Thế giới trong tuần: Chuyện con cái

(TT&VH Cuối tuần) - Singapore cần thêm nhiều trẻ em trước mối đe dọa già hóa dân số kéo lùi cả tăng trưởng kinh tế, còn tại Hàn Quốc, con gái của nhà độc tài Park Chung Hee đang đứng trước cơ hội lịch sử trở thành nữ tổng thống đầu tiên tại quốc gia có truyền thống Nho giáo bảo thủ vào bậc nhất châu Á.

Hãy sinh thêm con!

Singapore đã chờ đợi một năm 2012 được chào đón thêm nhiều công dân mới do đó là năm Thìn, nhưng sau 25 năm nhà nước nỗ lực không mệt mỏi chi tiền ngân sách giúp người dân tìm bạn đời và có thêm con cái, tỉ lệ sinh ở đây vẫn tiếp tục giảm, đến mức có thể đe dọa tương lai kinh tế của một trong những quốc gia giàu nhất châu Á và thế giới.

Lời kêu gọi từ chính phủ giờ càng khẩn thiết hơn khi những số liệu mới nhất của CIA World Factbook cho thấy Singapore đang đội sổ trong danh sách 222 nước về tỉ lệ sinh. Nhà chức trách đảo quốc này đã phải xem xét lại các chính sách dân số, nhập cư và lên kế hoạch tiến hành các biện pháp khuyến khích sinh đẻ. Thông điệp sinh thêm con càng được nhấn mạnh khi hiện dòng người nhập cư nước ngoài đã chiếm một phần ba dân số 5,2 triệu người của Singapore, một nhân tố đang làm giảm dần sự ủng hộ cho đảng cầm quyền lâu năm ở đây, Đảng Hành động nhân dân Singapore.

Singapore đang rất cần thêm nhiều những công dân nhí như thế này

“Chúng ta đang gặp rắc rối, nhưng chúng ta không thể bỏ cuộc. Chúng ta cần phải tạo ra môi trường xã hội đúng đắn và môi trường đạo đức đúng đắn để người dân Singapore ổn định cuộc sống và sinh con đẻ cái”, Thủ tướng Lý Hiển Long nói trong một bài phát biểu Chủ nhật tuần trước về tương lai đảo quốc sư tử.

Với một trung tâm tài chính và thương mại toàn cầu như Singapore, tỉ lệ sinh thấp gây ra nhiều vấn đề với tăng trưởng kinh tế, thu thuế, chi phí cho y tế và chính sách nhập cư khi số lượng người cao tuổi sẽ tăng gấp ba lần vào năm 2030. Hiện cứ 6,3 người Singapore trong độ tuổi lao động phải nuôi một người cao tuổi. Tới năm 2030, tỉ lệ này chỉ còn là 2:1.

Nếu tình hình hiện giờ tiếp diễn, dân số Singapore bản địa sẽ chỉ còn một nửa trong vòng một thế hệ tiếp theo, theo lời Sanjeev Sanyal, làm việc cho cơ quan nghiên cứu chiến lược của Deutsche Bank tại Singapore. “Ngay cả việc thu hút được những tài năng ngoại quốc chất lượng cao, bạn vẫn cần sự kế thừa cũng như ổn định về mặt xã hội và chính trị mà chỉ một nhóm dân địa phương năng động mới có thể tạo ra được”, Sanyal phân tích.

Thật trớ trêu khi mới cách đây không lâu, Singapore phải đối phó với vấn đề hoàn toàn ngược lại. Từ giữa những năm 1960 đã diễn ra một đợt bùng nổ dân số khiến chính quyền lo ngại nạn nhân mãn sẽ đe dọa quốc gia vừa mới độc lập. Khẩu hiệu khi đó của Singapore là “Chỉ hai là đủ” khi nhà chức trách phạt tiền những gia đình đông con, hợp pháp hóa việc phá thai và tưởng thưởng cho những biện pháp triệt sản. Chương trình kế hoạch hóa hiểu quả đến mức năm 1987, chính sách được đảo ngược và khẩu hiệu mới là: “Sinh từ ba con trở lên nếu đủ sức”.

Nhưng với một xã hội công nghiệp hóa đến mức khắc nghiệt như Singapore, sinh thêm con là điều không dễ dàng với áp lực công việc rất lớn, những căn hộ thì nhỏ xíu, danh sách chăm sóc y tế dài dằng dặc và giá cả tăng cao. “Ai cũng muốn có cân bằng công việc và cuộc sống”, Evonne, khoảng 30 tuổi và làm nghề marketing, giải thích, đồng thời tiết lộ cô và chồng dự tính chỉ sinh một con. “Nếu bạn không muốn có nhiều con, thì dù chính quyền có nói gì, bạn cũng không quan tâm”.

Nếu tình hình không thay đổi, dân số Singapore bản địa sẽ chỉ còn một nửa trong vòng một thế hệ tiếp theo.

Thăm dò dân số năm 2010 cho thấy người Singapore kết hôn muộn hơn so với một thập kỷ trước. Ở độ tuổi 30-34, giai đoạn quyết định với sự nghiệp, 43% đàn ông và 31% phụ nữ vẫn chưa kết hôn. Với những phụ nữ ở tuổi 40 đã kết hôn, tỉ lệ người chỉ có một con tăng từ 15% lên 19%. Hệ quả là người Singapore gốc Hoa, vốn chiếm 78% ở Singapore năm 1990, giờ chỉ còn 74%, do thói quen của họ sinh ít con hơn so với các cộng đồng đa số khác, người gốc Malay và gốc Ấn.

Hồi tháng 7, chính phủ Singapore công bố một tài liệu khuyến khích người dân kết hôn và lập gia đình, một trụ cột trong chính sách dân số và nhập cư mới. Tài liệu với tựa đề “Dân số chúng ta-Tương lai chúng ta” chỉ rõ một viễn cảnh khó khăn khi xã hội già hóa nếu xu hướng hiện nay tiếp diễn, dẫn tới nền kinh tế kém năng động hơn và sự bỏ đi hàng loạt của các công ty lớn do lực lượng lao động và thị trường suy giảm.

Để khuyến khích người dân sinh con, chính quyền Singapore cung cấp khoản tài trợ lên tới 4.000 SGD (3.200 USD) cho hai con đầu tiên, tăng lên 6.000 USD cho con thứ ba và thứ tư. Bên cạnh đó còn có thêm Mạng lưới phát triển xã hội, một cơ quan chính phủ, tư vấn tình cảm, tình yêu và tình dục miễn phí cho các cặp vợ chồng thông qua nhân vật tưởng tượng Dr Love (Bác sĩ tình yêu), cũng như giám sát hoạt động của các đơn vị tìm bạn trăm năm tư nhân.

Cựu thủ tướng Lý Quang Diệu, là bố của ông Lý Hiển Long và là người lập quốc của Singapore, cảnh báo hồi tháng 8 rằng Singapore sẽ “dẹp tiệm” nếu tỉ lệ sinh cứ tiếp tục giảm như thế này: “Chúng ta có muốn một thế hệ con cái thay thế chúng ta, hay chúng ta muốn già cỗi rồi để những người nhập cư thay thế?”. Ông Lý Quang Diệu cũng chính là người phát động chiến dịch “Chỉ hai là đủ” vào năm 1966.

Tuy nhiên, những lời kêu gọi của các lãnh tụ, và cả tiền bạc, xem ra không thể thay đổi quan điểm của một xã hội công nghiệp hiện đại đã quá phát triển. Với câu hỏi “Liệu người Singapore có bị thuyết phục sinh con nhiều hơn” trong một cuộc thăm dò dư luận gần đây của hãng tin Channel News Asia, 74% nói “không”.

Hổ phụ, hổ tử

Park Geun Hye mới 22 tuổi khi bà giặt bộ váy áo đẫm máu của mẹ mình sau vụ ám sát. 5 năm sau, như bà nhớ lại trong tiểu sử, Park lại phải khóc trên chiếc áo sơ mi đẫm máu của cha mình, khi nhà lãnh đạo độc tài khét tiếng của Hàn Quốc Park Chung Hee, bị bắn chết.

Giờ đây, vừa đau thương, vừa được hỗ trợ bởi những cái chết đó, bà Park, 60 tuổi, đang trên đường trở thành nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hàn Quốc. Bà đã được chính thức chọn làm ứng viên tổng thống của đảng bảo thủ cầm quyền tuần trước và các cuộc thăm dò dư luận cho thấy bà đang dẫn đầu cho cuộc tổng tuyển cử tháng 12.

Bà Park Geun Hye, nữ tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc?

Với rất nhiều người Hàn Quốc, bà Park gợi nhớ lại những ký ức lẫn lộn về cha bà, ông Park Chung Hee. 18 năm chính thể độc tài quân sự của ông đã đưa Hàn Quốc nhanh chóng vượt ra khỏi đói nghèo và xây nền vững chắc để quốc gia này trở thành một trong những nền kinh tế hàng đầu thế giới như hiện nay. Nhưng cùng với đó là những di sản đầy tranh cãi về xâm hại nhân quyền và đấu tranh chính trị.

Mãi tới ngày nay, ông vẫn là một nhân vật đầy tranh cãi ở Hàn Quốc và đó sẽ là điểm mà các đối thủ chính trị của bà Park không bỏ qua. Nhưng nếu như người ta tranh cãi về ông Park, thì rất ít người có thể đặt dấu hỏi về vợ ông, bà Yuk Young Soo, một thời được gọi là “quốc mẫu” ở Hàn Quốc và những di sản của bà sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đưa con gái vào Nhà Xanh, phủ tổng thống Hàn Quốc.

