Boeing 707: Chiếc máy bay đã thành tượng đài văn hóa

(Thethaovanhoa.vn) - Mỗi khi nghe Frank Sinatra cất tiếng hát ca khúc Come Fly With Me, người ta thường hình dung tới hình ảnh của một chiếc Boeing 707 với các làn khói trắng bay trên trời xanh. Nhưng tại sao lại là Boeing 707 mà không phải là một chiếc máy bay nào khác?

Ca khúc tới từ một album cùng tên của Frank Sitrana. Nó được phát hành vào tháng 1/1958, chỉ 1 tháng sau khi chiếc máy bay phản lực có đôi cánh cụp đầy tính cách mạng này thực hiện chuyến bay đầu tiên.

Liên tục thua lỗ trong mảng hàng không dân dụng

Trước khi năm 1958 kết thúc, chiếc 707 đã được đưa vào đội máy bay của hãng Pan-Am và từ đó nó thay đổi cách thức chúng ta bay lượn, nhìn ngắm thế giới. Nhưng trước khi có được thành công, Boeing đã phải đi qua một chặng đường chông gai.

Chiếc 707 thành hình từ một cuộc thảo luận và vài nét vẽ vào năm 1949, khi các kỹ sư Ed Wells, George Schairer và John Alexander của Boeing bắt đầu nghĩ về việc sản xuất một chiếc máy bay chở khách với phần cánh cụp về phía sau.

Phi công thử nghiệm Tex Johnston vẫy tay chào từ một chiếc Boeing 707 sau khi thực hiện hành trình bay không nghỉ từ Seatle, Mỹ, tới châu Âu vào năm 1959

Ed Wells, người ngồi ghế kỹ sư trưởng của Boeing vào năm 1943, là một huyền thoại. Ông từng tham gia thiết kế chiếc máy bay ném bom B-17 Flying Fortress nổi tiếng, với 12.731 chiếc đã được chế tạo. Các máy bay quân sự sau đó của Boeing như B-29 Superfortress, B-47 Stratojet và B-52 Stratofortress đều là các cột mốc phát triển lớn của ngành hàng không và thành công về mặt thương mai

Tuy nhiên trong lĩnh vực hàng không dân dụng, Boeing chỉ là hạng "tép riu" so với các đối thủ Douglas, với chiếc DC-3 lừng lẫy tên tuổi và Lockheed, với chiếc Constellation thời hậu chiến. Thực tế thì Boeing đã thua lỗ tiền với mọi mẫu máy bay chở khách dân dụng mà hãng tung ra thị trường. Mẫu máy bay chở khách dùng động cơ piston cuối cùng của Boeing là 377 Stratocruiser, chỉ bán được có 46 chiếc và khiến hãng lỗ tổng cộng 13,5 triệu USD.

Canh bạc mạo hiểm chưa từng thấy

Anh là nước đầu tiên chế tạo máy bay phản lực dân dụng, với chiếc De Havilland Comet. Mẫu máy bay này đi vào phục vụ từ năm 1952, nhưng vài vụ tai nạn liên quan tới bộ khung đã khiến nó bị tạm rút khỏi thị trường. Pháp và Nga không thể tiếp tục nghiên cứu các mẫu thiết kế máy bay phản lực dân dụng của họ.

Cuộc chiến thực sự trên thị trường khi đó chỉ còn là giữa Douglas và Boeing. Boeing là công ty Mỹ đầu tiên đưa máy bay phản lực dân dụng lên không trung với mẫu 367-80 hay Dash 80. Đây là tiền thân của chiếc 707 và nó đã cất cánh lần đầu trong tháng 7/1954. Trái tim của Dash 80 là các động cơ phản lực Pratt & Whitney giống loại lắp trên máy bay chiến đấu F-100 Super-Sabre và B-52 Stratofortress, khiến nó bay rất nhanh. Trước đó, không một chiếc máy bay chở khách nào có tốc độ bay hành trình tới 880km/h, nhưng Dash 80 đã làm được điều này.

Tháng 8/1955, Tex Johnston, phi công thử nghiệm chính của Boeing đã thực hiện động tác xoay tròn thân máy bay đúng 1 vòng hoàn chỉnh, lúc đang bay trên Hồ Washington. Màn trình diễn ấn tượng này của chiếc máy bay cỡ lớn đã khiến các khách hàng tiềm năng không khỏi kinh ngạc.

Máy bay của John Travolta hiện là một trong vài chiếc Boeing 707 còn hoạt động

Tuy nhiên cuộc đua giữa Boeing với Douglas vẫn còn đó. Lúc ấy, Douglas đang tập trung chế tạo chiếc DC-8. Khi mua bổ sung mẫu mới, hãng hàng không Mỹ Pan-Am đã quyết định đặt mua 20 chiếc 707 và 25 chiếc DC-8.

Thứ duy nhất khiến Pan-Am không đặt hết tiền vào Boeing là bởi 707 có thân hẹp hơn và nhỏ hơn 1 chút so với DC-8. Vì thế, khi Chủ tịch Boeing là William Allen đề nghị với hãng American Airlines về việc nới rộng thân 707 ra to hơn 1 cm so với thân chiếc DC-8, ông đã lập tức nhận được đơn đặt hàng mua tới 50 chiếc máy bay. Kể từ đó, Boeing đã nắm chắc thành công về doanh thu liên quan tới những chiếc 707.

Từ năm 1958 tới năm 1978, Boeing đã chế tạo 1.010 chiếc 707 và cung cấp thêm 800 chiếc khác cho quân đội cho tới năm 1991. Trong khi đó Douglas chỉ bán được 556 chiếc DC-8 từ năm 1958 tới năm 1972.

Giới quan sát nói rằng Allen đã đánh bạc và mạo hiểm khi đổ 135 triệu USD vào chương trình 707 và số tiền này thậm chí còn lớn hơn tổng giá trị của Boeing khi đó. Rốt cục ông đã thành công. Mặc dù mẫu 707 không mang lại siêu lợi nhuận, chiếc máy bay vẫn thống trị các chuyến bay liên lục địa trong những năm 1960.

Cỗ máy mở ra kỷ nguyên mới

Quan trọng hơn, thành công của 707 đã đặt nền móng mở đầu để Boeing cho sự ra đời của những chiếc máy bay chở khách thành công và có lợi nhuận lớn hơn như  747 Jumbo Jet. Chiếc máy bay cũng đã giúp tạo ra một thời kỳ mà 3/4 số máy bay chở khách dân dụng đang hoạt động là do Boeing sản xuất.

Từ chỗ chỉ phục vụ một lượng hành khách ít ỏi ban đầu, theo thời gian Boeing 707 đã được kéo dài thân và thay đổi động cơ để có thể chở theo 189 hành khách. Tới nay các hãng hàng không đầu tiên sử dụng chiếc máy bay này, gồm Pan-Am và TWA, đã không còn tồn tại từ lâu. Năm ngoái, Saha Air, một hãng hàng không có trụ sở ở Tehran, Iran, cũng ngừng hoạt động và đi cùng với nó là những chiếc Boeing 707 chở khách thương mại cuối cùng.

Vô cùng được ưa chuộng trong thời hoàng kim và là biểu tượng của một thời đại tân kỳ nên không lạ khi 707 xuất hiện rất nhiều trong phim ảnh. Thậm chí hãng thời trang Jantzen từng cho ra mắt bộ sưu tapajd đồ bơi 707 hồi năm 1957.

Các bộ phim như Boeing, Boeing (1965), với sự thủ diễn của Jerry Lewis và Tony Curtis là những tác phẩm chẳng đáng nhớ. Phim Anh Come Fly With Me ra mắt năm 1963 còn tệ hơn thế. Nhưng chiếc máy bay vẫn luôn là một thành tựu tuyệt vời, một kiệt tác mang tính đột phá về mặt thiết kế máy bay, một canh bạc thương mại vô tiền khoáng hậu.

Ngày hôm nay khi nhìn lại, ta sẽ thấy chiếc Boeing 707 không được hoàn hảo lắm. Theo tiêu chuẩn của thời đại, chiếc máy bay này uống nhiên liệu và ồn ào. Nhưng nó chính là cỗ máy đã mở ra kỷ nguyên thống trị của máy bay dân dụng phản lực, thay đổi hoàn toàn cách thức chúng ta di chuyển trên trời.

Tường Linh (Theo BBC)
Thể thao & Văn hóa