Bản quyền 'Giấc mơ trưa' của nhạc sĩ Giáng Son: Các bên cần ngồi lại thỏa thuận với nhau...

(Thethaovanhoa.vn) - Sau phản ánh của nhạc sĩ Giáng Son về việc ca khúc Giấc mơ trưa của chị bị "gậy bản quyền" từ BH Media - công ty mà chị không ủy quyền, đơn vị này đã chính thức lên tiếng.

Nhạc sĩ Giáng Son bị 'gậy bản quyền': Không khó để chứng minh quyền sở hữu của nữ nhạc sĩ

Sau khi đăng thông tin về việc mình bị đánh bản quyền với chính "con đẻ" Giấc mơ trưa trên kênh Youtube, nhạc sĩ Giáng Son đã chính thức gửi văn bản đến Trung tâm bảo vệ quyền tác giả, đề nghị đơn vị này vào cuộc một cách rõ ràng.

Ngay sau đó, đại diện của nhạc sĩ Giáng Son là Trung tâm bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam (VCPMC) cũng đã có văn bản phản hồi.

Trong thông cáo gửi các đơn vị thông tấn báo chí ngày 28/10 của VCPMC phản hồi trước những diễn giải của BH Media, có 3 điểm được đưa ra đáng chú ý.

Một là, với mục đích họp báo để tránh hiểu lầm trong sự việc nhạc sĩ Giáng Son sử dụng tác phẩm và bản ghi âm ghi hình của chính mình trên Youtube nhưng bị BH Media xác nhận chủ sở hữu, tuy nhiên BH Media lại sử dụng những thuật ngữ không nằm trong quy định của Luật Sở hữu Trí tuệ Việt Nam là "bản quyền", "quyền bản ghi".

VCPMC đã dẫn Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ (LSHTT) là chỉ có "quyền tác giả" và "quyền liên quan", trong đó "Quyền liên quan đến quyền tác giả (sau đây gọi là quyền liên quan) là quyền của tổ chức, cá nhân đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vê tinh mang chương trình được mã hóa" (Khoản 2 Điều 4 LSHTT)

Trong mọi trường hợp, quyền liên quan chỉ được bảo hộ "với điều kiện không gây phương hại đến quyền tác giả" (Khoản 4 Điều 17 LSHTT).

Vì thế, việc BH Media xác nhận mình là "chủ sở hữu bản quyền" đối với bản ghi âm, ghi hình mà chính tác giả không ủy quyền sản xuất là hành vi gây phương hại đến quyền tác giả. Theo đó, đây không phải là hiểu lầm.

Cũng vì thế nên ngay khi nhạc sĩ Giáng Son lên tiếng thì BH Media ngay lập tức đã gỡ bỏ xác nhận chủ sở hữu.

Với VCPMC, việc BH Media cho rằng trên Youtube có nhiều bản ghi Giấc mơ trưa của nhiều chủ sở hữu khác trong khi nhạc sĩ Giáng Son chưa từng chuyển nhượng, bán độc quyền tác phẩm này cho ai cũng hoàn toàn sai so với quy định của pháp luật Việt Nam.

VCPMC dẫn theo theo Khoản 2 Điều 6 LSHTT thì ngoài Giáng Son hoặc người được Giáng Son ủy quyền, không có bất cứ cá nhân/ tổ chức nào có quyền chủ sở hữu đối với tác phẩm hoặc bản ghi âm ghi hình tác phẩm Giấc mơ trưa.

Hai là khi giải thích những hiểu lầm về Quyền tác giả, Quyền bản ghi, BH Media không sử dụng những quy định của pháp luật Việt Nam về sở hữu trí tuệ mà tự nghĩ ra một khái niệm quyền tác giả chỉ gồm vài từ. Trong khi LSHTT có 3 Điều 18,19,20 để quy định về khái niệm "quyền tác giả".

