Từ bệnh nhân tâm thần trở thành nhà văn ăn khách hàng đầu

24/12/2008 10:06 GMT+7 | Đọc - Xem

(TT&VH Cuối tuần) - Trong nền văn chương đương đại, Paulo Coelho là một cái tên đặc biệt. Với hơn 100 triệu bản in, hiện diện ở khoảng 150 quốc gia và vùng lãnh thổ, ông trở thành nhà văn ăn khách bậc nhất hành tinh. Trên website của mình, Coelho tự nhận là nhà văn có tầm ảnh hưởng rộng rãi nhất trong giới cầm bút đương đại. Có người ví ông với vị vua Midas trong truyền thuyết vì khả năng biến tất cả ngôn từ mình viết ra trở thành vàng ròng theo đúng nghĩa đen. Nhưng ít người biết rằng Coelho đã từng bị xem là một đứa trẻ hư hỏng có biểu hiện lệch lạc về hành vi. Thậm chí đã 3 lần Coelho bị đưa vào trại tâm thần một cách bất đắc dĩ.

Tuổi thơ lêu lổng ở vỉa hè Rio De Janeiro

Rio De Janeiro theo tiếng Bồ Đào Nha nghĩa là “dòng sông tháng Giêng”. Đấy là đô thị khổng lồ với hơn 10 triệu người sinh sống, một thành phố nhiệt đới điển hình nhất của Mỹ Latin - nơi các khu phố sang trọng và giàu có bậc nhất bị nuốt chửng bởi trùng trùng điệp điệp những khu nhà ổ chuột. Đấy là hang ổ của những băng nhóm tội phạm hoạt động gần như công khai mà chính quyền sở tại hoàn toàn bất lực. Thành phố nơi Paulo Coelho sinh ra khi ấy đang là thủ đô của đất nước Brazil (*) và được gọi thân mật bằng cái tên A Cidade Maravilhosa (Thành phố kỳ diệu), nơi nổi tiếng với vũ điệu samba, lễ hội carnival.

Paulo Coelho cất tiếng khóc chào đời vào ngày 24/ 8/1947 trong một gia đình trung lưu. Cha ông, Pedro, là một kỹ sư và mẹ, Lygia, làm nội trợ. Paulo theo học trong một trường tu dòng Jesuite tại San Ignacio. Ở đó, cậu bé Paulo đã sớm bộc lộ tinh thần “nổi loạn” và phản kháng. Năng khiếu văn chương của Paulo bị che khuất bởi những trò quậy phá liên miên cùng lũ bạn trên vỉa hè. Đánh lộn, đập phá, sử dụng chất kích thích và phục trang theo phong cách hippie là lối sống phổ biến của những đứa trẻ đường phố ở Rio De Janeiro thập niên 1960. Với bản tính hiếu động và nổi loạn, Paulo Coelho nhanh chóng trở thành một “ông vua đường phố”, nghịch ngợm nhất trong đám bạn lang thang. Trong một cuốn nhật ký, Coelho miêu tả cảnh làm tình với bạn gái ngay trước mặt người em họ bị bại liệt của cô này. Lúc đó, cả hai mới đang ở độ tuổi vị thành niên.

Cha ông không thể chịu đựng nổi những trò quậy phá điên rồ của cậu con trai. Ông Pedro đã dẫn Paulo Coelho đến một bác sĩ tâm thần. Và kết quả là Paulo Coelho bị tống vào nhà thương điên. Đấy là bệnh viện tâm thần của bác sĩ Eiras, nơi mà không chỉ một lần Coelho trở thành trại viên bất đắc dĩ. Ở đó, nhà văn tương lai của chúng ta bị điều trị bằng sốc điện, một biện pháp vô cùng dã man và để lại những di chứng nặng nề nơi vỏ não mà ngày nay đã bị loại bỏ hoàn toàn khỏi phác đồ điều trị tại những bệnh viện tâm thần ở hầu hết các nước trên thế giới. Điều bi kịch là Coelho hoàn toàn bình thường, không hề có biểu hiện của hội chứng hoang tưởng hay tâm thần phân liệt. Có chăng đó chỉ là các hành vi lệch lạc cố hữu của những người trẻ hiếu động và mang sẵn trong mình tâm thức phản kháng, bất đắc chí với hiện thực cuộc sống. Vì thế, cứ sau một đợt điều trị thì tinh thần phản kháng của Coelho lại càng tiềm ẩn nguy cơ bùng nổ. Ba lần vào bệnh viện tâm thần các năm 1966, 1967 và 1968 đã nung nấu trong ông quyết tâm trở thành một người hoạt động dân chủ chống lại chủ nghĩa độc tài ở Brazil lúc đó.Và ông phản ánh sinh động kinh nghiệm thương đau ấy trong Veronika Decide Morrer (Veronika quyết chết ), tác phẩm đã được dịch và xuất bản tại hơn 70 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Rock ’n’ roll, bạo lực, tình dục, ma túy và ngục tù

Một ngày Hè năm 1971, Paulo Coelho gặp Raul Seixtas, cuộc gặp gỡ định mệnh đã làm thay đổi cuộc đời ông. Seixtas đã cuốn ông vào một cuộc sống thoát ly và hoàn toàn tự do. Ma túy và nhạc rock ’n’ roll lúc đó là lẽ sống của hai chàng trai trẻ. Ca khúc đầu tiên của họ do Coelho viết lời, Seixtas soạn nhạc và trình diễn đã được giới trẻ trong các đô thị toàn liên bang chào đón nhiệt liệt. Sau đó, các ca khúc đậm chất rock ’n’ roll của họ như Eu Nasci Há Dez Mil Anos Atrás (Tôi sinh ra từ 10 ngàn năm trước), Gita và Al Capone đã trở thành những bài hit trên hệ thống đài phát thanh và truyền hình Brazil lúc bấy giờ. Sự hợp tác giữa hai người đã mang lại rất nhiều thành công và họ trở thành đại diện tiêu biểu cho phong trào rock ’n’ roll của Brazil những năm 1970. Trong thời gian hợp tác từ năm 1971 đến 1976, họ đã cho ra đời hơn 60 ca khúc và trở thành thần tượng của giới hippie Brazil suốt gần một thập kỷ.

