Ani Choying Drolma, Trần Mạnh Tuấn và buổi "trị liệu" bằng âm nhạc

Hòa nhạc healing 2025: Hành trình trở về tĩnh lặng - chương trình hòa nhạc trị liệu được xem là đầu tiên ở Việt Nam - đã diễn ra tại Trung tâm sự kiện White Palace (TP.HCM) vào các tối 6 và 7/9 vừa qua, với sự góp mặt của Ani Choying Drolma - ngôi sao của dòng nhạc này.

1. Ở Việt Nam, công chúng lâu nay đã ít nhiều biết đến Ani Choying Drolma. Cô là một người hát thiền ca nổi tiếng của Nepal, nhận được sự chú ý không chỉ vì tiếng hát ấn tượng, phần trình diễn với các nhạc cụ hiện đại lẫn các âm thanh truyền thống đặc trưng trong tu viện và đời sống của cư dân vùng Hymalaya, mà còn vì cô đã cống hiến rất nhiều từ tiếng hát của mình. Cô cũng sử dụng danh tiếng của mình, đi khắp nơi trên thế giới với mong muốn thay đổi cuộc đời của nhiều người nghèo ở Nepal.

Phần trình diễn của Ani Choying Drolma trong chương trình hòa nhạc tại Việt Nam kéo dài gần 1 tiếng rưỡi. Lần đầu tiên, khán giả tập trung xem một giọng hát mà người biểu diễn chỉ cần ngồi một chỗ trên sân khấu trong suốt chương trình. Giọng hát của Ani Choying khi  trình bày trực tiếp trên sân khấu, với những bài hát được công chúng yêu thích, vẫn không khác những gì người ta đã xem, nghe cô trên internet. Sức thu hút từ giọng ca khỏe, tràn đầy nội lực và mang lại một năng lượng mạnh mẽ đã níu kéo khán giả ngồi lại đến tận cuối chương trình, dù trời đã khuya, hết phần trình diễn rồi vẫn vỗ tay không ngớt và quyến luyến không muốn về.  

Tiếng là đêm hòa nhạc trị liệu, nhưng đây là dịp khá hiếm người ta được thưởng thức một bữa tiệc hòa thanh các nhạc cụ âm thanh dân gian trứ danh của vùng Hymalaya, cụ thể là ở Nepal, thông qua chiêng, bộ gõ, trống handpan, chuông xoay, các loại sáo… Bên cạnh đó là sự chào sân không chính thức, nhưng ấn tượng của ban nhạc dân tộc Thiên Thanh của ca nhạc sĩ Ngô Hồng Quang. (Gọi là không chính thức vì Ngô Hồng Quang - giám đốc âm nhạc của chương trình, vẫn đang ấp ủ ý định một chương trình riêng giới thiệu ban nhạc Thiên Thanh ra mắt tại TP.HCM).

2. Đáng nói, cùng hiện diện trong chương trình hòa nhạc này và được khán giả tán thưởng không kém Ani Choying Drolma là nghệ sĩ saxophone Trần Mạnh Tuấn. Anh cũng từng có dịp được gặp gỡ giọng ca Ani Choying khi lưu diễn ở Nepal hồi đầu năm nay và đang chuẩn bị cho một dự án âm nhạc chung với cô.

Cũng khá lâu công chúng mới được xem lại Trần Mạnh Tuấn trên sân khấu lớn, khi anh hầu như chỉ biểu diễn ở nhà của mình. Trần Mạnh Tuấn ngồi xe lăn, đi ra sân khấu phải có người dìu từng bước. Khán phòng như nín thở dõi theo từng cử động của anh khi toàn thân anh rung run liên tục, rất khó khăn để có thể ngồi vững trên ghế và nắm vững nhạc cụ.

Nhưng khi tiếng kèn vang lên thì mọi cảm xúc của công chúng được anh dìu dắt theo những thanh âm của mình cho đến khi vỡ òa thành những tràng pháo tay ấm áp mỗi khi Trần Mạnh Tuấn vừa xong phần trình diễn của mình. Lần này, Trần Mạnh Tuấn giới thiệu tác phẩm mới nhất của mình mang tên Sen, nằm trong dự án âm nhạc mới. Lần đầu giới thiệu trên sân khấu lớn cùng ban nhạc của mình với sự góp mặt đặc biệt của tiếng đàn tranh của NSƯT Hải Phượng, Sen đã chạm tới khán giả.

