Thần đồng cờ vua Uganda Phiona Mutesi: Từ khu ổ chuột lên màn bạc

(Thethaovanhoa.vn) - Phiona Mutesi (18 tuổi) là đương kim vô địch cờ vua quốc gia của Uganda. Thành công từ đói nghèo, câu chuyện về chiến thắng trước nghịch cảnh của cô đang được Hollywood đưa lên màn bạc với bộ phim mang tên Queen of Katwe.

Queen of Katwe được đạo diễn Ấn Độ Mira Nair dàn dựng theo cuốn sách cùng tên viết về Mutesi của nhà văn Mỹ Tim Crothers. Phim sẽ được bấm máy vào cuối tháng 3 với các điểm quay ở Uganda và Nam Phi. Trong phim, nữ diễn viên Kenya đoạt giải Oscar Lupita Nyong'o sẽ hóa thân thành mẹ Mutesi.

Nam diễn viên Anh gốc Nigeria David Oyelowo, được đề cử giải Quả cầu Vàng với chân dung mục sư, nhà hoạt động dân quyền Martin Luther King trong phim chính kịch Selma, cũng sẽ tham gia đóng phim Queen of Katwe.

Chơi cờ để được... ăn cháo miễn phí

Mutesi bắt đầu chơi cờ từ năm lên 9 tuổi, khi còn là một cô bé nghèo khổ sống trong khu ổ chuột ở Kampala, thủ đô Uganda. “Thời nhỏ, tôi luôn bị đói. Cha qua đời từ khi tôi còn nhỏ và từ năm tôi lên ba, chúng tôi đã phải bắt đầu vật lộn kiếm ăn, mẹ tôi không làm việc. Mỗi ngày chúng tôi chỉ được ăn một bữa” – Mutesi kể lại.

Lên 6 tuổi, Mutesi buộc phải bỏ học bởi mẹ cô không thể trang trải học phí. Một ngày, Mutesi phát hiện ra chương trình cờ vua tổ chức trong một nhà thờ ở khu ổ chuột quận Katwe. Tại đây, những người chơi tiềm năng được đãi một bát cháo miễn phí và Mutesi bắt đầu “mon men” tới chương trình.

Phiona Mutesi đấu cờ với cựu vô địch cờ vua thế giới Garry Kasparov

“Thật thú vị” – Mutesi nhớ lại lúc cô bắt đầu làm quen với các quân cờ hồi năm 2005. “Nhưng thực ra tôi tới đây không phải để chơi cờ, mà để được ăn miễn phí”.

Tuy nhiên, một tuần sau đó, điều mà không Mutesi không mong đợi đã đến và làm thay đổi hẳn cuộc đời cô. Cô gái trẻ này phát triển tài năng chơi cờ, bộ môn mới được các bác sĩ nước ngoài đưa vào Uganda từ những năm 1970 và vẫn được xem là trò chơi của người giàu. Tài năng của Mutesi đã trở thành niềm đam mê.

“Tôi yêu thích cờ vua vì nó liên quan đến việc thiết lập kế hoạch. Nếu bạn không có kế hoạch cho cuộc đời mình, nó sẽ kết thúc rất buồn” – Museti giãi bày.

Huấn luyện viên Robert Katende, thuộc Bộ Thể thao Uganda, vẫn còn nhớ Mutesi mặc “bộ quần áo bẩn thỉu” khi ông gặp cô cách đây một thập kỷ. Thế nhưng chỉ sau hai năm chơi cờ, Mutesi trở thành nữ vô địch cờ vua quốc gia và năm sau đó vẫn bảo vệ được danh hiệu của mình.

“Mutesi đã phát triển rất nhanh. Cô đã làm nên lịch sử trong cuộc thi của trường học khi là học sinh nữ đầu tiên tham gia thi đấu ở cuộc thi dành cho học sinh nam” - Vianney Luggya, Chủ tịch Liên đoàn Cờ vua Uganda, cho biết.

Điều đáng nói là trong thời gian huấn luyện để tham gia cuộc thi quốc tế đầu tiên, cuộc thi Cờ vua Thiếu nhi Quốc tế của châu Phi được tổ chức ở Nam Sudan hồi năm 2009, Mutesi chưa từng đọc một cuốn sách nào.

“Hãy tin vào chính mình”

“Tham gia cuộc thi này thực sự là một trải nghiệm tuyệt vời bởi đây là lần đầu tiên tôi được xuất ngoại, lần đầu tiên được ngủ trong khách sạn. Chúng tôi đã trở về với chiến thắng” – Mutesi chia sẻ.

Kể từ đó đến nay, Mutesi đã tham gia nhiều cuộc thi cờ vua ở Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Na Uy hồi năm ngoái. Mutesi đang hy vọng sẽ được tham gia olympic ở Azerbaijan vào năm 2016. Cô còn từng chơi cờ với người hùng của mình, cựu vô địch cờ vua thế giới Garry Kasparov. Thêm nữa, Mutesi còn truyền cảm hứng cho nhiều sinh viên ở Mỹ bắt đầu một giải đấu mang tên cô.

Còn ở Uganda, danh tiếng của Mutesi có “sức tác động không thể tin nổi. Số lượng kỳ thủ nữ tham gia vào các giải vô địch cờ quốc gia đã tăng gấp đôi” – Luggya cho biết.

Một chương trình giảng dạy chơi cờ vua mới đây, có sự tham gia của Mutesi, đã thu hút hơn 200 người tham gia, phần lớn là nữ giới đến từ các khu ổ chuột ở Kampala và các cộng đồng xung quanh.

Bà Luggya hy vọng, phim Queen of Katwe sẽ mở những cánh cửa cho tất cả những người chơi cờ ở Uganda. “Tôi nghĩ, người Uganda đang nhận ra trò chơi trí não này có thể thúc đẩy được tiềm năng của họ trong các khía cạnh khác của cuộc sống”.

Mục tiêu của Mutesi là trở thành một bác sĩ nhi và xây dựng một ngôi nhà dành cho thiếu nhi, đặc biệt là các bé gái đang phải sống trong hoàn cảnh khó khăn mà cô từng trải qua.

“Các bé gái luôn bị xem thường, thậm chí cả trong các cuộc đấu cờ. Song tôi nghĩ chẳng có lý do gì khiến một cô bé không thể đánh bại đối thủ nam của mình. Song để làm được điều đó, bạn phải tin vào chính mình” – Mutesi nói.

Việt Lâm (lược dịch)
Thể thao & Văn hóa