Lập luận của BH Media cho rằng nhiều nghệ sĩ chưa hiểu chính xác "Có nhạc sĩ nghĩ mình là người tạo ra tác phẩm đó nên có quyền 100% đối với những bản ghi âm ghi hình liên quan đến tác phẩm của mình" được VCPMC khẳng định là "hoàn toàn sai lầm bởi những nhạc sĩ vừa sáng tác vừa đầu tư sản xuất ra bản ghi âm, ghi hình tác phẩm của mình như nhạc sĩ Giáng Son là có 100% quyền tác giả và 100% quyền liên quan đến tác giả".

Ba là, VCPMC phản bác thông tin việc nhiều tổ chức bảo vệ quyền tác giả của Việt Nam phải dựa vào cơ sở dữ liệu do BH Media cung cấp mới có cơ sở để thu tiền.

"Thời gian qua đến nay, thông qua thoả thuận hợp tác với Youtube, VCPMC vẫn đã và đang chi trả thu nhập tác quyền cho các tác giả, không phải là sự “chia sẻ” từ BH Media"- đơn vị pháp chế của VCPMC cho biết.

Với điểm này, VCPMC chia sẻ thêm: BH Media cũng là đơn vị sử dụng khi thực hiện sao chép tác phẩm để đăng tải trên Youtube mà theo quy định thì BH Media phải thực hiện xin phép và trả tiền nhuận bút cho tác giả thành viên VCPMC. Tuy nhiên nghĩa vụ xin phép và trả tiền sử dụng quyền tác giả thuộc thành viên VCPMC lại chưa được BH Media tuân thủ nghiêm túc.

Cho nên, hợp đồng kí kết giữa VCPMC và BH Media: Hợp đồng nguyên tắc (Hợp đồng sử dụng quyền tác giả âm nhạc số 2205/2020/HĐQTGAN/MR ký ngày 22/5/2020) đã được VCPMC thông báo chấm dứt vào ngày 8/9/2021 vì lý do BH Media vi phạm nghĩa vụ hợp đồng, cụ thể là không thống kê đầy đủ, kịp thời danh sách tác phẩm để đối soát và thanh toán tiền sử dụng quyền tác giả theo đúng điều khoản hợp đồng, ảnh hưởng đến lợi ích của các tác giả.

• BH Media nói gì về lùm xùm quanh 'Giấc mơ trưa'?

Theo luật sư sở hữu trí tuệ Trần Thị Tám (Công ty IPCom Việt Nam) cần nhìn nhận vấn đề này từ các phía như sau:

Liên quan đến ý kiến của BHMedia về quyền liên quan (quyền đối với bản ghi âm, ghi hình):

Về lý thuyết tất cả các sáng tạo mang tính nguyên gốc, được định hình dưới hình thức vật chất nhất định nếu chúng được tạo ra hợp pháp đều được pháp luật bảo hộ. Bản ghi âm đàn nhị bài Giấc mơ trưa của Dương Thùy Anh có sử dụng bản phối khí “đi xin” của bạn nhạc sĩ Giáng Son (theo lời nhạc sĩ Giáng Son), nếu điều này là sự thật thì sản phẩm do Dương Thùy Anh biểu diễn không đảm bảo tính nguyên gốc, nó là bản copy bản phối khí đã được ghi âm trước đó (của ca sĩ Khánh Linh) nên chắc chắn có sự trùng lặp một phần hoặc toàn bộ.

Do vậy, việc BH Media gắn Content ID lên bản ghi âm của Dương Thùy Anh để xác nhận quyền đối với bản ghi trên kênh Youtube là bất hợp lý. BH Media cũng đã chủ động gỡ Content ID của bản ghi âm này xuống khỏi hệ thống định danh tác phẩm gắn quyền sở hữu của Youtube.

