Âm nhạc - liệu pháp giảm đau tự nhiên sau phẫu thuật

19/10/2025 20:11 GMT+7 | Đời sống

Âm nhạc không chỉ là nghệ thuật hay giải trí – với nhiều bệnh nhân, nó còn là "liều thuốc" giúp xoa dịu nỗi đau thể xác và tinh thần. 

Ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy, những giai điệu yêu thích có thể giúp người bệnh giảm đau sau phẫu thuật, cải thiện tâm trạng và thậm chí hạn chế nhu cầu dùng thuốc giảm đau.

Tại Khoa Hồi sức Bệnh viện UC San Diego Health (Mỹ), y tá Rod Salaysay luôn mang theo cây đàn guitar và ukulele bên cạnh ống nghe. Anh chơi nhạc theo yêu cầu của bệnh nhân – từ dân ca Anh, Tây Ban Nha đến các giai điệu cổ điển như Minuet cung Sol trưởng hay ca khúc "Somewhere Over the Rainbow". Nhiều người bệnh ghi nhận nhịp tim, huyết áp giảm và ít cần thuốc giảm đau hơn sau khi nghe anh chơi.

Hai thập kỷ qua, âm nhạc – dù là biểu diễn trực tiếp hay qua loa phát – đã trở thành một phần trong chăm sóc y khoa. "Giảm đau bằng âm nhạc" (music-induced analgesia) là lĩnh vực còn mới, nhưng ngày càng được chứng minh mang lại hiệu quả rõ rệt, đặc biệt khi người bệnh được tự chọn và tập trung lắng nghe thể loại họ yêu thích. Việc chủ động này kích hoạt các vùng cảm xúc và nhận thức trong não, giúp thay đổi cách cơ thể cảm nhận cơn đau.

Âm nhạc - liệu pháp giảm đau tự nhiên sau phẫu thuật - Ảnh 1.

Khả năng âm nhạc có thể giúp bệnh nhân trải qua phẫu thuật phục hồi tốt hơn. Ảnh minh hoạ: Internet

Tiến sĩ Adam Hanley (Đại học Bang Florida) lý giải: "Cơn đau không chỉ là cảm giác thể chất, mà còn gắn với cảm xúc và suy nghĩ của mỗi người." Chính vì vậy, cùng một tổn thương, mức độ đau giữa các bệnh nhân có thể rất khác nhau – thậm chí với cùng một người, cảm giác ấy cũng thay đổi theo từng ngày.

Âm nhạc giúp phân tán sự chú ý khỏi cơn đau, đồng thời khơi dậy cảm xúc tích cực và ký ức dễ chịu. Không chỉ nhạc cổ điển, mà bất kỳ thể loại nào – miễn là được yêu thích – đều có tác dụng. Nghiên cứu tại Đại học Erasmus Rotterdam (Hà Lan) với 548 người tham gia cho thấy, người nghe thể loại nhạc mình yêu thích có khả năng chịu đau tốt hơn rõ rệt.

Theo Tiến sĩ Claire Howlin, Giám đốc Phòng thí nghiệm Tâm lý Âm nhạc và Sức khỏe tại Đại học Trinity Dublin, "được chọn bài hát yêu thích mang lại cảm giác chủ động, đặc biệt quan trọng với người mắc bệnh mãn tính." Nghe nhạc mỗi ngày, một cách tập trung, có thể tạo "cú hích cảm xúc tích cực", giúp người bệnh thoát khỏi cảm giác đau đớn – dù chỉ trong giây lát.

Như chia sẻ của ca sĩ nhạc jazz Cecily Gardner, người từng vượt qua bệnh nặng nhờ âm nhạc: "Âm nhạc giúp tôi bớt căng thẳng, cảm thấy được kết nối, và đưa tôi đến một nơi bình yên hơn."

Dù không thể thay thế thuốc men, âm nhạc vẫn có thể trở thành người bạn chữa lành, giúp mỗi bệnh nhân tìm lại thăng bằng và hy vọng trên hành trình hồi phục.

Phan An/ TTXVN

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm