Từ Sherlock Holmes cho đến "Những vị thánh ngày cuối"

01/08/2008 22:55 GMT+7 | Entry của bạn

Những ai nghiền Sherlock Holmes chắc còn nhớ truyện “Chiếc nhẫn tình cờ”. Với tôi nó thú vị vì đâylà vụ phá án đầu tiên của anh chàng Holmes - lúc ấy còn vô danh, đang làm việc ở phòng thí nghiệm của một bệnh viện, bị xem là “kỳ quặc” vì sự say mê nghiên cứu những môn khoa học đặc biệt của mình, vừa tóm được chàng bác sĩ quân y Watson để cùng share tiền thuê nhà và từ đó cùng nhau đã share chung những thử thách điều tra, thành cặp bài trùng phá án sống mãi với thời gian.
 
Tôi còn nhớ vì trong truyện có đoạn nói về giáo phái đa thê của những người Mormons. Đọc thấy giáo phái này ghê quá. Đại khái là một người đàn ông cùng cô con gái nhỏ của mình đang chết khát trên sa mạc thì được người Mormons cứu giúp, với điều kiện phải đi theo giáo phái của họ. Hai cha con từ đó sống cùng những người này, làm theo tất cả những giáo quy khắc nghiệt của họ, trừ việc phải lấy vợ (không phải một mà là nhiều vợ). Người chavẫn là con chiên ghẻ trong cộng đồng này - cộng đồng được Sir A. Conan Doyle tả là gớm ghê chưa từng có, hơn cả những dị giáo thời Trung Cổ lẫn những hội kín ở châu Âu, bị định đoạt bởi một thế lực tai mắt khắp mọi nơi, ai chỉ cần có ý tưởng chống đối thì mất tích một cách bí hiểm, và chuyên đi bắt cóc đàn bà con gái da đỏ, dân di cư để cung cấp cho “nguồn nhân lực vợ”. Cô con gái lớn lên xinh đẹp, ông bố vẫn không để những người cầm đầu giáo phái gả vợ cho mình và càng không muốn cho con gái mình lấy một tông đồ Mormons, vì trong thâm tâm ông vẫn không chấp nhận kiểu hôn nhân quái dị này. Cô gái gặp và yêu một chàng trai  ở ngoài giáo phái. Những người trong giáo phái đa thê đánh hơi được và ra điều kiện ép cô phải về làm một trong những người vợ của hai gã: một gã bảy vợ và gã kia mới có bốn, nên bắt người cha phải ưu tiên gả cô gái cho mình.
 
Hai cha con theo anh người yêu chạy trốn. Mặc dù là chàng cowboy rành rẽ địa hình núi non xung quanh thung lũng những người Mormons như lòng bàn tay, nhưng sau khi đi tìm thức ăn anh quay về chỗ bố vợ chưa cưới cùng vị hôn thê thì đã không còn ai, ngoài một nấm đất mới đắp có cây gậy cài mảnh giấy cho biết người cha đã bị giết và chôn luôn ngay tại chỗ này vì chống lại mệnh lệnh của “Những Vị Thánh Ngày Cuối” (tên đầy đủ của cái phái này: “Fundamentalist Church of Jesus Christ of the Latter Day Saints (FLDS)”, còn cô gái thì bọn chúng bắt về. Gã bảy vợ là kẻ chính tay giết bố cô, nhưng sau khi tranh giành thì gã bốn vợ chiếm được cô gái. Cô sống héo hon được độ tháng sau thì qua đời. Chàng trai đau khổ uất hận tìm giết Bảy Vợ và Bốn Vợ nhiều lần nhưng vẫn chưa thành công. Hai gã đó vì tranh chấp rời bỏ giáo phái, anh cũng rượt theo dấu vết bọn chúng khắp nước Mỹ. Rồi báo thù hụt và bị chúng tìm cách tống vào tù. Rồi hai tên trốn sang châu Âu. Chàng Trai Báo Thù được thả ra tù, lại dành từng cắc rượt theo kẻ thù khắp các thành phố của châu Âu… cuối cùng lần lượt kết liễu được đời bọn chúng ở London.

Đến đây là mảnh đất màu mỡ cho Sherlock Holmes trổ tài. Sau một quá trình phá án tài tình và ly kỳ, không lâu la gì sau khi án mạng xảy ra, trùm Holmes cùng trợ thủ Watson túm được thủ phạm. Chàng Trai Báo Thù năm xưa giờ đã là một ông già đang bên bờ cái chết với chứng bệnh động mạch gì đó, nhận tất cả tội trạng và nói rằng bởi vì (và dù cho) không có trong tay bất cứ một bằng chứng nào, ông đã quyết định đảm nhiệm vai trò của một quan tòa lẫn đao phủ để trừng trị hai tên sát nhân đó, và gần hết cuộc đời mới thành toàn ý nguyện. Ông đã chết trong tù vì chứng bệnh của mình với nụ cười thanh thản trên môi trước khi công khai diễn ra phiên tòa xét xử .

Truyện đến đó thì xong và Sherlock Holmes lại triền miên với những vụ án hấp dẫn khác. Nhớ sau lúc đọc xong truyện do thầy giáo cho mượn hồi 12, 13 tuổi, tôi có hỏi thầy: giáo phái kinh dị đó có thật không hay là do nhà văn hư cấu? Thầy kêu là có thiệt, nhưng khoảng đâu cuối thế kỷ 19 đầu 20 họ đã chấm dứt những tập tục lệch lạc đó để bắt đầu một đời sống tiến bộ hơn rồi. Nghe xong vậy rồi thôi không nhớ nữa.

