(TT&VH) - Tôi lên Đồng Văn lần đầu vào tháng 9 năm 1973. Những năm ấy Ủy ban huyện đóng ở Phó Bảng. Dưới lòng thung bên đường vào phố huyện có trại nhân giống su hào, cải bắp.
1. Ở nơi có độ lạnh thứ nhì cao nguyên này su hào và cải bắp mới trổ hoa cho hạt giống. Trong trại còn có cả vườn tam thất. Những luống tam thất chìm trong ánh sáng lờ nhờ do bị lợp kín bằng những chùm lá sa mu. Giám đốc vườn ươm tên là Phú uống rượu như thụi, đãi tôi món thịt bò xào xuyên khung (tên một vị thuốc nam) thơm lừng. Anh bảo: xuyên khung ở đây hợp đất nên tốt lắm, nhưng khốn nỗi nhà nước thu mua bập bõm nên dân chán ngấy. Trước đây mấy năm, đầu mùa vận động trồng, bà con khấp khởi mừng, hối hả chăm bón nhưng rồi cuối mùa xuyên khung tốt nhất cũng không được cửa hàng thu mua chào đón, lại thông báo không có kế hoạch thu mua nữa. Hỏi tại sao thì không ai trả lời, dân Mông nói cán bộ nó gẫy lưỡi rồi nên không nói được nữa, mặc dù cái tài nhất của cán bộ là nói. Năm ấy xuyên khung thồ từ bản lên cửa hàng thu mua huyện không bán được. Cuối cùng biết chờ vô ích, dân ném thối đầy đường. Họ bảo nhau kế hoạch gì thì cũng chẳng thoát khỏi cách dựa vào đá mà kiếm ăn. Vẫn chỉ là cậy kẽ đá thả hạt ngô, hạt đỗ tuơng như bao đời người Mông vẫn làm là chắc nhất.
2. Ông Chu Bá Nam, anh nhà văn Đỗ Chu từng du học ở Đông Âu là kĩ sư hóa. Mấy chục năm trước ông đã lăn lóc trên cao nguyên Đồng văn nghiên cứu việc chiết xuất tinh dầu cây bạc hà, loài cây mọc dại đầy trên cao nguyên. Ông đã thành công. Dự án cấp nhà nước đầu tư cả đống tiền nhưng rồi chẳng ai ngó đến dù công trình được đánh giá cao. Cho dù loại dầu này có giá trị thương phẩm cao cũng chẳng thấy ai màng.
Mới đây gặp ở Đà Lạt, ông Chu Bá Nam vẫn bần thần về cái công trình khoa học có ý nghĩa cho một vùng đất để cải thiện đời sống người dân đã bị vứt bỏ mà chẳng biết trách ai. Giá trị hoa bạc hà trên cao nguyên bây giờ lại ăn ghẹ theo loài ong. Hôm nay lên cao nguyên, mật ong hoa bạc hà được quảng cáo là đặc sản dành cho những toán du lịch nhỏ lẻ.
Chuyện của ông Nam thực ra không phải là ví dụ đơn lẻ. Người ta có thể bỏ cả mươi triệu đô la cho một cuộc chơi phù phiếm, nhưng chỉ phần nhỏ trong số đó để khai thác kinh tế lại bị thờ ơ. Đó là những câu hỏi mà người cần nghe lại luôn bỏ đi máy trợ thính. Cho nên cao nguyên mãi chỉ dừng lại ở những tiềm năng.
3. Tôi đã cả chục lần lên cao nguyên, chỉ biết mê mẩn với đá đủ loại. Quẩn quanh chụp ảnh đá, những người chơi non bộ nằm mơ cũng không nghĩ ra vẻ đẹp lạ lùng đến thế.
Trước cửa ngõ Vần Chải, dưới nắng ong vàng và chập trùng đá, trồi lên bơi trong bạt ngàn tím ngát hoa cứt lợn. Chị Bình, con gái cựu đại sứ Nguyễn Trọng Vĩnh bảo dân dã gọi thế, nhưng loài hoa này có cái tên rất hay đấy, nó là “phương thảo”. Tôi giật mình nhớ lại bài thơ tứ tuyệt trên bộ tứ bình phong cảnh: “Xuân du phương thảo địa/ Hạ thưởng lục hà trì/ Thu ẩm hoàng hoa tửu/ Đông ngâm bạch tuyết thi”. Từ “phương thảo” lâu nay chỉ được giải thích đó là mùa xuân đi chơi ở vùng cỏ non. Phương thảo là loài dược thảo trên núi, còn sen ở ao - là chỗ trũng, đối nhau chan chát mà không nhận ra. Lại một lần để biết đúng tên một loài cây tôi phải lên đến Đồng Văn.
4. Mùng 4 tháng Mười năm nay, cao nguyên đá Đồng văn – Mèo Vạc (Hà Giang) trở thành Công viên địa chất toàn cầu. Có ý kiến đóng đinh rằng danh hiệu ấy không chỉ giúp Việt Nam có thêm một di sản mang tầm thế giới mà còn là cơ hội giúp người dân nơi địa đầu Tổ quốc có cơ hội thoát nghèo. Liệu có dễ thế không, chỉ sau một sự công nhận? Lúc nào cũng chỉ là cơ hội. Tôi vẫn nghi ngờ về điều đó.
5. Đứng dưới chân cột cờ Lũng Cú lộng gió, tôi đọc được dòng ghi chú hình ảnh một côn trùng nhỏ như con muỗi có hình cánh phượng: “Vị trí có hóa thạch bọ ba thùy của công viên địa chất - kiểu di sản cổ sinh - tọa độ….”
Tôi nhìn phiến đá có dấu vết con bọ, đó là những phiến đá nhiều lớp xếp như chồng vở cũ nát chẳng có gì đáng để ý. Thì ra những giá trị của cao nguyên không chỉ nằm ở những khối đá cảnh đẹp tuyệt vời, mà còn ở lớp đá non mỏng manh dễ vỡ. Nếu không có chỉ dẫn của các nhà khoa học thì một lần nữa tôi lại mắc một sai lầm chết người.
Cao nguyên đá quá huyền bí. Đi bao nhiêu lần mà chỉ mới cảm nhận được tí bề ngoài. Còn sau nó, con người cao nguyên và những giá trị thầm kín khác, với tôi vẫn là khoảng trống mênh mông.
Năm 1975, sau ngày đất nước trọn niềm vui, một trong những điều đầu tiên quân và dân cả nước đã làm, là trồng cây ở Trường Sa. Những cột mốc xanh đánh dấu chủ quyền tổ quốc.
Thái Lan, quốc gia đăng cai SEA Games 33 năm 2025, vừa công bố địa điểm tổ chức các môn thi đấu của kỳ Đại hội lần này, trong đó đáng chú ý là các môn bóng đá (nam, nữ) và futsal.
XSMN 25/4: Xổ số miền Nam ngày 25/4/2025 gồm các tỉnh Vĩnh Long, Bình Dương và Trà Vinh. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Sáu ngày 25/4 trên Thethaovanhoa.vn.
Sáng 25/4, tại quảng trường Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang tổ chức lễ công bố và ra mắt sản phẩm du lịch “Chiến khu xưa – trải nghiệm mới” với nhiều hoạt động phong phú, đa dạng.
Trực tiếp bóng chuyền VTV Bình Điền Long An vs Kaohsiung Taipower (15h00, 25/4) - Thethaovanhoa cập nhật diễn biến, link xem trực tiếp trận VTV Bình Điền Long An vs Kaohsiung Taipower thuộc vòng tứ kết AVC Champions League 2025.
Ngày 25/4, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cho biết đang mở rộng điều tra một đường dây sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả với quy mô lớn, do Phạm Vũ Khiêm – Giám đốc Công ty TNHH Công nghệ Herbitech (xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, Hà Nội) cầm đầu.
Thuật ngữ "sương mù chiến tranh" được nhà lý luận quân sự nổi tiếng Carl von Clausewitz nhắc tới từ thế kỷ XIX, ám chỉ việc các bên tham chiến đưa ra những tuyên bố mơ hồ, không rõ ràng về ý định hoặc mục tiêu của họ, khiến đối phương khó nắm bắt.
XSTV 25/4: Xổ số Trà Vinh được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Trà Vinh quay thưởng vào lúc 16h20 ngày thứ Sáu hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSBD 25/4: Xổ số Bình Dương được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Bình Dương quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Sáu hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSVL 25/4: Xổ số Vĩnh Long được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Vĩnh Long quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Sáu hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN được cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Theo đặc phái viên TTXVN, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, sáng 25/4, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch nước Lương Cường đã hội kiến Chủ tịch Quốc hội Lào Saysomphone Phomvihane.
Theo đặc phái viên TTXVN, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới CHDCND Lào, chiều 25/4, Chủ tịch nước Lương Cường và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã có cuộc gặp mặt với đại diện các hội đoàn, doanh nhân, trí thức và cộng đồng người Việt Nam tại Lào.
Giữa tháng Tư lịch sử, bộ phim điện ảnh Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối chính thức trình làng phiên bản đặc biệt, như một lời tri ân sâu sắc gửi đến khán giả trên cả nước.
Triển lãm tranh Hàng Trống có tên gọi "Phục hồi" vừa khai mạc vào sáng 25/4, với những cách tiếp cận khá đa dạng về một dòng tranh truyền thống đặc sắc của Hà Nội.
Ngày 24/4/2025 tại Ninh Bình, Ngân hàng TMCP Thịnh vượng và Phát triển (PGBank) đã tổ chức thành công Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 với toàn bộ tờ trình và chiến lược được thông qua với tỷ lệ tán thành cao.
Ngày 25/4, tại Hà Nội, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp với UBND thành phố Hà Nội và Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội tổ chức hoạt động hưởng ứng Ngày Sở hữu trí tuệ thế giới 26/4-World IP Day 2025 với chủ đề “Sở hữu trí tuệ và âm nhạc: Cảm nhận nhịp điệu của Sở hữu trí tuệ”.