Giả định rằng Dương Thùy Anh và Hồ Gươm Audio Video sáng tạo một bản phối khí hoàn toàn mới, không có sự trùng lặp, và nhạc sĩ Giáng Son cũng không bị cảnh báo bản quyền khi đăng tải bản ghi âm do Khánh Linh biểu diễn lên, thì BH Media vẫn chưa ứng xử phù hợp.

Bởi, theo xác nhận của nhạc sĩ Giáng Son và của chính Dương Thùy Anh (theo phóng sự của VTV24) thì Dương Thùy Anh chỉ có hợp đồng phát hành CD với Hồ Gươm Audio Video, không có hợp đồng phát hành online bản ghi âm này trên môi trường kỹ thuật số.

Việc BH Media mua CD bản ghi âm từ Hồ Gươm Audio Video và đăng tải lên hệ thống kênh của mình và gắn Content ID cho sản phẩm này mà không quan tâm đến lịch sử của nó, không biết đến ý kiến của tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả là thiếu sót, là thực hiện hành vi chưa được sự đồng ý của tác giả, xâm phạm quyền tác giả. Do đó, sự giải thích của BH Media rất thiếu thuyết phục.

Theo thông tin trong buổi họp báo, BH Media giải thích việc phân phối thu nhập từ Youtube. Theo đó, Youtube sẽ tự động chuyển một phần thu nhập từ sản phẩm cho tác giả (kể cả các tác phẩm mà BH Media đã gắn Content ID với bản ghi âm) và một phần thu nhập phân phối cho chủ sở hữu bản ghi âm (BH Media) là hợp lý, nhưng kể cả có thực hiện đầy đủ nghĩa vụ như vậy, thì việc BH Media tự ý khai thác bản ghi kỹ thuật số và gắn Content ID lên bản ghi âm của Dương Thùy Anh vẫn là hành vi xâm phạm quyền tác giả.

Liên quan đến lập luận của VCPMC về vấn đề này, luật sư cho rằng VCPMC khẳng định không có sự nhầm lẫn trong cách hiểu của nhạc sĩ Giáng Son là hợp  lý. Tuy nhiên, để thuyết phục hơn, VPCMC cần đưa các nội dung sau:

Thứ nhất, bất kỳ ai cũng có quyền tạo ra một bản ghi âm hợp pháp nếu khi sản xuất bản ghi âm đó được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả cho phép tạo bản ghi âm.

Thứ hai, việc khai thác bản ghi (bản ghi định dạng vật lý, hoặc bản ghi định dạng điện tử, trên bất kỳ môi trường nào, ở bất kỳ lãnh thổ nào, trong thời hạn bao lâu) đều phải được sự đồng ý của tác giả một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.

Ví dụ trong trường hợp này, nhạc sĩ Giáng Son có thể đồng ý trực tiếp với BH Media hoặc gián tiếp thông qua nghệ sĩ Dương Thùy Anh hoặc qua Hồ Gươm Audio Video, miễn là phải có sự đồng ý của nhạc sĩ Giáng Son. 

Và tất nhiên sự đồng ý này có phí hay thu phí, mức phí bao nhiêu phụ thuộc hoàn toàn vào chủ sở hữu quyền tác giả là nhạc sĩ Giáng Son.

Cũng theo luật sư, để có thể giải quyết "lùm xùm" này, các bên cần ngồi lại thỏa thuận với nhau, hoặc yêu cầu một bên thứ ba giải quyết  có thể là trọng tài, tòa án, hoặc bên trung gian hòa giải theo quy định của pháp luật bởi nếu tiếp tục thông tin qua lại trên báo chí mà không trao đổi trực diện vấn đề một cách thẳng thắn với nhau sẽ không thể giải quyết tận gốc mà còn gây tổn hại đến uy tín của cả hai bên.

Trong thông cáo gửi báo chí, VCPMC cho biết đơn vị đã gửi công văn mời BH Media làm việc theo đơn đề nghị của nhạc sĩ Giáng Son nhưng chưa nhận được phản hồi từ phía BH Media.

TT