Cho nên mới đây, tức là gần 150 năm kể từ lúc câu chuyện trong Sherlock Holmes diễn ra, tôi thiệt là rất bất ngờ khi đọc trên các báo mạng những tin tức và phóng sự về giáo phái đa thê ở Mỹ. Thật ngạc nhiên khi biết rằng té ra vẫn có một nhánh gồm những người phản đối chấm dứt tục đa thê đã ly khai khỏi giáo phái Mormons lúc bấy giờ và lập nên một FLDS mới, tồn tại đến ngày nay với những con người bị cách ly với bên ngoài, sống một đời sống thật khó tưởng tượng đâu đó ở một nơi như nước Mỹ. Ở trong khu vực biệt lập đó, đời của những người phụ nữ chẳng hề trải qua những giai đoạn phát triển cũng như những tình cảm, và sự tiếp cận xã hội như những phụ nữ bình thường ở thời đại này. Họ vẫn còn thắt chung một kiểu bím tóc, mặc những chiếc áo dài lê thê y hệt như bà cố bà sơ bà tằng tổ của họ từ thế kỷ trước nữa của thế kỷ trước (áo kiểu này tôi từng rất khoái khi xem phim Ngôi Nhà Nhỏ Trên Thảo Nguyên), lớn lên với những nhồi nhét lệch lạc và chớm dậy thì thì đã trở thành một trong số những người vợ của một ông chồng sẵn có trong giáo phái, gấp ba bốn lần tuổi mình, được chọn bởi kẻ đứng đầu gọi là “Nhà tiên tri” và sau này rất có thể bị đấng trên cao - thông qua Nhà tiên tri này - nhận ra đã chọn lộn chồng cho họ nên chọn lại một ông chồng khác. Xã hội bên ngoài ghê tởm, chửi bới và ném đá mỗi khi họ xuất hiện, càng có tác dụng minh họa cho những đứa trẻ trong giáo phái rằng bên ngoài là thế giới của quỷ dữ! Internet và những phương tiện truyền thông khác đương nhiên là bị cấm. Mà có phải những khu biệt lập của FLDS đó chật hẹp hay hẻo lánh gì đâu, những khu liên hợp cách ly của FLDS đặt ở những đô thị như thành phố Colorado (bang Arizona), Hildare (Utah) và Eldorado (Texas) cho đến cuối năm ngoái Nhà Tiên Tri - trùm Warren Jeffs bị bắt, sau đó bị xử tù, vừa rồi cảnh sát xông vào đưa phụ nữ và trẻ em ra ngoài và xử một số tên chồng vì tội lạm dụng. Những nơi đó cũng là những địa danh diễn ra câu chuyện thương tâm dẫn đến vụ báo thù trong truyện Sherlock Holmes.
 
Thiệt kinh dị khi chúng vẫn phát triển ở đó từ bấy đến giờ đời này sang đời khác, với hơn 10.000 thành viên cho đến nay (người ta đã phát hiện ra hằng trăm bé gái 12, 13 tuổi bị nhốt trong khu liên hợp biệt lập hơn 700 ha, rất nhiều trong số các em hoặc đã sinh em bé hoặc đang mang thai). Hèn gì mà nhìn gương mặt của Carolyn (ảnh - từ Internet), một trong những người vợ nô lệ đã trốn thoát sau khi phải đẻ cho FLDS tám đứa nhỏ và trở thành nhân chứng cho vụ xét xử Warren Jeffs, đẹp mà rầu rầu một vẻ buồn sâu xa làm sao. Đọc những gì viết về thì mới thấy rõ sự rùng rợn rằng, vẫn còn tồn tại cái FLDS này ngay trên nước Mỹ.
Ở Mỹ, nơi mà tự do cá nhân vốn được xem như miễn can thiệp, thích làm gì thì làm từ chửi Tổng thống hay hứng chí lên thì đi giải phẫu cho giống khuôn mặt búp bê mà mình yêu thích, thì sự tồn tại và phát triển của FLDS cho thấy sự áp chế là thứ luôn tìm cách tồn tại khi nào còn có loài người. Quyền lực ở một nghĩa nào đó là cần thiết vì xã hội cần phải có sự dẫn dắt và điều khiển để duy trì trật tự chung, nhằm cho cộng đồng tồn tại và bảo vệ cộng đồng đó trước những thế lực bên ngoài khi cần. Nhưng sự áp chế một cách bệnh hoạn hay bất cứ biến thái nào của quyền lực, cũng là phản tự nhiên, ghìm lại con đường hướng tới những gì tốt đẹp mà con người có quyền hưởng. Cha đẻ của Sherlock Holmes hơn một trăm năm trước, tuy viết một câu chuyện thuần túy về đề tài trinh thám, cũng đã để cho nhân vật của mình đối kháng và dành cả đời để tìm diệt những kẻ như thế đó, chắc không ngờ trong vòng một thế kỷ rưỡi qua người ta vẫn phải đang vất vả cáo chung nó, chắc còn mất nhiều năm nữa giải quyết những hậu quả của nó: để đàn bà và trẻ con từ FLDS hòa nhập và sống một đời bình thường như bao nhiêu người khác...
 
Tâm An

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm