Cầu thủ sáng tạo, họ là ai?

Thực ra thì chúng ta biết ai là người sáng tạo. Chúng ta thực sự có một thống kê cho cái gọi là "cơ hội được tạo ra". Nhưng không phải người sáng tạo nào cũng sáng tạo. Thomas Muller của Bayern Munich đã có hơn 10 mùa giải có hơn 10 pha kiến tạo trong hơn một thập kỉ qua, nhưng có lẽ anh là nhà kiến tạo vĩ đại kém sáng tạo nhất của thế kỉ 21.

Bảng xếp hạng bóng đá cúp C1 - BXH Champions League lượt trận thứ 3

Bảng xếp hạng bóng đá cúp C1 - BXH Champions League lượt trận thứ 3. Kết quả bóng đá Champions League lượt trận 3: Chelsea vs Milan, Man City vs Copenhagen, Benfica vs PSG...

Vì vậy, chúng ta nói về điều gì khi chúng ta nói về sự sáng tạo?

Một nhóm các nhà nghiên cứu ở Bỉ đã thiết lập một thuật toán học máy để trả lời câu hỏi. Và trong khi cụm từ "thuật toán học máy" có vẻ như được tạo ra với mục đích duy nhất là phá hủy hoàn toàn khái niệm về sự sáng tạo, công việc của họ làm nổi bật mức độ xuất sắc của Kevin De Bruyne của Man City hay Trent Alexander-Arnold của Liverpool và đặt ra một loạt câu hỏi mới về sự sáng tạo thể hiện như thế nào qua một trận đấu kéo dài 90 phút.

Một đường chuyền sáng tạo là gì?

Pieter Robberechts và Jesse Davis, hai nhà nghiên cứu tại trường đại học KU Leuven của Bỉ, cho biết: “Sự sáng tạo là một khái niệm nguyên mẫu, tôi biết khi tôi nhìn thấy nó”. Do đó, chúng tôi rất tò mò liệu chúng tôi có thể nắm bắt được điều này bằng cách sử dụng dữ liệu hay không".

Davis dẫn đầu một nhóm các nhà nghiên cứu khoa học máy tính tập trung chủ yếu vào việc nghiên cứu các mẫu và định lượng những gì xảy ra trên một sân bóng. Cùng với Maaike van Roy, ông và Robberechts đã công bố một bài báo cho Hội nghị phân tích Statsbomb gần đây có tiêu đề "un-xPass: Đo lường sự sáng tạo của cầu thủ bóng đá".

Đối với bài báo, họ đã được cấp quyền truy cập vào dữ liệu 360 của Statsbomb. Dữ liệu này sẽ chụp nhanh khung hình cố định của tất cả các cầu thủ ở gần quả bóng bất cứ khi nào một hành động được ghi lại. Thông thường, loại dữ liệu sự kiện này chỉ được ghi lại theo vị trí - đường chuyền của Mateo Kovacic bắt đầu ở đây và kết thúc ở đây; Rodri chặn bóng ở đó,… - nhưng dữ liệu 360 sẽ tạo ngữ cảnh cho vị trí của cầu thủ không bóng. Điều này đặc biệt quan trọng đối với công việc mà các nhà nghiên cứu muốn thực hiện.

Ở cấp độ chung nhất, họ muốn xác định cầu thủ nào có nhiều đường chuyền bất ngờ nhất. Nếu anh kiểm soát một số yếu tố tình huống, cầu thủ nào thường thực hiện những đường chuyền khác với những gì mọi người đã làm trong các tình huống tương tự?

Một vấn đề: Theo định nghĩa này, một tiền đạo nhận bóng ở khu vực đầu kia của đối phương, quay người lại và có đường chuyền về cho thủ môn của anh ta sẽ được coi là "sáng tạo". Điều đó sẽ không hiệu quả, vì vậy họ tính toán ở cấp độ thứ hai: Họ muốn tìm những cầu thủ có những đường chuyền bất ngờ cũng giúp tăng cơ hội ghi bàn cho đội của họ so với những đường chuyền trung bình. Với thông tin về vị trí của đồng đội và đối thủ của một cầu thủ, họ có thể tổng hợp chính xác hơn các tình huống tương tự và xác định chính xác hơn giá trị của mỗi đường chuyền.

Những người chuyền bóng sáng tạo nhất là ai?

Không có gì ngạc nhiên khi các nhà nghiên cứu đánh giá De Bruyne là cầu thủ chuyền bóng sáng tạo nhất ở 90 phút trong 2 mùa giải Premier League gần nhất. Dữ liệu chỉ tính 10 đội hàng đầu của giải đấu trong mỗi mùa giải, nhưng điều đó không khiến cầu thủ số 2 trong danh sách kém ngạc nhiên hơn: Hậu vệ cánh Tariq Lamptey của Brighton.

Sau khi bắt đầu mùa giải 2020-21, Lamptey tưởng như sẽ được gọi vào đội tuyển Anh, trước lúc anh bị đứt gân khoeo. Anh chưa bao giờ tái lập bản thân với tư cách là sự lựa chọn số 1 dưới thời Graham Potter - và kể từ đó đã chuyển sang đội tuyển Ghana - nhưng có lẽ sự phụ thuộc mới vào khả năng chuyền bóng sáng tạo của Lamptey sẽ là cách tân HLV Roberto De Zerbi của Brighton cố gắng phát triển đội bóng trong hình ảnh của mình.

