(TT&VH) - Trận động đất xảy ra tại tỉnh Tứ Xuyên hôm 12/5 đã làm rung chuyển cả một vùng rộng lớn ở miền Tây Trung Quốc, gây thiệt hại khoảng 20 tỷ USD với nhiều công trình tại 44 quận, huyện bị phá hủy và hư hại. Không nằm ngoài số đó là di chỉ có niên đại từ thời tiền sử Tam Tinh Đôi ở huyện Quảng Hán, cách Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên, 40km về phía Đông Bắc.
Trận động đất mạnh tới 7,8 độ Richter vừa qua đã làm các bức tường của bảo tàng Tam Tinh Đôi nổi tiếng thế giới bị hư hại nặng. Bảo tàng có diện tích trưng bày rộng 4.000m2 này được khánh thành vào tháng 10/1997. Đây là nơi trưng bày hơn 1.000 cổ vật được tìm thấy ở Tam Tinh Đôi. Do chấn động bởi trận động đất, nhiều đồ vật bằng gốm có niên đại 3.000 - 4.000 năm tuổi được trưng bày trên tầng 2 và 3 của bảo tàng đã bị vỡ thành từng mảnh. Thật may mắn là các đồ vật bằng đồng còn nguyên vẹn Tình cờ được phát hiện khi một người nông dân bất ngờ tìm thấy nhiều đồ vật bằng ngọc bích lúc đang đào giếng hồi năm 1929, từ đó đến nay di chỉ Tam Tinh Đôi luôn làm kinh ngạc giới khảo cổ thế giới. Từ năm 1933, các cuộc khai quật và tìm kiếm khảo cổ có hệ thống đã được xúc tiến trong nửa thế kỷ, kết quả là người ta tìm thấy hơn 10.000 cổ vật bằng vàng, đồng, ngọc bích, gốm có niên đại 3.000 - 5.000 năm tuổi. Chứng cứ của những cuộc khai quật này cho thấy sự phát triển từ cuối thời kỳ đồ đá mới (7000-5000 trước Công nguyên) tới cuối đời Thương ( TK 16 - TK 11 trước Công nguyên) và đầu đời Chu (TK 11- năm 711 trước Công nguyên). Năm 1980, các nhà khảo cổ trên khắp thế giới đã vô cùng phấn chấn khi phát hiện ra được nhiều di tích vô cùng có ý nghĩa. Năm 1984, họ tiếp tục tìm thấy cửa những bức tường phía Đông, Tây và Nam rồi đến năm 1986 là 2 hầm hiến tế lớn...
Có nhiều giả thuyết được đưa ra xung quanh sự sụp đổ của nền văn minh cổ đại này bởi nó đã biến mất mà hầu như không để lại dấu vết gì, ngoại trừ một số đồ vật ít có ý nghĩa, không tương xứng với những gì được tìm thấy trong các thời kỳ khác của lịch sử Trung Hoa. Song những phát hiện tại di chỉ Tam Tinh Đôi, trong đó có cả tàn tích của một thành phố cổ, đã chứng minh rằng đây từng là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của vương quốc Thục, trong đời Thương. Tam Tinh Đôi có hệ thống khai thác mỏ và nông nghiệp phát triển. Trước khi khai quật Tam Tinh Đôi, người ta cho rằng Tứ Xuyên mới trải qua 3.000 năm lịch sử. Song những phát hiện khảo cổ đã chứng minh nền văn minh xuất hiện ở tỉnh này từ cách đây hơn 5.000 năm và qua đó xua tan những giả thuyết cho rằng sông Hoàng Hà là khởi điểm duy nhất của nền văn minh Trung Hoa.
Tuấn Vỹ