Học ở Nhạc viện Sofia (Bungari) và khi từ Hà Nội trở về chiến trường miền Nam. Trong 3 giai đoạn với những sự biến chuyển thời cuộc khác nhau, giai đoạn nào, nhạc sĩ Hoàng Việt cũng có những ca khúc đầy ấn tượng, dù năm tháng trôi qua, tên anh và lời ca của anh vẫn đọng trong lòng người”.
Năm 1958, Hoàng Việt đi học nhạc ở Bungari và sau đó bản giao hưởng số 1 Quê hương - liên khúc giao hưởng đầu tiên của Việt Nam ra đời nhờ sự kết hợp giữa năng khiếu bẩm sinh và sự học hành bài bản. Giáo sư, nhạc sĩ Ca Lê Thuần nhận định: “Bản giao hưởng này của Hoàng Việt cũng chính là liên khúc giao hưởng đầu tiên của đất nước ta. Một tác phẩm mang tính chất sử thi với quy mô đồ sộ, đã dánh dấu một bước trưởng thành quan trọng của giới nhạc sĩ Việt Nam”.
Biển diễn ca khúc Lá xanh trong Hội thảo về nhạc sĩ Hoàng Việt. Ảnh: Phan Lai Triều
Tình ca ra đời từ một sự ngẫu nhiên
“Khi cất lên tiếng ca gửi về người yêu quê ta/ Ta át tiếng gió mưa théo gào cuộn dâng phong ba...”. Gần như người yêu nhạc Việt nào cũng thuộc nằm lòng những ca từ, giai điệu trong ca khúc Tình ca của nhạc sĩ Hoàng Việt. Thế nhưng, hoàn cảnh ra đời của bài hát bất hủ này có mấy người biết đến?
Theo NSƯT Minh Trị: “Năm 1958, trước khi đi Bungari học nhạc, Hoàng Việt vào Thanh Hóa để thăm đơn vị cũ. Chiều hôm đó, anh em rủ Hoàng Việt ra bãi biển Sầm Sơn với chai rượu trắng để tâm sự. Hôm đó là một buổi chiều u ám, sóng biển ì ầm giữa núi cao sừng sững. Bỗng một người vụt đứng lên, thét to: “Trời ơi nhớ lắm, nhớ nhà quá đi thôi, nhớ cồn cào xé ruột thâu đêm. Nhớ lắm các đồng chí ơi, 2 năm nữa, 2 năm rồi chúng ta có trở về Nam được không?”. Rồi người đó cúi xuống vịn vai Hoàng Việt: “Hoàng Việt ơi, ông làm sao viết lên cái tình cảnh này cho anh em đi, viết cho anh em hát đỡ nhớ nhà”.
Hoàng Việt cũng rất xúc động và gật đầu sẽ cố gắng có một bài hát trước khi đi tu nghiệp. Hôm sau, trên đường về Hà Nội thì bài hát manh nha hình thành, đó là bài Tình ca mà lúc mới ra đời, người hát, người nghe, người miền Bắc, người miền Nam tập kết đều xúc động mạnh bởi vì đó là nỗi niềm tâm sự chất chứa của một đất nước đang bị chia cắt”.
Theo nhà lý luận phê bình Phùng Văn Khai ở tạp chí Văn nghệ quân đội cho biết: Bài Tình ca được Hoàng Việt sáng tác tại nhà số 4 Lý Nam Đế, cái nôi cho ra đời nhiều tác phẩm nổi tiếng của các văn nghệ sĩ quân đội một thời. Trong tập bút ký Nhà văn về làng (NXB Văn nghệ 2008), nhà văn Nguyễn Quang Sáng cho biết, ông được nghe Hoàng Việt hát Tình ca không có đàn đệm khi nhạc sĩ đến thăm nơi ông ở trước khi đi Bungari. Có thể ông Sáng là người đầu tiên nghe ca khúc bất hủ này.
Trong thế giới nghệ thuật giàu tính ẩn dụ và biểu tượng, có những họa sĩ chọn cách kể lại ký ức và khát vọng của mình bằng những hình ảnh nhẹ nhàng, bay bổng mà đầy sức gợi. Họa sĩ Dương Xuân Quyền là một người như thế. Triển lãm đánh dấu chặng đường 15 năm lao động nghệ thuật của họa sĩ, mang tên “Những chiếc lông công” – không chỉ là nơi hội tụ của sắc màu, không gian và ánh sáng, mà còn là tiếng nói thầm lặng nhưng đầy bản lĩnh về tình yêu, bản ngã và sự thấu hiểu giữa người với người.
