Bí mật ngân hàng Thụy Sĩ tới hồi cáo chung?

(Thethaovanhoa.vn) - Thụy Sĩ đang đối mặt với sức ép ngày càng tăng trước việc phải từ bỏ truyền thống bí mật ngân hàng đã kéo dài từ rất lâu ở nơi đây. Mỹ đã tuyên bố rằng  họ muốn các ngân hàng của Thụy Sĩ phải cung cấp thông tin cho nhà chức trách Mỹ về các khách hàng người Mỹ. Giờ châu Âu cũng muốn việc trao đổi thông tin tương tự.

Thụy Sĩ, nước không phải thành viên Liên minh châu Âu, sẽ khó có thể từ chối yêu cầu trên của châu Âu nếu nước này muốn xâm nhập sâu rộng vào thị trường tài chính của khối.

Các vụ bê bối giấu tiền của người nước ngoài như trường hợp ông Jerome Cahuzac đã khiến truyền thống bí mật ngân hàng Thụy Sĩ lung lay tới tận gốc

Lịch sử đáng tự hào

Thế nhưng từ bỏ bí mật ngân hàng sẽ là cái giá quá đắt cho Thụy Sĩ. Trong khi các nước khác xem bí mật ngân hàng Thụy Sĩ là cách thức giúp che giấu các khoản tiền có được từ những hoạt động mờ ám, tội phạm, tham nhũng, trốn thuế, thì Thụy Sĩ lại xem nó như một chính sách đáng tự hào. Họ nói rằng bí mật ngân hàng phản ánh mối quan hệ đầy tin tưởng giữa Nhà nước và công dân.

"Nguồn gốc của bí mật ngân hàng Thụy Sĩ... thực sự chỉ là một dạng bí mật nghề nghiệp giống như trong hoạt động của các bác sĩ hay luật sư vậy" - Michel DeRobert, lãnh đạo Hiệp hội các Chủ ngân hàng Tư nhân Thụy Sĩ cho biết - "Anh ta (chủ ngân hàng) sẽ không cung cấp thông tin của khách hàng cho người khác".

Những người muốn giữ gìn hệ thống ngân hàng như hiện nay nói rằng các quy định giữ bí mật ngân hàng được triển khai lần đầu vào những năm 1930 để bảo vệ người Do Thái ở Đức. Cộng đồng người này khi đó đã đổ tiền của sang Thụy Sĩ để tránh việc bị Phát xít Đức thu giữ.

Mặc dù việc trên có xảy ra, nó lại không phải là khởi nguồn của bí mật ngân hàng Thụy Sĩ. Luật Ngân hàng Thụy Sĩ ban hành năm 1934, theo sau một vụ bê bối trong đó nhiều chính trị gia và doanh nhân Pháp bị công khai danh tính vì có tiền che giấu ở Thụy Sĩ, mới thực sự đặt những hòn đá đầu tiên cho truyền thống nổi tiếng của ngành ngân hàng Thụy Sĩ. Luật này được thiết kế để bảo vệ sự riêng tư của các khách hàng tương lai.

Áp lực từ nhiều phía

Trong thời gian dài, luật trên đã giúp ngành ngân hàng Thụy Sĩ phát triển thịnh vượng. Nhưng thời gian gần đây, một số bê bối đã khiến nền tảng bí mật bị lung lay.

Ví dụ rõ nhất là trường hợp cựu Bộ trưởng Ngân sách Pháp Jerome Cahuzac. Ông này gần đây thú nhận có giấu vài trăm ngàn euro trong một tài khoản ngân hàng Thụy Sĩ bí mật để né tránh cơ quan thuế vụ. Ông đã bị khởi tố với tội danh trốn thuế.

Các trường hợp như thế đã khiến một số nước châu Âu đang rơi vào cảnh thiếu tiền phẫn nộ. Hy Lạp đã chứng kiến một khoản tiền thuế lớn của họ biến mất vào các ngân hàng Thụy Sĩ và đang thèm khát việc đòi lại những khoản tiền này càng sớm càng tốt, càng nhiều càng hay. Hy Lạp là một trong những lý do vì sao áp lực nước ngoài dồn lên Thụy Sĩ lại lớn đến thế.

Trong Thụy Sĩ, đã có những câu hỏi hình thành về việc liệu một chính sách đã hoạt động rất trơn tru với họ có phù hợp với các công dân nước ngoài.

"Tôi nghĩ rằng chừng nào còn có những chỗ để người ta giấu tiền, sẽ rất khó khăn cho hoạt động chống tham nhũng" - Jean-Paul Mean, người đang lãnh đạo tổ chức Minh bạch Quốc tế Thụy Sĩ nói - "Và Thụy Sĩ cũng thu lợi từ việc giữ bí mật trong hoạt động ngân hàng. Rất nhiều tiền đã đổ tới đây và người ta hẳn sẽ chẳng làm thế nếu thiếu tính bí mật".

Giáo sư luật Philippe Mastronardi cũng đồng tình. Ông và một số học giả hàng đầu của Thụy Sĩ đã đệ trình một tập tài liệu kêu gọi chấm dứt bí mật ngân hàng. "Liệu bí mật ngân hàng có phù hợp với đạo đức không? Không" - ông nói - "Với tôi chỉ có một nguyên tắc hết sức quan trọng cần giữ vững là để luật pháp ngự trị. Ngoài ra, còn phải kể tới các nguyên tắc về sự minh bạch và trung thực, điều đang bị hệ thống ngân hàng Thụy Sĩ vi phạm". 

Biếm họa về việc Mỹ đang gây áp lực lên hoạt động bí mật ngân hàng Thụy Sĩ

Chiến tranh kinh tế

Với chính quyền Thụy Sĩ, vấn đề đã trở nên vô cùng nóng bỏng. Các bộ trưởng bị mắc kẹt giữa việc họ muốn có mối quan hệ tốt với Mỹ và châu Âu và thái độ chung của công chúng trong nước là không chấp nhận trước các yêu cầu của nước ngoài.

Yves Nidegger, một nghị sĩ trong Quốc hội tới từ đảng cánh hữu Nhân dân Thụy Sĩ nói rằng vấn đề nằm ở chỗ liệu người Thụy Sĩ có thể tự định ra luật lệ của riêng mình.

"Chúng ta là một nhà nước độc lập nơi các quy định của Quốc hội được áp dụng trên lãnh thổ của mình hay chúng ta chỉ là một nhà nước thuộc địa, nơi luật pháp được các láng giềng hùng mạnh định đoạt?" - ông chất vấn.

Nidegger xem áp lực từ Mỹ và châu Âu như một cuộc chiến kinh tế, với động cơ hình thành từ sự ghen tị của nước ngoài với việc Thụy Sĩ đang nắm giữ quá nhiều tiền của tới từ thế giới. Ông không muốn đầu hàng trước áp lực tới từ bên ngoài.

Nhưng trong khi Nidegger tỏ thái độ cứng rắn, nhiều người ở Thụy Sĩ, nhất là các chủ ngân hàng, có vẻ như đã muốn dàn hòa. "Chúng tôi không thể gây chiến với hàng xóm về các vấn đề này, đó là điều rõ ràng" - Michel DeRobert nói - "Chúng tôi nhìn thấy thế giới đang tiến tới một tiêu chuẩn chung. Trong trường hợp đó, hiển nhiên chúng tôi cũng phải điều chỉnh cho phù hợp với tiêu chuẩn mới".

Tường Linh (Theo BBC)
Thể thao & Văn hóa