Tạm biệt L’Espace Tràng Tiền: Mở rộng đối tác, đi tìm công chúng từ không gian di sản

(Thethaovanhoa.vn) - Với nhiều người từng gắn bó với Viện Pháp tại Hà Nội - L’Espace tại 24 Tràng Tiền bấy lâu nay, sự chia tay với nó có lẽ là một điều tiếc nuối.

Tùng Dương, Lê Cát Trọng Lý “hội ngộ” tại Ngày hội L’espace

Hôm nay, 12/9,Ngày hội giới thiệu L’Espace với sự tham gia của các ca sĩ Tùng Dương, Lê Cát Trọng Lý, Giang Trang, nghệ sĩ Sandrine Llouquet sẽ diễn ra từ 10h – 16h tại Trung tâm Văn hóa Pháp, 24 Tràng Tiền, Hà Nội.

Nhưng, như lời những người trong cuộc, lựa chọn này được xem là phù hợp với môi trường văn hóa tại Hà Nội đã có nhiều biến động sau gần 20 năm, đồng thời gắn với sự thay đổi mang tính chiến lược của Viện Pháp tại Hà Nội, Việt Nam trong thời gian tới.

Cuối tuần qua, Viện Pháp Việt Nam đã chính thức công bố địa điểm mới mà Viện Pháp tại Hà Nội sẽ chuyển đến vào đầu tháng 5 này: Địa chỉ số 15 và số 8 Thiền Quang. Như thế, sau gần 20 năm gắn bó với mảnh đất “vàng” tại 24 Tràng Tiền, Viện Pháp tại Hà Nội sẽ có một ngôi nhà mới với nhiều dự định mới.

Thể thao & Văn hóa (TTXVN) có cuộc trò chuyện với bà Sophie Maysonnave - Giám đốc Viện Pháp Việt Nam - về vấn đề này cũng như về những dự định của cơ quan văn hóa này trong tương lai.

 Không triển lãm, không hội trường trong “ngôi nhà” mới

* Gắn bó với địa chỉ 24 Tràng Tiền đã gần 20 năm, việc Viện Pháp tại Hà Nội rời sang nhà mới hẳn là có những lý do khách quan và cả chủ quan?

­ - Đúng vậy! Một trong những lý do khiến chúng tôi quyết định chọn địa điểm mới là bởi sau khi khảo sát hiện trạng Hà Nội, chúng tôi nhận thấy môi trường văn hóa tại Hà Nội nói chung cũng như tại địa điểm quanh khu vực chúng tôi hoạt động nói riêng đã có nhiều thay đổi lớn.

Sự thay đổi này là tất yếu của phát triển xã hội. Tuy nhiên, điều này lại ảnh hưởng trực tiếp đến các vấn đề khác như chi phí thuê mặt bằng, chi phí tổ chức các sự kiện đều tăng lên.

Bản thân chúng tôi cũng mong muốn thay đổi cách tiếp cận với công chúng theo hướng hiện đại hóa để đáp ứng được những nhu cầu thực tế nhiều hơn nữa. Với những lý do như vậy, chúng tôi lựa chọn sự thay đổi.

* Trong suốt những năm tháng gắn bó với địa chỉ 24 Tràng Tiền, đâu là những thành công mà Viện Pháp nhận về trong các hoạt động của mình?

- Kể ra thì rất nhiều. Nhưng lĩnh vực mà chúng tôi thấy tự hào nhất là giảng dạy tiếng Pháp, bởi đây chính là công cụ tri thức hỗ trợ công chúng ở nhiều lĩnh vực, gồm cả tìm hiểu văn hóa Pháp, du học, giao thương, kinh doanh. Chúng tôi đã thành công khi mở ra một lộ trình giáo dục tiếng Pháp với đầy đủ hệ thống lớp học, thư viện, các buổi trình diễn bằng tiếng Pháp, tư vấn du học. Và ở địa chỉ mới, chúng tôi sẽ tiếp tục ưu tiên phát triển ngôn ngữ với những lớp học được mở trực tiếp, trong đó có việc mở thêm lớp học cho lứa tuổi mẫu giáo.

Tất nhiên trong lĩnh vực văn hóa, chúng tôi đã có nhiều hoạt động được đánh giá cao ở hầu hết các “hạng mục”. Chẳng hạn, ở lĩnh vực âm nhạc có đêm diễn của diva Pháp La Grand Sophie, ở nhiếp ảnh có triển lãm Đi giữa 2 thế kỷ của họa sĩ Mộng Bích, hoặc ở khoa học giáo dục có các triển lãm cảnh báo rác thải nhựa….

* Vậy Viện Pháp tại Hà Nội sẽ có thay đổi gì về cách thức hoạt động tại địa chỉ mới ở phố Thiền Quang?

­ - Một trong những thay đổi chính là việc sẽ không có hội trường hay triển lãm như chúng tôi đã từng làm tại địa chỉ cũ. Lý do là bởi định hướng mô hình hoạt động của Viện Pháp trong tương lai sẽ là những Viện Pháp nhỏ và di động. Những hoạt động trong thời gian tới sẽ cho thấy, chúng tôi không ngồi yên một chỗ chờ khán giả mà sẽ chủ động đi tìm kiếm họ. Đó có thể là quán cà phê, trường học, thư viện... là những điểm mà chúng tôi chưa từng nghĩ đến.

