Trong phát biểu tại Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam và Đại hội thi đua yêu nước ngành giáo dục lần thứ VIII tổ chức ngày 17/11 tại Trường đại học Sư phạm Hà Nội, 1 trong 8 nhiệm vụ trọng tâm được Chủ tịch nước Lương Cường đề nghị toàn ngành tập trung thực hiện mang tính định hướng sâu sắc. Đó là "kiên trì xây dựng văn hoá học đường, văn hoá chất lượng, thực học, thực nghiệp gắn với trách nhiệm nêu gương của đội ngũ nhà giáo".

Đây không chỉ là chỉ đạo chuyên môn, mà là lời hiệu triệu xây dựng nền tảng tinh thần và hệ giá trị cho giáo dục Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Sáng 17/11/2025, tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Chủ tịch nước Lương Cường dự Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11) và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục lần thứ VIII

Trước hết, văn hoá học đường là linh hồn của mỗi ngôi trường. Một môi trường giáo dục đúng nghĩa không chỉ cần cơ sở vật chất hiện đại mà còn phải thấm đẫm bầu không khí tôn trọng, nhân ái, trung thực và sáng tạo.

Yêu cầu kiên trì xây dựng văn hoá học đường của Chủ tịch nước nhấn mạnh rằng giáo dục trước hết là câu chuyện về cách con người sống và tương tác trong không gian nhà trường. Từ cách thầy cô lắng nghe, cách học sinh ứng xử, đến cách nhà trường giải quyết vấn đề, tất cả đều là những "bài học sống" định hình nhân cách.

Một văn hoá học đường lành mạnh sẽ là "đất lành" nuôi dưỡng những thế hệ học trò phát triển toàn diện, đúng như tinh thần "trồng người phải bắt đầu từ nhân cách".

Chủ tịch nước Lương Cường phát biểu chỉ đạo và chúc mừng các thầy, cô giáo nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11)

Tiếp theo, yêu cầu xây dựng "văn hoá chất lượng, thực học, thực nghiệp" là lời kêu gọi trả giáo dục về đúng bản chất. Dù hệ thống giáo dục đã có nhiều thành tựu về phổ cập, kiểm định và hiện đại hóa, nhưng nếu thiếu một văn hoá coi trọng chất lượng thực chất, mọi thành tựu dễ trở nên hình thức.

"Văn hoá chất lượng" đòi hỏi sự trung thực, chuẩn mực và hiệu quả thực từ mọi thành viên trong hệ thống. Đó là sự dứt khoát nói không với bệnh thành tích, tôn trọng kết quả học tập đúng năng lực, và không chấp nhận gian lận. Khi chất lượng trở thành giá trị văn hoá, mỗi cá nhân sẽ tự thấy xấu hổ với sự dối trá, thay vì coi đó là điều bình thường.

Trên nền tảng văn hoá chất lượng ấy, "thực học, thực nghiệp" trở thành hướng đi tất yếu. "Thực học" là học để hiểu, để làm, để sống tốt, không phải học để đối phó hay lấy bằng cấp. "Thực nghiệp" là gắn kết chặt chẽ việc học với nghề nghiệp, với nhu cầu phát triển đất nước và thị trường lao động hiện đại.

Tặng Bằng khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho các tập thể có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “Đổi mới, sáng tạo trong quản lí, giảng dạy và học tập” giai đoạn 2020 - 2025

Đây là sự chuyển đổi văn hoá từ việc coi trọng bằng cấp sang đề cao năng lực thật, kỹ năng nghề và khả năng cống hiến. Trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập, "thực học, thực nghiệp" giúp thế hệ trẻ học tập vì đam mê, vì trách nhiệm, tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đóng góp thực chất cho xã hội.

"Thực học, thực nghiệp" giúp thế hệ trẻ học tập vì đam mê, vì trách nhiệm, tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đóng góp thực chất cho xã hội

Tuy nhiên, tất cả những điều trên sẽ khó thành hiện thực nếu thiếu yếu tố cốt lõi: trách nhiệm nêu gương của đội ngũ nhà giáo. Trong văn hoá Việt Nam, người thầy không chỉ truyền tri thức mà còn là biểu tượng đạo lý, dạy người bằng chính cuộc đời mình. Trách nhiệm nêu gương của nhà giáo trước hết là về nhân cách: trung thực, công bằng, bao dung, tôn trọng học trò. Một bài giảng đạo đức sẽ mất đi sức nặng nếu thầy cô thiếu gương mẫu.

Trong văn hoá Việt Nam, người thầy không chỉ truyền tri thức mà còn là biểu tượng đạo lý, dạy người bằng chính cuộc đời mình

Nêu gương còn là trách nhiệm về chuyên môn và tinh thần thực học: không ngừng trau dồi, làm việc nghiêm túc, đánh giá công tâm. Chính sự tận tâm, chuyên nghiệp của thầy cô sẽ truyền cảm hứng về giá trị của học thật, làm thật cho học trò.

Hơn nữa, nhà giáo còn có trách nhiệm giữ gìn và lan tỏa các giá trị văn hoá dân tộc trong thời đại mới, góp phần hình thành hệ giá trị con người Việt Nam hiện đại: yêu nước, hội nhập nhưng vẫn giữ bản sắc.

Cuộc thi “Sinh viên sư phạm: Hội nhập quốc tế - Hướng tới tương lai” do Đoàn trường Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức năm 2023 với mục tiêu giáo dục giá trị sống và phát triển kĩ năng sống cho sinh viên sư phạm, từ đó xây dựng văn hóa học đường và định hướng rèn luyện các kĩ năng cần thiết

Tựu chung, yêu cầu của Chủ tịch nước Lương Cường không phải là những khẩu hiệu mới lạ, mà là sự kết tinh của nhiều kinh nghiệm lịch sử và triết lý giáo dục bền vững. Điều mới nằm ở chỗ: những yêu cầu ấy được đặt trong ngôn ngữ văn hoá - văn hoá học đường, văn hoá chất lượng - và được gắn chặt với vai trò nêu gương của đội ngũ nhà giáo. Đó là cách chuyển một hệ thống chủ trương, chính sách thành những giá trị sống, thành chuẩn mực ứng xử cụ thể trong nhà trường.

Hội thi “Giai điệu tuổi hồng” ngành Giáo dục Thủ đô năm học 2022-2023

Nhìn về tương lai, khi Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2045 "có hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới", thì con đường để đi tới không chỉ là chuyện thêm trường, thêm lớp, thêm thiết bị, mà trước hết là chuyện xây dựng một nền văn hoá giáo dục lành mạnh.

Trên con đường ấy, mỗi thầy cô giáo, mỗi cán bộ quản lý, mỗi học sinh, sinh viên đều là người vừa hưởng thụ, vừa sáng tạo nên văn hoá.