Cột cờ Hà Nội - từ biểu tượng đến trải nghiệm mới

Cách tiếp cận của tour trải nghiệm "Ký ức Cột cờ" đặt du khách vào trung tâm của hành trình, với hình thức tiếp nhận thông tin mang tính tương tác cao.

Một sự kiện đáng chú ý trong đời sống văn hóa: Chiều 18/12, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp cùng Tổng Công ty Du lịch Hà Nội ra mắt tour du lịch "Ký ức Cột cờ", giới thiệu những trải nghiệm mới trong việc tham quan và khám phá di tích Cột cờ Hà Nội.

Thực tế, Cột cờ Hà Nội và những gì gắn cùng nó vốn không quá xa lạ với cộng đồng, đặc biệt là người dân Thủ đô. Được xây dựng vào đầu thế kỷ 19, với độ cao khoảng 40 mét (tính cả trụ treo cờ), công trình này ngay từ khi xuất hiện đã giữ vai trò điểm nhấn trong không gian trung tâm của Hà Nội xưa. Để rồi, sau hơn 2 thế kỷ, vượt lên trên chức năng ban đầu của một công trình kiến trúc - biểu tượng, Cột cờ đã tích tụ nhiều lớp ký ức gắn với các chặng đường phát triển của thành phố và dần trở nên quen thuộc trong tâm trí cộng đồng.

Dù vậy, trong một thời gian dài trước đây, Cột cờ Hà Nội vẫn chủ yếu được tiếp cận theo cách quen thuộc: Khách đến tham quan, bước lên các tầng Kỳ đài và nghe thuyết minh về lịch sử di tích. Cách khai thác ấy vẫn giúp bảo tồn và truyền tải thông tin, nhưng cũng dần cho thấy giới hạn nhất định trong bối cảnh chuyển đổi số, khi công chúng đương đại đang cần thêm những trải nghiệm và tương tác ngoài truyền thống.

Đặt trong bối cảnh ấy, tour trải nghiệm "Ký ức Cột cờ" xuất hiện như một nỗ lực tự làm mới của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội, sau khi đơn vị này tiếp nhận di tích Cột cờ từ Bộ Quốc phòng vào cuối năm 2024. Về cấu trúc, đây là một sản phẩm du lịch được xây dựng trên sự kết hợp giữa không gian di sản, công nghệ số và trải nghiệm. Các thông tin về di tích không được trình bày rời rạc mà được sắp xếp thành một hành trình có chủ ý, dẫn dắt người tham gia đi qua các lớp không gian và câu chuyện khác nhau.

Trong hành trình đó, trải nghiệm được bố trí đan xen tại nhiều điểm nhấn của di tích. Người tham gia có cơ hội khám phá các tầng kiến trúc của Cột cờ, tham quan không gian trưng bày theo chủ đề, thưởng thức chương trình biểu diễn đa phương tiện, chụp ảnh lưu niệm tại các ki-ốt công nghệ in ảnh lấy ngay, đồng thời tiếp cận các sản phẩm lưu niệm và nhận quà tặng dành cho khách mời.

Về tổng thể, cách tiếp cận này đặt du khách vào trung tâm của hành trình, với hình thức tiếp nhận thông tin mang tính tương tác cao. Từ lộ trình tham quan, không gian trưng bày đến các hoạt động phụ trợ, tất cả đều hướng tới sự kết nối cảm xúc giữa người xem và các lớp giá trị lịch sử của di tích.

Một điểm đáng chú ý khác: Cột cờ Hà Nội, trong bối cảnh hiện nay, đã trở thành một phần của tổng thể Khu di sản Hoàng thành Thăng Long. Việc tổ chức một hành trình trải nghiệm độc lập tại không gian này vừa khẳng định giá trị đặc thù của di tích, vừa mở ra khả năng kết nối với các tour tham quan Hoàng thành Thăng Long theo những cách linh hoạt hơn trong tương lai.

Điều đó cho thấy, trong một quần thể di sản lớn, mỗi không gian đều có tiềm năng tự kể câu chuyện của mình, từ đó góp phần gợi mở những sáng tạo mới trong việc khai thác, để cả quần thể có thể được tiếp cận như một chỉnh thể thống nhất hoặc đi sâu vào từng phần không gian với lớp trầm tích ký ức riêng.

***

Từ trường hợp "Ký ức Cột cờ", có thể nhận ra một chuyển động đáng chú ý trong cách tiếp cận di sản hiện nay: Việc khai thác và phát huy những di sản lớn, có chiều dài lịch sử hàng trăm năm, đang dần bước sang một giai đoạn mới, đòi hỏi tư duy linh hoạt hơn, không chỉ ở phương thức tổ chức lẫn cách nhìn nhận vai trò của di sản trong đời sống đương đại.

Tại đó, bên cạnh việc được bảo tồn nguyên trạng và truyền tải đủ các lớp thông tin lịch sử, di sản còn phải gắn bó với đời sống xã hội như một không gian văn hóa đủ khả năng đối thoại cùng công chúng hôm nay, để người xem được suy ngẫm và cảm nhận. Cũng như, các lớp ký ức lịch sử vẫn còn nhiều dư địa để được khai mở nếu được tổ chức phù hợp để tiếp tục hiện diện trong đời sống đương đại như một thực thể sống, thay vì chỉ được nhắc lại như những biểu tượng của quá khứ đã hoàn tất vai trò của mình.

Theo cách nhìn ấy, tour trải nghiệm "Ký ức Cột cờ" đã bước đầu mở ra khả năng kể lại ký ức bằng những ngôn ngữ mới. Cho dù để những thử nghiệm như vậy phát huy giá trị, chúng cần được vận hành trong thời gian đủ dài, với các bước điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện dần.