Ngô Kim Khôi: Với tôi - áo là người!

* Paris được biết đến với cụm từ “kinh đô thời trang”, để “chen chân” vào thế giới này, với những người làm nghề như anh, có khó lắm không?

Bắt đầu là ngày nọ nhà Hermès cần một chỗ cho nhà thực hành mẫu, có 5 người nộp đơn. Họ cho cả 5 người cùng thử một kiểu áo giống hệt nhau, tôi còn nhớ đó là một bộ váy áo phụ nữ bằng hàng kẻ ô prince de Galle đen và đỏ, cổ áo bằng nhung và lót áo bằng carrée Hermès, là chiếc khăn vuông lừng danh đặc biệt của nhà Hermès. Kết quả của 5 người có thể nói không hơn kém bao nhiêu, nhưng họ chọn tôi. Suy nghĩ lại, có lẽ tôi là người biết hát, biết vẽ, tâm tình của mình gửi gắm vào tấm áo khác với những người học từ trường chuyên môn ra. Đó là ngày tôi mở được cánh cửa bước chân vào thế giới thời trang Paris.

* Để trở thành một nhà tạo mẫu, thực hành mẫu đủ năng lực, những người mới bắt đầu như anh lúc đó thường phải đi theo những lộ trình ra sao?

- Tôi định cư tại Paris vào tuổi 25, đó là tuổi… “lỡ làng”, muốn được tiếp tục đi học, nhưng cuộc sống tha hương khó khăn, buổi đầu rất nhiều hoang mang lo lắng, thêm mẹ còn ở lại Việt Nam, tôi quyết định bỏ học đi tìm việc làm. Tôi chưa từng học qua một trường may nào ở Paris, chỉ có hồi ở quê nhà được một người em chỉ vẽ đôi chút. Bước chân vào nghề tại Paris, tôi không biết sử dụng máy may công nghiệp vì ở nhà chỉ dùng máy bàn đạp. Nghề dạy nghề, tôi xoay xở một mình với vốn liếng tự có, nói theo tiếng Pháp “j'apprends sur le tas”, có nghĩa là tôi học bằng cách thực hành, không học ở trường chuyên môn, mà học ở “trường đời”. May quá, ông trời cho tôi mười ngón tay hoa…

* Sau khi khởi nghiệp, anh mất bao lâu để đến được với các thương hiệu lớn như Christian Dior, Givenchy, Scherrer…? Thông thường họ làm việc với những nhà thực hành mẫu theo hướng nào?

- Tôi bước chân vào nghề, rụt rè bỡ ngỡ…, tôi đã từng bị người đồng hương “bóc lột”, trả lương rẻ như bèo, nhưng ngược lại, tôi được “học” nghề và hiểu rất nhanh. Sau hai năm ngỡ ngàng, tôi chính thức vào nghề với nhà Hermès như đã nói ở trên, và sau đó đã lăn lộn với nhiều nhãn hiệu như Christian Dior, Yves Saint-Laurent, Jean-Louis Scherrer… Người Pháp họ không đặt nặng vấn đề bằng cấp, nhất là với ngành nghề mà họ có thể đánh giá qua sản phẩm mình tạo ra.

* Anh “thuận tay” về thực hành mẫu trong lĩnh vực nào, khi thế giới thời trang vốn rộng lớn, đa dạng?

Thời nay, có nhiều bạn trẻ đặt ra những kiểu quần áo… khác thường, để được thiên hạ chú ý, thành ra “quái dị”. Tôi thuộc lớp… già!

Madonna trong trang phục biểu diễn năm 2008 do Ngô Kim Khôi thực hiện

- Trong hơn 25 năm hành nghề, có hai kỷ niệm đáng nhớ. Năm 2006, khi làm cho nhà Balenciaga, tôi phải thực hiện một áo cưới với mấy chục loại đăng-ten khác nhau, do Nicolas Ghesquiere vẽ kiểu. Chiếc áo tỉ mỉ, công phu đến nỗi tôi phải mất hơn một tuần mới xong. Đó là chiếc áo cưới của minh tinh Nicole Kidman! Xin nói cho rõ, tôi chỉ thực hiện chiếc áo, còn khăn voan và găng giày do bộ phận khác làm.

Thực hiện một mẫu áo, tôi trao cả tâm tình như khi vẽ một bức tranh, đó là niềm vui và là niềm đam mê của người yêu thích nghệ thuật. Tôi nghĩ nghề nào cũng vậy, mình phải gửi trọn tấm lòng, con tim, những gì mình tạo ra sẽ đẹp hơn. Đối với văn sĩ, văn là người, đối với tôi, “áo là người”, vì nó phản ảnh được chính mình.

- Theo tôi, đây là chính là những yếu tố quan trọng để giúp mình tiến bước trên đường đời, nên xin nói chi tiết một chút. Ông ngoại tôi là một danh họa tại Việt Nam (họa sĩ Nam Sơn, đồng sáng lập trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương-TT&VH), tôi rất yêu chuộng những gì liên quan đến văn hóa mỹ thuật. Do hoàn cảnh, tôi không được theo học tại các trường chuyên môn, nên tôi tự học, học hát, học đàn, học vẽ, học chữ, học may… Trên đường nghiên cứu mỹ thuật Việt Nam, tôi đã gặp bao nhiêu người đóng góp cho nền mỹ thuật nước nhà. Khi viết về Trường CĐ Mỹ thuật Đông Dương, tôi đã phỏng vấn họa sĩ Lê Phổ, Vũ Cao Đàm khi họ còn sống, tôi đã viết về họ khi họ qua đời. Tôi nhớ rõ họa sĩ Lê Phổ đã nói một câu: “Tôi không phải là học trò của họa sĩ Nam Sơn, nhưng nếu không có Nam Sơn thì không có Trường CĐ Mỹ thuật Đông Dương”.

Còn về Thái Cực quyền, tôi không tự học, mà có thầy dạy. Thầy tôi theo Dương gia, chân truyền từ Vương Duyên Niên (1914-2008). Thầy tôi từng đoạt huy chương ở Đài Loan. Tôi đã dạy Thái Cực quyền tại Paris từ 12 năm nay, mỗi năm có khoảng 200 học trò, phần lớn là người Pháp.