Năm 1973, Coelho và Seixtas gia nhập Sociedad Alternativa, một tổ chức chống đối chính phủ lúc đó và chủ nghĩa tư bản một cách cực đoan. Coelho trở thành cái gai trong mắt của nhà nước quân phiệt. Chỉ một năm sau đó, ông đã bị bắt và chịu tra tấn dã man trong suốt 3 tuần lễ. Nhưng cuộc đời quả là có nhiều điều lạ lùng, chính hồ sơ đã 3 lần nhập viện tâm thần thời lêu lổng ở vỉa hè Rio De Janeiro đã giúp Coelho thoát khỏi chốn lao tù mà hầu như chỉ có đường vào chứ không có lối ra. Thoát khỏi thần chết trong gang tấc nhờ nhanh trí giả điên, Coelho đã có một bài học xương máu. Ông biết rằng những hoạt động phản kháng tự phát chẳng thể làm thay đổi chế độ mà chỉ dẫn đến chốn lao tù và cái chết vô nghĩa. Coelho bắt đầu nhen nhóm khát vọng chu du khắp thế giới và cầm bút để viết nên những trang văn đấu tranh cũng như tinh thần tự do, phản kháng một cách tự giác của mình.

Trong cuốn hồi ký The Magus do người bạn thân là ký giả Morais chấp bút, tổng hợp từ hàng ngàn trang nhật ký của Paulo Coelho mới công bố năm 2007, toàn bộ sự thật về cuộc đời ông đã được phô bày không một chút giấu giếm. “Paulo có những trải nghiệm hoang dại đến độ bạn khó mà tưởng tượng nổi”, Morais nói. Coelho từng muốn để lại di chúc, yêu cầu đốt sạch những trang nhật ký khi ông qua đời, để bí mật về quá khứ của mình vĩnh viễn được đưa xuống mồ. Nhưng bây giờ, tất cả đã được phơi bày trước công chúng. Trong vài năm gần đây, Coelho là nhà văn thứ ba, sau Guenter Grass và V.S.Naipaul, gây sốc cho độc giả bằng những tiết lộ muộn màng về sự thật cuộc đời mình.

Nhà giả kim văn chương

Các tác phẩm đã được dịch sang tiếng Việt của Paulo Coelho: O Alquimista (Nhà giả kim, 2006 ), O Zahir (O Zhahir - Nỗi ám ảnh, 2006 ), O Demonio E A Srta. Prym (Quỷ dữ và nàng Prym, 2007), Veronika Decide Morrer (Veronika quyết chết, 2007), A Bruxa De Portobello (Phù thủy phố Portobello, 2007). Sắp xuất bản: O Manual Do Guerreiro Da Luz (Cẩm nang của người chiến binh ánh sáng), Ser Como Um Rio Que Fluye (Như một dòng sông chảy).

Năm 1977, lần đầu tiên Paulo Coelho đặt chân đến châu Âu làm việc cho CBS, kênh truyền hình phủ sóng lớn nhất Mỹ Latin. Ông đã chu du khắp lục địa già để đi tìm cảm hứng cho những sáng tác sau này của mình. Khi đặt chân đến trại tập trung Dachau, Coelho đã xúc động thật sự. Lần đầu tiên ông cảm thấy ăn năn về những việc mình đã làm trong quá khứ hoang dại. Coelho bắt đầu quá trình thiện nguyện và mơ hồ cảm nhận thấy một trang mới đang dần mở ra với sự nghiệp của ông. Ở đấy không còn chỗ cho rock ’n’ roll, hippie và bạo lực, mà đó là một hành trình huyền ảo đi tìm ý nghĩa cuộc sống của mỗi cá thể trong cuộc đời này. Cuộc gặp gỡ vài tháng sau đó với một người tên Jean mà Coelho không muốn tiết lộ cụ thể chính là bước chuyển tâm lý cuối cùng để ông lựa chọn nghiệp cầm bút. Năm 1980, Coelho từ bỏ tất cả các công việc mình đang làm và bắt đầu một cuộc hành hương từ thánh địa Saint Jacques De Compostelle.

Trong sự nghiệp văn chương của mình, từ cuốn sách đầu tiên in ở một nhà xuất bản nhỏ với 500 bản tại Brazil, đến nay tác phẩm của Coelho đã được dịch ra 66 ngôn ngữ hiện diện ở khoảng 150 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới, với thống kê chưa đầy đủ xấp xỉ 100 triệu bản in. Ông là nhà văn đương đại viết cho người lớn ăn khách nhất .Theo xếp hạng của tờLire thì sự phổ biến của Coelho chỉ đứng sau J.K. Rowling, tác giả bộ truyện Harry Potter dành cho thiếu nhi. Kenzaburo Oe, nhà văn Nhật Bản đoạt giải Nobel 1994, đã gọi ông là “Nhà giả kim văn chương”, cách chơi chữ theo tên một tác phẩm nổi tiếng của Coelho.
 
Trương Xuân Thiên

 

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm