Black Friday 2025: Xây dựng văn hóa tiêu dùng thông minh trong thời đại số

Black Friday vốn là ngày hội mua sắm bắt nguồn từ Mỹ, nhưng nhiều năm trở lại đây đã trở thành một hiện tượng tiêu dùng quen thuộc ở Việt Nam.

Cứ đến cuối tháng 11, các tuyến phố mua sắm, trung tâm thương mại, siêu thị và các sàn thương mại điện tử lại đồng loạt treo biển "giảm sâu", "ưu đãi từ 50-70%", "săn deal 0 đồng"... Black Friday 2025 sẽ diễn ra vào thứ Sáu, ngày 28/11/2025.

Không chỉ là câu chuyện mua sắm, Black Friday đang phản ánh "nhịp đập" tiêu dùng của xã hội, cách doanh nghiệp ứng xử với thị trường và mức độ tỉnh táo của người tiêu dùng trong thời đại số.

Thị trường sôi động trở lại

Black Friday 2025 là một ngày hội mua sắm lớn với hàng loạt chương trình giảm giá sâu cho nhiều mặt hàng, như: đồ công nghệ, thời trang, đồ gia dụng và mỹ phẩm. Nhiều cửa hàng sẽ áp dụng mức ưu đãi hấp dẫn, thậm chí lên tới 80% hoặc 90% cho một số sản phẩm.

Một trong những điểm dễ nhận thấy nhất của Black Friday năm nay là không khí sôi động xuất hiện sớm hơn các năm trước. Từ đầu tháng 11, các cửa hàng thời trang, điện máy, gia dụng, công nghệ đã tung ưu đãi lớn, kéo theo lượng khách tăng cao. Điều này cho thấy nhu cầu tiêu dùng trong dân đang phục hồi.

Tuy nhiên, sự phục hồi này vẫn mang tính cục bộ và phụ thuộc khá nhiều vào các chương trình khuyến mãi. Một số chuyên gia nhận định rằng người dân năm 2025 tiêu dùng theo định hướng "chỉ mua khi thực sự cần và khi có giá tốt". Điều này giúp hạn chế lãng phí trong bối cảnh chi phí sinh hoạt còn áp lực, nhưng cũng đặt ra bài toán cho thị trường: doanh số tăng mạnh trong dịp Black Friday nhưng lại giảm ngay sau đó, khiến doanh nghiệp khó duy trì sự ổn định. Sự "lệ thuộc" vào các mùa giảm giá khiến thị trường phát triển thiếu bền vững.

Đối với người dân, Black Friday vừa là cơ hội mua sắm giá tốt, vừa là phép thử bản lĩnh tài chính cá nhân. Các hình thức mua trả góp, vay tiêu dùng nhanh, thanh toán trước - trả sau đang rất phổ biến, tạo điều kiện cho người dân dễ mua hàng hơn, nhưng cũng mang theo rủi ro nợ xấu nếu tiêu dùng theo cảm xúc. Sự hấp dẫn của quảng cáo, của tâm lý sợ bỏ lỡ ưu đãi, có thể khiến nhiều người mua những món đồ không thật sự cần đến. Trong bức tranh sôi động của Black Friday, nhu cầu thực và nhu cầu "ảo" đan xen, khiến sức mua tăng nhưng không đồng nghĩa với sự vững vàng tài chính của mỗi gia đình.

Dù vậy, không thể phủ nhận Black Friday đang góp phần tạo "cú hích" tiêu dùng cuối năm, hỗ trợ dòng tiền lưu thông trong nền kinh tế. Vấn đề đặt ra là làm sao để sự sôi động này phát triển theo hướng lành mạnh, gắn với tiêu dùng có kế hoạch, thay vì biến thành áp lực tâm lý và tài chính cho người dân.

Cuộc đua giảm giá và yêu cầu minh bạch trong kinh doanh

Nếu người dân là trung tâm của Black Friday, thì doanh nghiệp là lực lượng tạo nên "sức nóng" của mùa mua sắm. Năm 2025 chứng kiến một cuộc đua giảm giá mạnh mẽ giữa các doanh nghiệp trong nước và các nền tảng bán hàng quốc tế. Để cạnh tranh, nhiều thương hiệu đưa ra mức giảm sâu, thậm chí chấp nhận lợi nhuận thấp nhằm giữ chân khách hàng. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có thể theo đuổi chiến lược này, nhất là các doanh nghiệp nhỏ, vốn sản xuất và phân phối còn hạn chế. Đây là thách thức không dễ giải quyết.

Điểm đáng ghi nhận là ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt chuyển hướng cạnh tranh bằng chất lượng dịch vụ, hậu mãi và nguồn gốc sản phẩm thay vì chạy theo giảm giá bằng mọi giá. Họ xây dựng câu chuyện thương hiệu, đầu tư vào trải nghiệm khách hàng, giao hàng nhanh, đổi trả dễ dàng, bảo hành minh bạch. Sự thay đổi này phù hợp với xu hướng tiêu dùng mới - người dân quan tâm đến giá, nhưng giá không còn là yếu tố duy nhất. Người tiêu dùng có xu hướng tin tưởng những thương hiệu nội địa làm ăn nghiêm túc hơn.

Tuy vậy, thực tế Black Friday vẫn tồn tại nhiều vấn đề. Hiện tượng giảm giá ảo vẫn diễn ra, đó là tăng giá gốc rồi mới giảm giá. Và không thiếu trường hợp khách hàng nhận sản phẩm khác mô tả, thiếu phụ kiện, hoặc hàng đã qua sử dụng... Áp lực lên cơ quan quản lý thị trường vì thế rất lớn. Dù lực lượng chức năng đã tăng cường kiểm tra, đặc biệt với hàng điện tử, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng - những mặt hàng dễ bị làm giả, tuy nhiên, tốc độ kiểm soát không theo kịp tốc độ giao dịch trực tuyến.

"Cuộc đua" Black Friday không chỉ là cuộc đua giảm giá. Đó phải là cuộc đua giữ chữ tín, cạnh tranh bằng lợi ích thực, bằng sự minh bạch và trách nhiệm với người tiêu dùng. Khi doanh nghiệp làm thật và người dân tiêu dùng thông minh, thị trường sẽ phát triển lành mạnh.

Xây dựng văn hóa tiêu dùng thông minh trong thời đại số

Black Friday là ngày hội mua sắm, nhưng đồng thời cũng là "bài kiểm tra" khả năng kiểm soát nhu cầu của mỗi người. Những năm gần đây, xu hướng tiêu dùng bền vững bắt đầu lan tỏa: ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường, thiết bị tiết kiệm năng lượng, lựa chọn hàng hóa sử dụng lâu bền thay vì chạy theo mẫu mã mới. Đây là tín hiệu đáng mừng, cho thấy người dân không còn xem Black Friday là dịp "mua cho thỏa" mà là một cơ hội để mua những sản phẩm chất lượng với giá hợp lý.

Tuy vậy, sức hấp dẫn của các chiến dịch quảng cáo vẫn rất lớn. Nhiều người có thói quen mở điện thoại "lướt deal" mà chưa xác định nhu cầu, dễ dẫn đến mua sắm theo cảm xúc. Một cuộc khảo sát trên mạng xã hội cho thấy nhiều người hối hận vì đã mua sản phẩm giá rẻ nhưng ít sử dụng. Tiêu dùng trong thời đại số vì thế cần một văn hóa mới: tỉnh táo, có trách nhiệm và có kế hoạch.

Với các doanh nghiệp, Black Friday cũng là cơ hội để xác lập niềm tin với khách hàng. Khi thị trường tràn ngập ưu đãi, khách hàng sẽ tìm đến những thương hiệu cung cấp giá trị thật, không "thổi phồng", không hứa quá khả năng và biết đặt lợi ích khách hàng lên trước sự chạy đua doanh số. Thương hiệu muốn tồn tại lâu dài phải xem Black Friday là dịp để chứng minh sự uy tín, chứ không phải nơi để "xả hàng lỗi" hay "đẩy hàng tồn".

Về phía cơ quan quản lý, điều quan trọng là tăng cường giám sát trong khi vẫn tạo điều kiện cho doanh nghiệp làm ăn chân chính. Chính sách khuyến mãi cần rõ ràng, thông tin giá trước và sau giảm phải minh bạch, các hành vi gian lận thương mại phải bị xử lý nghiêm. Khi thị trường vận hành trong khuôn khổ minh bạch, người dân sẽ cảm thấy an tâm hơn khi tham gia mua sắm.

Để Black Friday thực sự trở thành một phần tích cực của đời sống hiện đại, cần xây dựng sự cân bằng trong tiêu dùng. Khi người dân biết chọn nhu cầu thực, doanh nghiệp biết tôn trọng khách hàng, và cơ quan quản lý giữ được sự nghiêm minh, Black Friday sẽ không chỉ là mùa giảm giá, mà là mùa thể hiện văn hóa tiêu dùng văn minh.