Cuộc sống sau ống kính: Tôi đi tìm một cánh chim…
10/08/2025 07:53 GMT+7 | Văn hoá
Thời thơ ấu ở làng, đôi khi tôi được đọc một vài cuốn sách văn học của Gaidar, Paustovsky như Timur và đồng đội, Chiếc nhẫn bằng thép... Trong các mô tả về nước Nga - Liên xô, tôi tò mò về chú chim ác là và luôn tự hỏi nó như thế nào, tại sao nó lại sống gần các nông trại, tại sao nó lại thích những vật có thể phát ra ánh sáng lấp lánh…
Bận rộn rồi cũng khiến tôi dần quên những câu chuyện thuở thiếu thời. Cho đến mùa Xuân năm 2000, khi vừa rời khỏi thị trấn Đồng Văn (tỉnh Hà Giang (cũ), nay là Tuyên Quang), tôi bỗng thấy những cánh chim chấp chới bay giữa các triền núi đá. Đó là những con chim rất lạ và không thấy ở đồng bằng. Chúng có màu đen ánh xanh, trắng như chích chòe, nhưng to hơn, tròn hơn, đuôi dài. Đậu trên những cành cây cao và đôi khi cả trên các mỏm đá, chúng kêu choẹt, choẹt, choẹt nghe rất lạ tai.
Bốn chú ác là trên cánh đồng xã Lùng Tám, huyện Quản Bạ (cũ), ảnh chụp năm 2023
Không gian "tuyệt đối điện ảnh", cộng với văn hóa, kiến trúc của miền cao nguyên đá đã cộng hưởng với cánh chim ấy để thành những cảm xúc đặc biệt mà tôi dành cho Hà Giang và mất nhiều thời gian để tìm hiểu xem đó là con chim gì. Nhưng những người Mông, Lô Lô, Pu Péo vùng Đồng Văn, Mèo Vạc hình như cũng không biết, không quan tâm hoặc không biết diễn tả thế nào cho tôi hiểu.
Ác là đang hạ cánh, nhìn từ phía trước và phía sau
Cho đến hơn 10 năm sau, với sự trợ giúp của internet, tôi mới biết đó chính là loài chim mình đã từng đọc trong sách vở. Nó có tên khoa học là Magpie, tiếng Việt là ác là. Ác là thuộc họ quạ, nét tương đồng với quạ là dáng đi trên mặt đất, cái mỏ khoằm và tiếng kêu choẹt choẹt cũng khàn khàn như quạ. "Tính chất quạ" của ác là đặc biệt rõ nét khi chúng dùng cây que làm thành những cái tổ bù xù trên ngọn cây, như những mái tóc bù xù mà ta hay gọi là "tổ quạ".
Đôi ác là trên mỏm đá ở Sà Phìn, năm 2013
Tôi tự cho (một cách lẩm cẩm) rằng việc xác định được tên của loài chim "lạ" ở Hà Giang là một trong những phát kiến, một "kỳ tích" của đời mình, khi không quen ai là nhà điểu học, khi Google chưa có công cụ tìm kiếm bằng hình ảnh.
Ác là trên quốc lộ 4D qua cao nguyên đá, năm 2017
Cuộc sống sau ống kính: Bì bõm với đàn cò đen
13/04/2024 08:03
Và cũng thật lạ, kể từ đó, tôi gặp ác là thường xuyên hơn và đôi khi chụp được ảnh chúng. Và trong một lần chạy xe tắt từ Hà Giang sang Bắc Hà (Lào Cai), tôi còn thấy cả một đàn ác là đang chao liệng trên bầu trời, chỉ tiếc rằng máy ảnh của tôi không đủ mạnh để chụp chúng thật đẹp. Những ai từng đọc văn học Nga - Liên Xô, hoặc gần đây là đọc cuốn truyện dài Những người hàng xóm của Nguyễn Nhật Ánh (trong đó có chi tiết một chú chim ác là thường đậu trên cây sồi bên cửa sổ nghe ông Simon chơi đàn gió) và cũng tò mò muốn biết chim ác là có sống ở Việt Nam hay không, hãy xem tạm một vài bức ảnh mà tôi chụp ở cao nguyên đá Hà Giang và đăng kèm bài viết này…
Ác là trên ngọn tre ở Lũng Cú, nhìn từ bản Lô Lô Chải, năm 2024
-
-
-
10/08/2025 07:59 0 -
-
10/08/2025 07:58 0 -
-
10/08/2025 07:52 0 -
10/08/2025 07:52 0 -
10/08/2025 07:47 0 -
-
-
-
10/08/2025 07:37 0 -
-
-
10/08/2025 07:26 0 -
10/08/2025 07:25 0 -
10/08/2025 07:24 0 -
- Xem thêm ›
