Alcaraz chia tay HLV Ferrero: Khi niềm tin là yếu tố quan trọng nhất

Quyết định chia tay Juan Carlos Ferrero của Carlos Alcaraz sau 6 danh hiệu Grand Slam và 7 năm gắn bó đã khơi lại sự chú ý dành cho một trong những mối quan hệ tâm lý đặc biệt nhất của thể thao đỉnh cao: Tay vợt và huấn luyện viên.

Ferrero là HLV toàn thời gian đầu tiên của Alcaraz, người đã đồng hành cùng tay vợt Tây Ban Nha từ khi còn là tài năng trẻ cho đến lúc trở thành thế lực thống trị quần vợt nam. Mối quan hệ giữa họ bắt đầu từ học viện của Ferrero, nhưng ở mỗi giai đoạn khác nhau của sự nghiệp, các tay vợt lại có những cách tiếp cận rất khác nhau khi lựa chọn HLV.

HLV từng vô địch Grand Slam hay chuyên gia kỹ thuật?

Novak Djokovic là ví dụ điển hình cho xu hướng tìm đến những HLV đã từng "lên đỉnh" mà anh hướng tới. Trong sự nghiệp, tay vợt người Serbia lần lượt làm việc với Boris Becker, Andre Agassi, Goran Ivanišević và Andy Murray, phần lớn đều là những nhà vô địch Wimbledon và nhiều lần đăng quang Grand Slam.

Điều Djokovic cần là tiếng nói của một người đủ uy tín để tranh luận thẳng thắn với anh, thậm chí ngay giữa trận. Song những mối quan hệ như vậy không phải lúc nào cũng kéo dài. Djokovic và Ivanišević chia tay vào tháng 3 năm ngoái sau 6 mùa giải thành công với 12 danh hiệu lớn, khi Ivanišević thừa nhận cả hai đã "hết kiên nhẫn" với nhau. Djokovic sau đó tiếp tục chấm dứt hợp tác với Andy Murray trước thềm Roland Garros 2025, trong một quyết định được mô tả là thuận tình.

Không phải tay vợt nào cũng ưu tiên HLV có hào quang danh hiệu. Nhiều người tìm đến HLV với mục tiêu cải thiện kỹ thuật rất cụ thể. Stan Wawrinka từng mời cựu vô địch Wimbledon Richard Krajicek để nâng cao khả năng chơi sân cỏ. Roger Federer và Andy Murray cũng làm điều tương tự trên mặt sân đất nện khi lần lượt hợp tác với Jose Higueras và Alex Corretja.

Djokovic cũng không ngoại lệ. Anh thuê Ivanišević một phần để hoàn thiện cú giao bóng, giúp nó trôi chảy và hiệu quả hơn, biến anh thành một trong những tay giao bóng chính xác và đáng sợ nhất đầu thập niên 2020. Trước đó, Djokovic từng làm việc với Mark Woodforde để cải thiện khả năng lên lưới và Todd Martin để chỉnh sửa cú giao bóng, dù kết quả không thực sự nổi bật.

Khi mục tiêu kỹ thuật quyết định chuyện "đến – đi"

Động lực kỹ thuật là lý do chính khiến Coco Gauff chia tay Brad Gilbert, người đã giúp cô vô địch US Open 2023. Gilbert xây dựng cho Gauff lối chơi dựa trên phòng ngự và sự bền bỉ, yêu cầu cô đánh thuận tay với quỹ đạo cao, chậm nhằm trung hòa các đợt tấn công. Nhưng khi các đối thủ dần bắt bài và cú giao bóng của Gauff tiếp tục là điểm yếu, cô nhận ra đã đến lúc cần thay đổi, không chỉ lối chơi mà cả kiểu HLV phù hợp với giai đoạn phát triển mới.

"Tôi muốn một người giúp tôi tiến bộ ở những gì tôi thực sự muốn cải thiện, đặc biệt là cú giao bóng", Gauff chia sẻ tại WTA Finals 2024. Sau đó, cô lần lượt hợp tác với các chuyên gia như Matt Daly, Jean-Christophe Faurel và hiện là Gavin MacMillan, chuyên gia cơ sinh học nổi tiếng trong việc phát triển cú giao bóng.