Nếu nhìn lại cách đây 20 năm, việc tìm kiếm những điểm văn hóa, rạp chiếu phim tại Hà Nội là không dễ so với con số hàng chục, hàng trăm địa điểm ở thời điểm hiện tại. Vì vậy, chúng tôi lựa chọn phát triển dựa trên sự tận dụng các cơ sở hạ tầng văn hóa sẵn có hiện nay cũng như liên kết xây dựng các chương trình với các đối tác văn hóa khác.

Cạnh tranh văn hóa là mở ra sáng tạo

* Cụ thể, việc hợp tác giữa các đối tác của Viện Pháp trong tương lai sẽ diễn ra như thế nào?

- Chúng tôi sẽ hợp tác với các đối tác truyền thông cả mới và cũ để đảm bảo cho địa chỉ mới hoạt động hiệu quả. Cụ thể hơn, chúng tôi sẽ tăng cường các hoạt động trao đổi nghệ sĩ như mời các nghệ sĩ ở Pháp sang để cùng trao đổi, làm việc tại chỗ để cùng các nhà sáng tác ở Việt Nam tạo ra tác phẩm ngay tại đây. Trong mảng này, chúng tôi cũng sẽ tìm đến các nghệ sĩ Việt Nam để gửi họ sang Pháp tham quan học hỏi và trải nghiệm.

* Trong bối cảnh sự cạnh tranh trong phát triển văn hóa là rất cao, bà có nghĩ việc kết hợp với các đối tác văn hóa khác sẽ diễn ra dễ dàng?

­­ - Văn hóa càng có sự cạnh tranh càng giúp ta thấy thêm mảnh đất để sáng tạo. Nó không giống như 1 miếng bánh, người này ăn thì người kia nhịn, mà cạnh tranh ở đây chính là nhân rộng. Chúng tôi nhìn mọi thứ với con mắt tích cực. Với sự cạnh tranh của văn hóa ở thời điểm hiện tại, chúng tôi có thể quảng bá văn hóa và triết lý của đất nước mình. Và điều này cũng không mâu thuẫn gì với việc Pháp sẽ phối hợp với Việt Nam để tạo ra những bản sắc mới mà mỗi bên vẫn duy trì được nét riêng, không ảnh hưởng gì đến nhau.

Định hướng sắp tới giúp chúng tôi thoải mái duy trì được bản sắc -với một Viện Pháp là nơi để trải nghiệm, sáng tạo và chia sẻ các ý tưởng, đồng thời là nơi chúng tôi khẳng định được sự hiện diện của mình với những giá trị văn hóa Pháp. Như ta đều biết, ngoài những công trình nghệ thuật và di sản, Pháp còn có nhiều tác gia, triết gia lớn mà tư tưởng của họ đến nay vẫn được truyền bá trên toàn cầu.

• Tùng Dương, Lê Cát Trọng Lý “hội ngộ” tại Ngày hội L’espace
• “Vỡ sân” xem lên đồng tại L’Espace
• “Lên đồng” tại L’Espace

* Nhìn lại những năm tháng gây dựng môi trường văn hóa Pháp tại 24 Tràng Tiền và hiện tại là địa chỉ số 15 & 8 Thiền Quang, đâu là những khó khăn của Viện Pháp khi hoạt động?

- Cách đây 20 năm, điều kiện cơ sở vật chất ở Hà Nội thiếu rất nhiều, từ trang thiết bị cho đến vật liệu đạt chuẩn an toàn của Pháp tìm được là rất khó. Nhưng bây giờ những thiết bị đấy lại mua dễ hơn, thậm chí còn nhiều thứ hiện đại hơn.

Nhưng, ưu tiên trong việc chuyển địa điểm lần này của chúng tôi chính là lựa chọn nơi phải có “tâm hồn” như chúng tôi đã làm cách đây 20 năm tại địa chỉ cũ. Nên chúng tôi không muốn không gian của Viện Pháp lại “rơi” vào một trung tâm thương mại hào nhoáng hay những tòa nhà cao tầng. Và rất may mắn là ở Hà Nội vẫn còn có những biệt thự Pháp cổ, và địa chỉ mới mà chúng tôi sẽ chuyển đến là một trong những nơi như vậy.

Đặc biệt, ở ngôi nhà số 15 Thiền Quang - một biệt thự lớn có từ nửa đầu thế kỷ 20 và mang dấu ấn di sản kiến trúc chung Pháp - Việt, chúng tôi còn hợp tác về hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản theo định hướng của thành phố Hà Nội. Cũng qua dự án này, chúng tôi mong muốn được chia sẻ cả những kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Do đó, chúng tôi đã đầu tư kinh phí tu sửa lên đến hàng tỷ đồng trước khi đi vào hoạt động chính thức trong tháng 5 tới.

* Cảm ơn bà về cuộc trò chuyện!

Lam Anh (thực hiện)