Khi phim thương mại… hoài niệm (Bài 1)

(TT&VH Cuối tuần) - Những gì đã xảy ra ở 2011 sẽ có vẻ không khó đoán cho 2012 khi xu hướng của dòng phim thương mại sẽ lại tiếp tục là remake (làm lại). Những ý tưởng mới, nếu có, cũng sẽ chỉ là chàng hiệp sĩ cô đơn giữa rừng, vung kiếm nhưng chẳng cứu được ai.

Một thói quen không thể từ bỏ?

Có một thực tế “khó chịu” rằng Hollywood đã, đang và sẽ luôn chế biến các bộ phim cũ thành những phim mới, lớn hơn và tốt hơn (đó là điều họ nghĩ). Lý giải xu hướng này, nhiều người nhận định Hollywood từ lâu đã không còn sản xuất được các bộ phim với ý tưởng mới nữa. Chỉ riêng trong năm 2011, hầu hết các bộ phim lớn từ Hollywood đều là phim làm tiếp (sequel) hoặc những phim kinh điển được làm lại (hay rất nhiều ý tưởng kinh điển được tái chế).

Chỉ tính từ Hè 2011 đến nay có khoảng 18 phim được xem là bom tấn được trình chiếu: X-Men: First Class, Super 8, Green Lantern, Mr.Popper’s Penguins, Cars 2, Bad Teacher, Transformers: Dark Side Of The Moon, Larry Crowne, Horrible Bosses, Zookeeper, Harry Potter 7 phần II, Winnie The Pooh, Captain America, Cowboys And Aliens, Rise Of The Planet Of The Apes, The Smurfs, Final Destination 5 và Conan The Barbarian. 12/18 trong số này là những bộ phim remake (làm lại), nối tiếp (sequel) hoặc làm lại từ truyện tranh, tác phẩm văn học hoặc chương trình truyền hình. Có nghĩa là nó đã chiếm đến 66%. Nhiều nhà phân tích cho rằng với xu thế như vậy thì ai cũng có thể nhảy vào để viết tiếp những phần tiếp theo của những bộ phim cũ hoặc viết lại kịch bản phim gốc để remake. Nhưng đừng nghĩ là dễ ăn, 9/10 những kịch bản đó sẽ vào tay những người đã viết kịch bản gốc hoặc sẽ chỉ là những tay cực kỳ thân quen ở Hollywood. Những người mới sẽ ở trong số 34% còn lại, hoặc phải quen biết hoặc sẽ phải là người viết kịch bản mới thật hay. Xu thế này không giống Hollywood kể từ 5 năm về trước.

Bộ phim Conan the Barbarian ra mắt tháng 7/2011 là bản làm lại từ bộ phim cùng tên
ra mắt năm 1982 với sự xuất hiện của Arnold Schwarzeneggerra

Sự thiếu vắng ý tưởng gốc lẫn cuộc khủng hoảng sáng tạo ở Hollywood còn thể hiện rất rõ nét ở thể loại phim kinh dị, vốn rất hút khán giả đến rạp tại Mỹ. Gần như mọi phim thuộc thể loại này do Hollywood sản xuất trong thập kỷ qua đều làm lại từ phim gốc của châu Á.

Hollywood trong cơn khủng hoảng của mình rõ ràng đang phụ thuộc quá nhiều vào những bộ phim remake hoặc sequel. Bởi chỉ có điều đó mới đảm bảo doanh thu. Nhiều nhà dự báo cho rằng xu thế này sẽ không thể dừng lại trước 2013 bởi Hollywood không muốn rủi ro.

Remake, remake và lại remake

Danh sách các bộ phim đang trong quá trình tái chế ở Hollywood thực sự khiến người ta phải giật mình, đặc biệt khi mà một số lượng các đạo diễn hàng đầu, những người có thừa năng lực sáng tạo và tham vọng nghệ thuật để làm ra những bộ phim nguyên bản hơn, lại đi bỏ công sức cho những nguyên liệu cũ và quen thuộc đến thế.

Steven Spielberg, nhà làm phim thành công nhất trong lịch sử, năm 2012 sẽ ra Men in Black III và Jurassic Park IV (trong vai trò sản xuất). Đó còn chưa kể dự án làm lại Harvey, bộ phim hài năm 1950 của đạo diễn Henry Koster tạm thời bị bỏ dở. Robert Zemeckis, một đạo diễn lớn khác, cũng tuyên bố sẽ làm lại bộ phim hoạt hình Yellow Submarine (1969) của nhóm The Beatles (nhưng phút cuối cùng Disney đã hủy dự án này).