Bên cạnh đó là phần trình tấu bài hát Cát bụi nổi tiếng của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Lâu nay nhạc mục trình diễn của Trần Mạnh Tuấn có rất nhiều tác phẩm của Trịnh Công Sơn, người mà anh có mối quan hệ rất thâm tình khi nhạc sĩ còn sống. Cát bụi cũng được anh thu âm, biểu diễn rất nhiều lần, nhưng lần này thì thực sự là một cảm giác khác lạ với khán giả. Trần Mạnh Tuấn soạn hòa âm lại mới hoàn toàn cho bài hát này, anh chơi sang nhịp 3/4 và sau đó chơi đúp lên thành nhịp 6/4 nghe tha thiết, bồng bềnh và bay bổng hơn. Trần Mạnh Tuấn cho biết, ở Việt Nam chưa ai làm như thế với tác phẩm nổi tiếng này.

Có mặt trong đêm nhạc, nữ nhạc sĩ Phương Uyên đã khóc khi xem phần trình diễn của cây kèn saxo trứ danh này. Lâu lắm Phương Uyên mới được xem nghệ sĩ Trần Mạnh Tuấn biểu diễn. Cô nói: "Khi cơ thể không dễ tuân theo sự điều khiển của khối óc, thì việc một nghệ sĩ vượt qua tất cả những khó khăn của bệnh tật để hoàn thành tốt các phần trình diễn của mình là điều đáng khâm phục. Tôi khâm phục anh vì những khó khăn vì bệnh tật vẫn không ngăn được sự sáng tạo của người nghệ sĩ".

Là một người nghệ sĩ đang phải vượt qua nhiều khó khăn về sức khỏe, Trần Mạnh Tuấn ngày càng tỏ ra gắn bó nhiều hơn với lĩnh vực âm nhạc trị liệu, vốn còn rất hiếm hoi ở Việt Nam.

Với Hòa nhạc healing 2025: Hành trình trở về tĩnh lặng, có lẽ đây là lần đầu tiên có một chương trình âm nhạc thiên về trị liệu được tổ chức trên sân khấu lớn. Tuy nhiên, việc bán cho hết vé cũng là bài toán không dễ đối với nhà tổ chức.

Dự kiến, Ani Choying Drolma sẽ quay trở lại Việt Nam, biểu diễn 2 đêm trong tháng 11/2025 tại TP.HCM. Chương trình sẽ giới hạn trong không gian nhỏ gọn hơn khoảng 200 - 300 người, thay vì tổ chức ở nơi có không gian có sức chứa hơn 1.000 người như vừa qua. Đây cũng là 1 trong những điều chỉnh của nhà tổ chức trong bước đi dò dẫm ban đầu với một phân khúc khác của thị trường âm nhạc.

3. Ông Nguyễn Mạnh Duy, nhà tổ chức chương trình cho biết: "Các liệu pháp âm thanh chăm sóc sức khoẻ tinh thần đang là một xu thế trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Khoảng 2 năm trở lại đây lĩnh vực này phát triển rất mạnh mẽ ở Việt Nam do mọi người ngày càng quan tâm đến việc chăm sóc sức khoẻ tinh thần.

Hiện tại các liệu pháp âm thanh đã được ứng dụng đa dạng trong nhiều hoạt động như các chuyến du lịch an dưỡng, hành hương (retreat), các khu nghỉ dưỡng cao cấp hay các trung tâm chăm sóc sức khoẻ (wellness) đều đang có sự ứng dụng âm thanh liệu pháp và âm nhạc healing rộng rãi.

Nếu so với các nước trong khu vực như như Thái Lan, Indonesia, thì số lượng chương trình ở Việt Nam còn chủ yếu mang tính thử nghiệm hoặc gắn với cộng đồng nhỏ quan tâm đến sức khỏe tinh thần, thường đi cùng với một số hoạt động từ thiện nào đó, và có thể đếm trên đầu ngón tay.

"Hướng phát triển mới của âm nhạc healing chính là kết hợp khả năng chăm sóc phần bên trong với nghệ thuật, đưa âm thanh và âm nhạc lên sân khấu với sự hiện diện của những nghệ sĩ quốc tế lẫn trong nước. Các dòng nhạc dân gian, âm nhạc ngũ cung hay các chất liệu truyền thống, giọng ca truyền thống có lợi thế lớn trên hành trình bùng nổ của âm nhạc healing" - ông Nguyễn Mạnh Duy nhận định.