Bà Yuk được nhớ tới như một đệ nhất phu nhân của quần chúng, luôn hết mình vì công việc từ thiện và khiến cả nước phải thán phục khi bắt tay và ôm chặt những người bệnh trong chuyến thăm một trại hủi lúc chồng bà còn tại vị. Mãi tới ngày nay, bà vẫn là đệ nhất phu nhân được yêu mến nhất lịch sử hiện đại của Hàn Quốc, theo các cuộc thăm dò dư luận.

Qua đời khi mới 49 tuổi khi bị một viên đạn lạc hạ sát vào ngày 15/8/1974, trong một vụ ám sát nhắm vào chồng bà, những nhân chứng nói hôm bà Yuk bị sát hại, bầu trời Hàn Quốc “chuyển sang màu đỏ thắm”. Hàng nghìn người đã tham gia lễ giỗ bà năm nay ở Seoul và Okcheon, cách thủ đô 170 km.

Bà Park Geun Hye đứng trước một bức tượng mẹ mình

Với nhiều người Hàn Quốc trẻ tuổi, cuộc sống khắc khổ của người con gái trong gia đình họ Pak, một phụ nữ đơn thân sống trong một căn nhà khiêm tốn ở thủ đô Seoul, cũng như quần áo đơn giản và kiểu tóc những năm 1970, khiến họ nghĩ về mẹ mình. “Bà Park rất giống mẹ, khi bà chào mọi người và mỉm cười”, một người ủng hộ, Lee Young Hoo, nói.

Mặc dù là một trong những gia đình nổi tiếng nhất Hàn Quốc, bản thân bà Park Geun Hye trước khi ra tranh cử, sống một cuộc đời bình lặng, tránh xa mọi ồn ào và luôn rất cẩn trọng trong mọi phát ngôn. Bà biến mất khỏi ánh nhìn dư luận từ năm 1979 sau khi cha bà bị người đứng đầu ngành tình báo của ông sát hại, và chỉ xuất hiện trở lại năm 1997 để chung tay giúp Hàn Quốc vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính châu Á.

Bà cũng chưa bao giờ trình bày rõ các quan điểm chính sách về những vấn đề thuế khóa, chi tiêu công và phúc lợi xã hội, dù Park nói bà chia sẻ quan điểm của mẹ mình về một xã hội công bằng hơn và sẽ đấu tranh vì điều đó. “Đó là giấc mơ của mẹ tôi, và giờ là của tôi”, bà nói trong đám giỗ mẹ hồi tháng trước.

Những người chỉ trích thì cho rằng bà phải xin lỗi vì những gì cha bà đã làm. Park giải thích đơn giản rằng cuộc đảo chính cha bà tiến hành năm 1961 là “không thể tránh khỏi và là lựa chọn tốt nhất có thể”, nhưng cũng bày tỏ “xin lỗi” những nạn nhân của chế độ độc tài và quá trình công nghiệp hóa cưỡng ép mà ông Park Chung Hee đã tiến hành ở Hàn Quốc.

Đang trên đường trở thành nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hàn Quốc, bà Park gợi nhớ lại những ký ức lẫn lộn về cha bà, Park Chung Hee và chính thể độc tài của ông.

Đối thủ chính của bà trong cuộc bầu cử, Moon Jae In, một cựu luật sư nhân quyền xây dựng sự nghiệp chính trị trên các phong trào kêu gọi dân chủ, cáo buộc bà Park là sự trở lại của chế độ độc tài. “Khi tôi sống trong nghèo đói thì bà ấy là một công chúa ở Nhà Xanh”, hy vọng của phe trung tả nói khi ông tuyên bố ra tranh cử. “Khi tôi chiến đấu chống lại chế độ độc tài, thì bà ấy là một nhân vật trung tâm của chế độ ấy”.

Nhưng Park Geun Hye nói việc bà ra tranh cử giống như là một món nợ còn chưa trả, hơn là một đặc ân quyền lực. Vẫn còn treo ảnh cha mẹ khắp nhà, bà viết trong cuốn tự truyện rằng bà từng nghĩ “thà lựa chọn cái chết nếu phải sống lại một cuộc đời như vậy” sau khi cả cha mẹ lần lượt bị ám sát. “Tôi cho rằng bà Park đã trải qua và học hỏi được rất nhiều, qua biết bao nhiêu khó khăn”, Lee Ae Joo, một y tá làm việc ở bệnh viện bà Yuk được đưa vào, kết luận. “Lúc này đây, không có ai phù hợp như bà ấy để xử lý những gì mà đất nước đang phải đối mặt”.

Hải Minh (tổng hợp)