Chuẩn bị cúng ông Táo: Chọn cá chép thật hay cá chép giấy?

(Thethaovanhoa.vn) - Các loại cá chép hiện nay dùng để cúng ông Táo rất phong phú và đa dạng. Thậm chí có những nhà ưu tiên chọn cá chép giấy. Cúng cá chép giấy có ưu điểm nhanh, gọn, đặc biệt là đảm bảo vệ sinh môi trường.

• Nhà dân bốc cháy trong ngày cúng ông Công, ông Táo
• Về làng lo “phương tiện” cho ông Táo chầu trời
• Người Hà Nội tiễn Ông Táo lên trời không có cá chép

Hàng năm cứ đến ngày 23 tháng Chạp, mọi nhà đều bận rộn chuẩn bị mâm cơm cúng tiễn ông Táo về trời để tâu trình với Ngọc Hoàng những công việc của gia chủ đã làm trong năm qua. Đây là một nét đẹp trong văn hóa dân gian ta được lưu truyền từ nhiều đời nay.

Tục lệ khi mua đồ cúng ông Táo, tùy vào năm theo ngũ hành mà chọn màu sắc của áo, mũ, hia tương ứng, ví dụ như năm hành kim dùng màu vàng, hành thủy dùng màu xanh...

Mâm cỗ cúng ông Táo không nhất thiết phải cầu kỳ, nhưng phải đầy đủ món canh, món xào, xôi, giò chả, chè kho, hoa quả, thịt luộc, quả cau, lá trầu, gạo, muối, rượu và 1 lọ hoa nhỏ hay lễ chay (với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc).

Theo phong tục miền Bắc, người dân còn cúng cá chép còn sống để các ông, bà Táo có phương tiện về chầu trời, với ngụ ý "cá chép hóa long" nghĩa là cá sẽ biến thành Rồng đưa ông Táo về trời. Sau khi làm lễ, cá chép này sẽ được "phóng sinh" (thả ra ao hồ hay ra sông).

Những năm gần đây, sau rằm tháng chạp người dân đã bắt đầu cúng ông công ông táo về trời mà không cần chờ đến đúng ngày 23 tháng chạp. Một phần cũng bởi cuộc sống hiện đại ngày nay, khi mọi người đều bận rộn với những công việc mưu sinh hằng ngày thì việc chuẩn bị cho ngày lễ này cũng được đơn giản hơn. Phần lớn những nguyên liệu để làm lễ cúng được bày bán nhiều trên thị trường như bánh chưng, thịt đông, giò chả... có thể giúp các bà nội trợ tiết kiệm công sức và thời gian.

Các loại cá chép hiện nay dùng để cúng ông Táo rất phong phú và đa dạng. Ngoài cá chép vàng truyền thống còn có cá chép Nhật vàng, cá chép ngũ sắc... Thậm chí có những nhà ưu tiên chọn cá chép giấy để hóa luôn cùng quần áo và tiền vàng.

Lí giải cho sự lựa chọn này, cô Nguyễn Thanh Nhàn (Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết, gia đình cô cúng chép giấy được 2-3 năm gần đây. Cúng cá chép giấy có ưu điểm nhanh, gọn, đặc biệt là đảm bảo vệ sinh môi trường. Một phần do khu vực nhà ở không gần ao, hồ nhưng cô cho biết, có trường hợp nhiều người quẳng theo túi ni lông đựng cá xuống hồ, về mặt tâm linh và môi trường đều không hợp lý.

Nhiều trường hợp báo chí đưa tin có người đánh bắt lại cá phóng sinh để đem bán lại hoặc làm thức ăn khiến nhu cầu dùng cá chép giấy càng tăng cao.

Tiễn Ông Công, Ông Táo thế nào mới đúng?

Nên cúng tối 22 vì sáng sớm 23 là ông Táo phải về chầu Trời rồi. Nên nếu cúng muộn quá, nhiều khả năng ông Táo sẽ không nhận được lễ của Gia chủ.