Ngày 14/7, thông tin từ Bộ Công an cho biết, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Đưa hối lộ và Nhận hối lộ" xảy ra tại Cục An toàn thực phẩm thuộc Bộ Y tế và các công ty có liên quan trên địa bàn thành phố Hà Nội và các tỉnh, thành phố trên toàn quốc; khởi tố 18 bị can.
Ngày 14/7, Công an thành phố Hà Nội cho biết, Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy vừa triệt phá đường dây mua bán ma túy do một đối tượng đang điều trị tâm thần cầm đầu.
Trong một mùa Hè đặc biệt khi cả 3 đội bóng lớn nhất Italy đều đối mặt với những dấu hỏi lớn trên ghế huấn luyện, sự trở lại đầy kỳ vọng của Max Allegri tại Milan, 14 năm sau khi ông giúp đội bóng này giành Scudetto 2011, giành nhiều sự quan tâm hơn cả.
Để tổ chức bữa ăn bán trú tại các trường công lập trên địa bàn thành phố Hà Nội trong năm học 2025-2026, cùng các đơn vị, sở, ngành, thành phố giao Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND các phường, xã, rà soát cơ sở vật chất, điều kiện cần thiết đáp ứng yêu cầu tốt nhất phục vụ tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh.
"Phải khẳng định vai trò của xã trong không gian phát triển mới". Đó là thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm khi tham dự và phát biểu tại Đại hội Đại biểu lần thứ I của Đảng bộ xã Nghĩa Trụ (Hưng Yên).
Ngày 14/7, nhóm công tố viên đặc biệt do ông Min Joong Ki đứng đầu đã tiến hành một loạt động thái trong khuôn khổ cuộc điều tra các cáo buộc liên quan đến cựu Đệ nhất phu nhân Hàn Quốc Kim Keon Hee, gồm khám xét nhiều địa điểm, xin lệnh bắt giữ và triệu tập các nhân vật cấp cao trong giới doanh nghiệp.
Không chỉ có lợi thế chủ nhà, U23 Indonesia còn triệu tập một đội hình khá mạnh với nhiều tuyển thủ quốc gia để quyết tâm chinh phục giải vô địch U23 Đông Nam Á 2025.
UNESCO đã chính thức công nhận Vườn quốc gia Hin Nam No là Di sản thiên nhiên thế giới liên biên giới cùng với Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng của Việt Nam.
Vietravel Airlines cho hay, hãng đang tích cực xử lý tàu bay sau sự cố va chạm với chim trên chuyến bay mang số hiệu VU302, khởi hành từ Phú Quốc (PQC) – TP. Hồ Chí Minh (SGN) vào tối 13/7.
Ngày 14/7, Công an phường Tân Bình phối hợp cùng Tổ địa bàn Công an Thành phố Hồ Chí Minh vừa xác minh, giải cứu thành công trường hợp một nam thanh niên nghi bị bắt cóc "online" trên địa bàn.
Đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam, với nòng cốt là nhiều cầu thủ trẻ đã thua trắng 0-3 trước đội chủ nhà U21 Trung Quốc ở lượt trận thứ hai giải bóng chuyền quốc tế Shanghai Future Stars 2025.
Chiều 14/7, Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) tổ chức Lễ công bố các tiện ích trên VNeID và một số nội dung học liệu trên nền tảng bình dân học vụ số.
Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, với Phật giáo Trúc Lâm làm cốt lõi - được thành lập vào thế kỷ XIII bởi các vua nhà Trần, đặc biệt là vai trò của Phật hoàng Trần Nhân Tông.
Một không gian nghệ thuật đầy hoài niệm, sâu lắng và đậm chất thơ đang được giới thiệu tới công chúng Thủ đô qua triển lãm “Những chiếc lông công” của họa sĩ Dương Xuân Quyền. Đây là dấu mốc đặc biệt, đánh dấu 15 năm hoạt động nghệ thuật của anh.
Một cuộc gặp gỡ của những cá tính nghệ thuật. Một không gian trưng bày đầy màu sắc, đa chất liệu và đa chiều cảm xúc. Triển lãm nhóm “Hành trình” lần thứ 6 không đơn thuần là sự tổng hòa của hơn 50 tác phẩm, mà là sự cộng hưởng của 8 con đường sáng tạo – mỗi người một thế giới, một tiếng nói riêng biệt.