Đứng sau Alexander-Arnold là Raphinha, lúc đó khoác áo Leeds và Hakim Ziyech của Chelsea. Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà lối chơi tấn công của Chelsea dường như dễ đoán trong thời gian dài khi Ziyech không ra sân. Cũng không có gì ngạc nhiên khi một HLV như Thomas Tuchel, người ưu tiên quyền kiểm soát hơn tất cả những thứ khác, lại không sử dụng anh. Với việc Potter không sử dụng Lamptey khi còn dẫn dắt Brighton, có vẻ như mọi thứ sẽ không tốt hơn cho Ziyech khi ông đang ở Chelsea.

Và sau Ziyech là phần còn lại của Top 10, theo thứ tự: Martin Odegaard của Arsenal, Lucas Moura của Tottenham, Harry Kane của Tottenham, Bukayo Saka của Arsenal và Mason Mount của Chelsea.

Làm thế nào để sự sáng tạo hoạt động?

Robberechts và Davis cho biết: “Chúng tôi đã có rất nhiều cuộc tranh luận về cách nắm bắt tốt nhất những gì tạo nên đường chuyền 'điển hình'. Ban đầu, chúng tôi dự kiến ​​rằng sẽ có nhiều đường chuyền 'điển hình' trong nhiều trạng thái trận đấu. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy rằng hầu hết các cầu thủ có xu hướng chuyền bóng đến gần như chính xác cùng một vị trí trong một trạng thái trận đấu tương tự, đặc biệt là khi có tùy chọn đường chuyền giá trị cao".

Thật thú vị, điều này đi ngược lại hầu hết những gì chúng ta biết về cách tỉ số ảnh hưởng đến trận đấu. Khi các đội dẫn trước, họ có xu hướng chơi phòng ngự nhiều hơn bình thường. Và các đội chỉ tấn công mạnh mẽ nhất có thể khi họ bị dẫn bàn. Đây có lẽ là sự kém hiệu quả lớn nhất trong môn thể thao này. Bởi nếu một đội bằng cách nào đó có thể thuyết phục các cầu thủ - thông qua tâm lí, huấn luyện, tiền thưởng hợp đồng… - tiếp tục tấn công một khi họ thắng hoặc trước khi thua, họ sẽ có lợi thế lớn so với tất cả đối thủ.

Điều thú vị nữa là sự sáng tạo dường như đến từ đâu.

“Mặc dù không liên quan đến cầu thủ, nhưng chúng tôi khá ngạc nhiên về sự bất đối xứng giữa bên trái và bên phải khi những cầu thủ hoạt động ở cánh phải sáng tạo hơn nhiều so với những người ở cánh trái”, Robberechts và Davis nói. "Chúng tôi rất tò mò nếu điều này thực sự là như vậy hay đơn giản là kết quả của việc chúng tôi chỉ phân tích một số lượng nhỏ các đội".

Rồi để có một người chuyền bóng sáng tạo, thì phải có một người nhận. Trong khi các nhà nghiên cứu của Leuven không theo dõi cụ thể những người nhận những đường chuyền sáng tạo nhất, họ đã theo dõi bộ đôi nào tạo ra những đường chuyền sáng tạo nhất giữa nhau - và điều này có thể chiếu sáng một chút vào những khó khăn đầu mùa của Liverpool.

Đứng đầu danh sách là Mohamed Salah và Sadio Mane. Hai cầu thủ không chỉ làm việc cực kì hiệu quả khi ở trên sân cùng nhau, mà họ còn làm việc hiệu quả theo một cách độc đáo. Điều đó cũng vượt qua bài kiểm tra bằng mắt: Hãy nghĩ về tất cả các đợt tấn công tốc độ cao giữa hai người khi ở Liverpool, nơi một cầu thủ chuyền bóng ngang lưng với cầu thủ kia, họ trao đổi một vài đường chuyền, và đột nhiên một trong số họ đã vào khung thành một mình. Cặp Mane-Jordan Henderson cũng nằm trong Top 10 những cặp đôi sáng tạo nhất, trong khi Kane và Son Heung Min của Tottenham xếp thứ 2.

Bây giờ, tất cả những "đo lường sự sáng tạo" này nghe có vẻ giống như cố gắng giữ một quả bong bóng nổi. Nó ở đó để bạn nhìn vào nó chứ không phải kiểm soát, và một khi anh cố chạm vào nó, nó sẽ biến mất. Còn Davis và Robberechts đã đưa ra một định nghĩa khác về sự sáng tạo mà trước đây tất cả chưa bao giờ nghĩ đến. "Khi bạn làm việc trong một dự án như thế này, luôn có sự đánh giá mới đối với trình độ kĩ năng và tầm nhìn của những cầu thủ nhất định. Anh có thể xem đi xem lại một số clip chuyền bóng, và vẫn thích thú dù anh đã biết trước kết quả".

Mạnh Hào (theo ESPN)