Những bí ẩn về xác ướp ở mộ cổ Giang Tô

(TT&VH) - Bảo tàng thành phố Liên Vân Cảng tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, vừa quyết định mở cửa cho công chúng và du khách thập phương tham quan Bí ẩn nghìn năm - Lăng Huệ Bình, xác người được ướp từ đời nhà Hán. Nhưng có điều lạ là trải qua hơn 2000 năm mà da dẻ xác ướp khi khai quật vẫn tươi như vừa mới qua đời. Xác ướp này có nhiều bí ẩn mà tới nay các nhà khoa học chưa thể giải thích sau 6 năm nghiên cứu.

Ông Lưu Chính, giám đốc bảo tàng cho biết: Khi tiến hành xây dựng con đường từ Liên Vân Cảng tới khu danh lam thắng cảnh Hải Châu cách thành phố chừng 7 km về phía Tây Nam, ngày 7/7/2002 đội công trình của Cục giao thông đường bộ đã phát hiện mộ cổ này. Các chuyên gia và nhân viên bảo tàng đã nhanh chóng tới hiện trường và thấy trong mộ có hai chiếc quách với 4 chiếc quan tài được đánh số thứ tự theo chiều bắc-nam từ 1 tới 4. Hai chiếc quách có 4 quan tài cùng 81 hiện vật được nhanh chóng đưa về bảo tàng để chuyên gia các ngành có liên quan tiến hành phân tích và giám định.

Trưng bày thi hài Lăng Huệ Bình

Chiếc quan tài số 1, số 2 có chữ đề “Đông Công” và ghi rõ là nam giới. Chiếc thứ tư giống như chiếc số 1 và số 2 hầu như hài cốt không còn gì cả, chỉ còn lại mấy mẩu xương dính liền với đất. Nhưng khi các chuyên gia mở nắp chiếc quan tài số 3 thì trong quan tài có dung dịch màu nâu đỏ dâng lên nắp tỏa mùi thơm, phát hiện thấy một xác ướp của phụ nữ da dẻ vẫn còn tươi như vừa mới qua đời. Người phụ nữ trong quan tài chừng 50 tuổi, cao 1,58 m, trong số các hiện vật chôn cùng quan tài có một chiếc ấn kiểu hình khuy rùa bằng đồng bán kính 1,3 cm, bên trong khắc chữ vẫn còn rất rõ nét là “Lăng Huệ Bình”, như vậy đó là xác ướp của bà Lăng Huệ Bình.

Đây là xác ướp thứ ba sau hơn 2000 năm từ đời nhà Hán được tìm thấy mà da dẻ không bị phân hủy. Xác ướp này là xác ướp kiểu “Mã Vương Đối” được phát hiện ở khu mộ cổ đời Hán ở Trường Sa, tỉnh Hồ Nam và khu mộ cổ ở Kinh Châu, tỉnh Hồ Bắc. Nhưng so với hai xác ướp phát hiện ở Hồ Nam và Hồ Bắc, thì xác ướp này có nhiều bí ẩn:

- Một là, thân phận của bà Lăng Huệ Bình: Ba quan tài khác đều có ấn bằng đồng tương tự như của bà Lăng Huệ Bình, nhưng đều gỉ và mờ nhạt tới mức không thể đọc rõ. Theo sử sách thời nhà Hán chỉ có quan lại có đẳng cấp được hưởng bổng lộc từ 300 tới 2000 thạch (một đơn vị đo lường cũ) thì vua mới ban cho quyền khắc ấn kiểu khuy rùa bên trong có tên. Bà Lăng Huệ Bình cũng được ban ấn đồng như vậy thì ít nhất chức vụ cũng phải từ cấp thái thú trở lên. Qua ghi chép của lịch sử, thời Hán có qui chế phong hầu tước cho phụ nữ, như vậy liệu thân phận của bà Lăng Huệ Bình có phải là vương hầu hay không hay chỉ là vợ của Đông Công?

- Trong khi quan tài của hai xác ướp ở Hồ Nam và Hồ Bắc được bao bọc bởi những công trình lăng tẩm đồ sộ, thiết kế hoàn chỉnh với nhiều tầng bảo quản, thì môi trường bên ngoài quan tài ở Liên Vân Cảng rất sơ sài: Xung quanh quách chỉ có một tầng thạch cao mỏng, không có lớp than dày cũng các lớp khác bảo vệ khác như ở Hồ Bắc, đất lấp xung quanh mộ cũng mỏng chứ không dày như mộ ở Hồ Nam. Nhưng thi thể vẫn được bảo quản hoàn hảo hơn 2000 năm tới ngày nay. Cùng trong một môi trường như vậy thì hài cốt của ba thi thể ở ba chiếc quan tài khác chỉ còn lại chút xíu xương không đáng kể. Vì sao cùng một điều kiện mà thi thể của bà Lăng Huệ Bình lại bảo quản hoàn hảo như vậy?

Lăng Huệ Bình trong một bức tranh cổ

- Ba là, liệu chất dung dịch trong quan tài có liên quan tới bảo quản thi thể bà Lăng Huệ Bình? Kết quả phân tích cho thấy dung dịch trong mộ ở Liên Vân có độ pH là 7,55, thuộc chất kiềm yếu. Còn dung dịch trong mộ ướp xác ở tỉnh Hồ Nam có nồng độ pH là 5,18, đây là chất axit. Rõ ràng hai chất này khác hẳn nhau. Như vậy, phải chăng chất kiềm trong quan tài đã bảo vệ cho thi thể của bà Lăng Huệ Bình không bị phân hủy? Liệu chất dung dịch này được bơm vào quan tài trước khi khâm liệm hay được hình thành bởi nước ngầm dưới đất thẩm thấu vào quan tài kết hợp với chất liệu trong quan tài qua nhiều năm tháng sau khi chôn cất?

- Bốn là, về nghi lễ của đẳng cấp được an táng: Qua nghiên cứu những văn vật trong quan tài cho thấy đẳng cấp của bà Lăng Huệ Bình rõ ràng không thấp hơn hai người đàn ông “Đông Công”, nhưng so với hơn 3.000 văn vật ở khu mộ cổ tại Hồ Nam khai quật trước đây thì trong mộ của bà Lăng Huệ Bình chỉ có hơn 80 hiện vật. Đối với một nhân vật đẳng cấp cao mà chỉ có sơ sài mấy văn vật cổ như vậy, rõ ràng rất đơn giản, hơn nữa công trình xây dựng khu mộ cũng sơ sài, không hoành tráng như mộ cùng đẳng cấp khác.

Chuyên gia khảo cổ Lưu Kiếm Vân cho rằng tất cả dấu hiệu tại hiện trường cũng như việc xây cất cùng số ít văn vật cổ trong mộ cho thấy nghi lễ mai táng tiến hành rất vội vã, hình như còn thiếu rất nhiều nghi lễ không được tiến hành. Vây khi đó đã xảy ra sự kiện gì mà bốn người đều có đẳng cấp cao lại phải chôn cất vội vã như vậy?