80 năm Quốc khánh: Việt Nam - Hình mẫu phát triển và đối tác chiến lược khu vực

Nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2025), nhà báo kỳ cựu Anthoni Mohammad của Hãng thông tấn quốc gia Antara trao đổi với phóng viên TTXVN tại Jakarta về hành trình Đổi mới của Việt Nam kể từ năm 1986. 

Xem chuyên đề 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 TẠI ĐÂY

Ông đánh giá đây là thành tựu nội tại quan trọng, đồng thời có ý nghĩa tham chiếu cho các quốc gia tìm kiếm con đường phát triển bền vững, cân bằng giữa độc lập dân tộc, hội nhập quốc tế và tăng trưởng kinh tế.

Nhà báo nhắc lại thời điểm Việt Nam bước ra khỏi chiến tranh với nền kinh tế kiệt quệ, hơn 90% dân số phụ thuộc nông nghiệp tự cung tự cấp, bị bao vây cấm vận và cô lập về chính trị. Chỉ trong chưa đầy 4 thập kỷ, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế mở và năng động nhất châu Á, với tốc độ tăng trưởng GDP trung bình khoảng 7%/năm – một "kỳ tích phát triển" hiếm có trong lịch sử hiện đại.

Một trong những chỉ dấu quan trọng là chuyển đổi cơ cấu kinh tế: từ năm 1986, nông nghiệp chiếm hơn 40% GDP, hiện nay giảm xuống dưới 12%, nhường chỗ cho công nghiệp chế biến – chế tạo và dịch vụ. Việt Nam đã trở thành trung tâm sản xuất điện tử, dệt may, da giày, nông sản chế biến, với kim ngạch xuất khẩu vượt 370 tỷ USD năm 2023. Điều này phản ánh thành công trong việc chuyển đổi từ nền kinh tế nông nghiệp truyền thống sang nền kinh tế gắn với chuỗi cung ứng toàn cầu.

Khả năng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng là nền tảng quan trọng. Tổng vốn đăng ký FDI hiện vượt 450 tỷ USD, tập trung vào công nghệ, điện tử, chế biến – chế tạo, với các tập đoàn đa quốc gia như Samsung, Intel, LG, Foxconn, Toyota đặt cơ sở sản xuất tại Việt Nam. Theo ông Anthoni, Việt Nam cùng Indonesia nổi lên như hai "cực nam châm" FDI của khu vực. Nếu Indonesia hấp dẫn nhờ quy mô dân số và thị trường nội địa lớn, Việt Nam được đánh giá cao nhờ môi trường chính trị ổn định, nguồn nhân lực dồi dào, chi phí cạnh tranh và cam kết hội nhập quốc tế.

Theo nhà báo, ngoại giao cũng là một trụ cột thành công của Việt Nam. Chính sách linh hoạt nhưng kiên định trong nguyên tắc độc lập – tự chủ giúp Việt Nam giữ cân bằng quan hệ với các cường quốc, thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Ấn Độ và Liên minh châu Âu. Việc Hà Nội đón tiếp nguyên thủ của Washington, Bắc Kinh và Moskva trong thời gian ngắn trở thành minh chứng cho năng lực ngoại giao hiếm có, tạo dựng "tự chủ chiến lược" trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ–Trung ngày càng gay gắt.

GDP quý I/2025 của Việt Nam tăng cao nhất trong vòng 6 năm. Ảnh: Tuấn Anh - TTXVN

Nhà báo Anthoni dẫn báo cáo gần đây của CEBR (Anh) dự đoán Việt Nam sẽ vượt Thái Lan trở thành nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á vào năm 2028, chỉ sau Indonesia, và lọt nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới vào năm 2036. Điều này mở ra kịch bản hai "trụ cột song hành" cho ASEAN: Indonesia dựa vào thị trường nội địa lớn, Việt Nam dựa vào xuất khẩu, hội nhập và công nghiệp chế tạo.

Theo ông Anthoni, sự tương đồng trong hành trình phát triển giữa Việt Nam và Indonesia càng làm quan hệ song phương có ý nghĩa. Cả hai đều đi lên từ quá khứ thuộc địa, chia sẻ khát vọng xây dựng quốc gia độc lập, tự chủ và hiện đại, đồng thời chứng minh khả năng thích ứng cao trước biến động toàn cầu nhờ cải cách kinh tế và chính sách đối ngoại khôn khéo.

Hợp tác chặt chẽ giữa Hà Nội và Jakarta có thể giúp ASEAN duy trì vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư, chuyển đổi năng lượng và an ninh biển, hai nước có nhiều tiềm năng bổ sung và phối hợp.

Ông Anthoni nhấn mạnh, thành công của Việt Nam không phải ngẫu nhiên, mà dựa trên triết lý phát triển: ổn định chính trị là nền tảng, cải cách kinh tế là động lực, hội nhập quốc tế là phương tiện và con người là trung tâm. Những giá trị này là tham chiếu quan trọng cho các quốc gia đang phát triển. Quan hệ Việt Nam – Indonesia hoàn toàn có thể trở thành "cặp đối tác chiến lược kiểu mẫu" trong ASEAN, góp phần định hình tương lai khu vực trong những thập kỷ tới.