Việc các tay vợt quay lại với những HLV quen thuộc cũng thường thấy. Djokovic tái hợp Marian Vajda năm 2018 trước khi chia tay lần hai 4 năm sau. Andy Murray cũng mời Ivan Lendl trở lại vào năm 2016 và tiếp tục có nhiệm kỳ thứ ba vào năm 2022. Yếu tố "sẵn sàng" đóng vai trò quan trọng, tương tự như cách các CLB bóng đá bổ nhiệm HLV. Với những tay vợt lớn tuổi như Djokovic (38 tuổi), chọn một gương mặt quen thuộc thường an toàn hơn là mạo hiểm với điều chưa biết.

Emma Raducanu là ví dụ cho cách tiếp cận quyết liệt. Cô thường tập trung cải thiện một cú đánh cụ thể - giao bóng hoặc thuận tay - và sẵn sàng thay đổi HLV nếu không thấy hiệu quả. Torben Beltz, được mời về để cải thiện cú thuận tay cuối năm 2021, đã bị sa thải chỉ sau 5 tháng. Raducanu không tìm kiếm một người khuấy động tinh thần, mà cần chuyên môn kỹ thuật, và cô đã tìm thấy sự phù hợp với Francisco Roig, HLV lâu năm của Rafael Nadal.

Một ví dụ thành công khác là Aryna Sabalenka, người đã "tái sinh" cú giao bóng cùng Gavin MacMillan sau khi nó gần như sụp đổ hoàn toàn vào năm 2022.

Tính cách, niềm tin và sự ổn định - chìa khóa lâu dài

Bên cạnh chuyên môn, tính cách và sự thấu hiểu là yếu tố then chốt quyết định tuổi thọ của mối quan hệ tay vợt - HLV. Iga Świątek tìm thấy điều đó khi hợp tác với Wim Fissette, HLV từng giành Grand Slam cùng Kim Clijsters, Angelique Kerber và Naomi Osaka. Trước khi làm việc trực tiếp, Świątek đã trao đổi kỹ với Fissette về những thay đổi kỹ thuật trong lối chơi, đồng thời đánh giá cao khả năng lắng nghe của ông.

Sự hòa hợp ấy nhanh chóng mang lại thành quả khi Świątek giành Wimbledon đầu tiên trong sự nghiệp vào mùa hè này. Tuy nhiên, không phải mối quan hệ nào cũng kết thúc êm đẹp. Fissette từng khiến Zheng Qinwen (Trịnh Khâm Văn) bất ngờ khi rời đội của cô để quay lại làm việc với Osaka năm 2023. Zheng sau đó tái hợp với Pere Riba, người đã giúp cô giành HCV Olympic và vào chung kết Grand Slam đầu tiên năm 2024, trong một mối quan hệ dựa trên sự thỏa hiệp và hiểu rõ cá tính của nhau.

Patrick Mouratoglou gọi nghề HLV là phải trở thành một "tắc kè hoa", thay đổi cách tiếp cận tùy theo cá tính từng tay vợt. Với Serena Williams, ông chấp nhận việc cô muốn kiểm soát mọi thứ; với Simona Halep, ông buộc phải giảm cường độ sau khi nhận ra áp lực tâm lý đang gây hại cho cô.

Giữa làn sóng thay đổi, Aryna Sabalenka lại là biểu tượng của sự ổn định. Sau những trải nghiệm không tốt trong quá khứ, cô ưu tiên những HLV hiểu rõ cá tính của mình và đã xây dựng mối quan hệ lâu dài với Jason Stacy và Anton Dubrov. Với Sabalenka, niềm tin cần thời gian để hình thành, nhưng khi đã có, nó trở thành nền tảng vững chắc. Sự ổn định đó từng là dấu ấn trong mối quan hệ kéo dài giữa Carlos Alcaraz và Juan Carlos Ferrero, từ khi lúc còn là tài năng trẻ cho đến lúc trở thành ngôi sao hàng đầu. Giờ đây, khi hai người đã chia tay, một chương mới sẽ mở ra trong sự nghiệp của Alcaraz.

Trong quần vợt đỉnh cao, không tồn tại một công thức chung cho mọi mối quan hệ tay vợt - HLV. Quan trọng nhất, sau tất cả, vẫn là niềm tin, sự thấu hiểu và khả năng thích nghi - bởi mỗi lần hợp tác mới luôn là một câu chuyện hoàn toàn khác.

Phương Chi