Nếu nhìn vào danh sách các phim sẽ được sản xuất trong năm 2012 của Hollywood, không có gì phải nghi ngờ rằng trào lưu remake sẽ còn tiếp tục kéo dài. Nhìn sơ qua có Contraband (ra rạp 1/2012) là làm lại phim Reykjavik-Rotterdam ra mắt năm 2008, Silent House (3/2012) vốn đã có mặt từ 2010, 21 Jump Street (3/2012) vốn là phim truyền hình trên kênh Fox năm 1987, The Great Gatsby (12/2012) làm lại từ bộ phim cùng tên ra mắt năm 1974…

Bộ phim Contraband, trình chiếu 13/1/2012 là bản làm lại từ bộ phim Reykjavik- Rotterdam

Sức quyến rũ khó cưỡng

Vậy đâu là lý do khiến trào lưu cuồng remake này lại mạnh mẽ đến thế? Có thể khẳng định điều đầu tiên rằng, nó hiệu quả. Dù không phải lúc nào cũng đúng vậy. Hãng Universal đã có kinh nghiệm thương đau với tác phẩm chuyển thể từ phim khoa học viễn tưởng Invasion of the Body Snatchers, bất chấp có sự xuất hiện của ngôi sao Nicole Kidman. Tuy nhiên, trong một kỷ nguyên mà các hãng phim đều háo hức trong việc tạo các phim thương hiệu (franchise) với khả năng tạo lãi lớn, sức hấp dẫn từ việc tái đầu tư vào những tên phim quen thuộc đem lại kinh phí cao là không thể kháng cự được. Đó là lý do vì sao hãng Warners tung ra phiên bản màn ảnh rộng của Get Smart, trong khi hãng New Line với Sex And The City: The Movie, còn Paramount thu bộn tiền với Star Trek.

Có thể minh họa cho công thức remake bằng một ví dụ thành công từ thương hiệu phim Batman của hãng Warner Bros. Khởi đầu là loạt phim truyền hình, sau đó là bộ ba phim điện ảnh dưới bàn tay chỉ đạo của đạo diễn Tim Burton với doanh thu lớn. Song, sự lạm dụng sau đó đã khiến loạt phim Batman trở thành một trò cười ngớ ngẩn và rơi vào ngõ cụt. Chỉ cho đến khi Warner Bros tái khởi động dự án này với tập phim Batman Begins của đạo diễn Christopher Nolan. Và đặc biệt là Dark Knight, bộ phim trở thành tác phẩm có doanh thu lớn thứ hai mọi thời đại. Cần phải thêm rằng, nếu Inception của đạo diễn Christopher Nolan được vỗ tay với doanh thu 292 triệu USD thì chỉ cần làm lại The Dark Knight ông đã thu về cho Warner Bros lãi ròng với 533 triệu USD, chỉ tính ở thị trường Bắc Mỹ.

Rõ ràng với thành công như thế, liệu có bao nhiêu giám đốc điều hành các hãng phim lớn ở Hollywood muốn có một thứ gì đó mới mẻ và khác biệt trong khi họ vẫn có thể kiếm tiền từ những tác phẩm cũ?

Lý do thứ hai, khán giả muốn thấy những gì quen thuộc. Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng khó khăn và phải đối mặt với một tương lai bất định, khán giả giờ đây đến rạp với ước muốn được xem các bộ phim vui nhộn (kiểu The Hangover, Paul Blart: Mall Cop), phù phiếm (kiểu Transformers và Fast And The Furious), hay quen thuộc (Star Trek và Ice Age: Dawn of the Dinosaurs). Kể từ tháng 1/2007 đến nay, danh sách 10 phim có doanh thu lớn nhất tại Mỹ đều là những phim sequel, hoặc phim hành động dựa trên các cuốn truyện tranh thành công trước đó.

Thứ ba, giờ đây các nhà làm phim đã được khán giả và các nhà phê bình khen ngợi từ các bộ phim remake của họ. Cách đây một thập kỷ, thật không dễ để thuyết phục một đạo diễn hàng đầu tham gia một dự án remake. Đó là thời điểm mà các nhà làm phim chỉ cảm thấy tự hào khi thực hiện một tác phẩm nghệ thuật nguyên bản. Song ở vào giai đoạn thật khó nhọc để có được việc làm như hiện nay, rất nhiều đạo diễn sẵn sàng thực hiện các bộ phim làm lại. Và xu thế này chưa có dấu hiệu dừng lại.

(Còn tiếp)

Hoa Thiên