Triển lãm về thành cổ Troy ở London: 'Khai sáng' huyền thoại và hiện thực

(Thethaovanhoa.vn) - Truyền thuyết về thành Troy đã trở nên bất tử khoảng cách đây 2.800 năm với một trong những trường ca nổi tiếng nhất thế giới - Ilias của Homer. Và cho đến giờ, các học giả vẫn mải mê tranh cãi về câu hỏi: tòa thành này có thật sự tồn tại trong lịch sử?

Con ngựa thành Troy

Câu chuyện xảy ra ở thời kỳ Hy Lạp cổ đại, cách nay đã trên 7000 năm. Hạm đội Hy Lạp nổi tiếng là đội quân bách chiến bách thắng. Thế mà đội quân này tỏ ra bất lực khi công thành Troy.

Ở cuộc triển lãm Myth And Reality (Troy - Huyền thoại và hiện thực) đang diễn ra tại bảo tàng Anh (London), người ta lại một lần nữa thấy câu chuyện này đã truyền hứng cho các nghệ sĩ và giới khảo cổ hiện đại như thế nào.

• Thành Troy sụp đổ vào năm 1188 trước Công nguyên?

Lời kêu gọi chấm dứt bạo lực và hủy diệt

Thành Troy là huyền thoại hay có thực? Câu hỏi ấy xuyên suốt cuộc triển lãm, với hơn 300 hiện vật được trưng bày cho tới ngày 8/3/2020.

Trong số này, tác phẩm sắp đặt của nhà điêu khắc người Anh Anthony Caro vẽ ra những điểm tương đồng giữa sự tàn bạo của cuộc chiến thành Troy và cuộc xung đột Balkan những năm 1990. Tương tự, bức tranh Vengeance Of Achilles của họa sĩ biểu cảm Mỹ Cy Twombly cho mô tả một mũi mác đẫm máu.

“Chúng ta nhận ra câu chuyện của chính bản thân mình ở tính cách của mỗi nhân vật chính” - Giám tuyển trưởng của triển lãm, ông Alexandra Villing nói với Hãng tin Đức DPA - “ Đó là lý do tại sao thành Troy luôn xuất hiện trong nhiều triển lãm của thế giới đương đại, trong các sản phẩm của nền văn hóa đại chúng như phim Troy (2004) với vai diễn của tài tử Brad Pitt, hay trong tác phẩm văn học của các nhà văn như Christa Wolf, Pat Barker và Margaret Atwood”.

Ở một góc độ khác, triển lãm cũng phân tích và cho thấy tính cách của các nhân vật chính trong Cuộc chiến thành Troy phức tạp như thế nào.

“Các anh hùng ấy xét cho cùng cũng là những kẻ giết người. Và chiến công của họ gắn với sự hủy diệt, bạo lực, xung đột, đau buồn và mất mát” - Giám đốc Bảo tàng Anh, ông Hartwig Fischer nói và nhấn mạnh rằng triển lãm là “một lời kêu gọi chấm dứt bạo lực trên thế giới”.

Sự say mê của các nhà khảo cổ

Trong quá khứ, nhà khảo cổ học người Đức, ông Heinrich Schliemann đã đi tìm thành phố huyền thoại ở vùng Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ vào những năm 1870 và tuyên bố ông đã tìm thấy nó. Và Troy - Myth And Reality, triển lãm lớn đầu tiên về thành phố Troy ở London kể từ khi Schliemann giới thiệu những phát hiện của mình ở thủ đô xứ sở sương mù hồi năm 1877, đã có không gian dành riêng cho những kết quả khai quật của ông, cũng như những phản biện mang tính phê bình về phương pháp lập luận và những kết luận vội vàng của nhà khảo cổ này.

Schliemann vốn là một doanh nhân giàu có sau khi nghỉ hưu, ông đã dành nhiều năm để khai quật tìm kiếm các di tích thành Troy (được cho là thuộc Hisarlik, Canakkale, Thổ Nhĩ Kỳ) và đế chế Mycenae (thuộc bán đảo Peloponnese, Hy Lạp) trong suốt những năm cuối thế kỷ 19 bằng các phương pháp không chính thống.

Schliemann xuất thân không phải là một nhà khảo cổ, ông chỉ đơn giản đam mê trường ca của Homer. Năm 1868, ông quen Frank Calvert, một nhà ngoại giao Anh, người cũng tin rằng thành phố Troy huyền thoại nằm bên dưới Hisarlik. Với những lợi thế sẵn có về tài chính và thế mạnh chính trị, cả hai được cấp phép khai quật tại Hisarlik. Họ đã cùng bắt đầu tìm kiếm trong khu di chỉ này suốt nhiều năm sau đó. Những phát hiện của Schliemann bao gồm cả kho vàng mà ông cho là của vị vua cuối cùng của thành Troy và đặt tên là “kho báu của Priam”.

Chưa đủ chứng cứ khoa học, các hiện vật mà Schliemann tìm thấy chủ yếu chỉ cho thấy sự đam mê của ông đối với thành phố đã biến mất từ lâu này. Nhiều hiện vật được mượn từ Bảo tàng Quốc gia ở Berlin đã được trưng bày tại Troy - Myth And Reality. Trong đó, đáng chú ý nhất là hai chiếc bình gốm còn sót lại sau hai vụ cháy - một chiếc ở tại một thị trấn mà Schliemann khẳng định đó là Troy và một chiếc sau vụ đánh bom Berlin vào cuối Thế chiến II.

Việt Lâm (tổng hợp)