Sân khấu Lido tại Paris - Dấu chấm hết của một kỷ nguyên

Sau hơn 7 thập kỷ giải khuây cho khán giả với những màn trình diễn độc đáo, show cabaret (nhạc vũ kịch) Lido đã buộc phải ngừng hoạt động vào hôm 4/8, trong bối cảnh chương trình gặp nhiều rắc rối về tài chính sau dịch Covid-19.

Nhà hát opera – không chỉ là văn hóa mà còn là biểu tượng

Không chỉ là cầu nối giữa nghệ thuật hàn lâm với quần chúng, các công trình văn hoá, đặc biệt là nhà hát còn là biểu tượng của một điểm đến, là "công cụ" bảo tồn di sản và là linh hồn của nhiều quốc gia.

Thêm nữa, thời thế thay đổi khiến chủ sở hữu mới của câu lạc bộ Lido trên đại lộ Champs-Elysees ở Paris (Pháp) quyết định “thiết kế lại” các buổi biểu diễn và lên kế hoạch trùng tu tòa nhà.

Trong hơn 7 thập kỷ qua, cabaret Lido được biết đến với các màn trình diễn độc đáo của các vũ công cao chót vót trong trang phục bằng lông vũ, đi giày cao gót với các màn khiêu vũ kỳ lạ, cùng các ca sĩ và nhiều nghệ sĩ biểu diễn khác. Với thác nước trên sân khấu, sân trượt băng và hồ bơi, Lido luôn khiến khán giả phải trầm trồ và trở thành một địa điểm hút khách của cuộc sống về đêm ở Paris.

Chương trình đã thu hút nhiều nghệ sĩ biểu diễn, từ huyền thoại âm nhạc Pháp Edith Piaf, bộ đôi Mỹ gốc Đức Siegfried & Roy, Marlene Dietrich, Josephine Baker, Eartha Kitt, Kessler Twins, Laurel & Hardy, Dalida, Shirley MacLaine, Mitzi Gaynor, Juliet Prowse, Elton John, Nol Coward… và vô vàn khán giả nổi tiếng.

Từng là điểm đến đầy sức hút ở Paris

Được Joseph và Louis Clerico thành lập, Le Lido khai trương vào ngày 20/6/1946. Le Lido có tiền thân là một bãi biển nhân tạo trong tầng hầm “townhouse” (nhà ở liền kề) vào những năm 1920, hoạt động như một hộp đêm/sòng bạc vào những giờ khuya.

Năm 1955, sau chuyến thăm của Donn Arden - Giám đốc giải trí của Stardust Resort & Casino, Las Vegas - anh em nhà Clerico đã quyết định cùng Arden đưa Lido đến Stardust Las Vegas. Từ đó, Le Lido đã có một loạt bản sao, từ Las Vegas tới Beirut. Tại Pháp, Le Lido chuyển đến địa điểm hiện nay trên đại lộ Champs-Elysees ở Paris từ năm 1977.

Năm 2006, Sodexo, một công ty dịch vụ thực phẩm quốc tế, đã mua Lido và đầu tư 24 triệu euro để phát triển chương trình. Và để chuẩn bị cho phiên bản mới của chương trình được kỹ càng, Lido đã đóng cửa từ ngày 2/12/2014 đến ngày 2/4/2015. Phiên bản mới do đạo diễn sân khấu nổi tiếng người Bỉ Franco Dragone phát triển. Ông từng gây tiếng vang với hầu hết các chương trình nổi tiếng nhất của Cirque du Soleil từ năm 1985 đến năm 1998 và từng hợp tác với Celine Dion. Vào mùa Xuân năm 2015, Dragone đã tạo ra một chương trình mới cho Lido mang tên Paris Merveilles.

Mỗi chương trình của Lido đều có sự góp mặt của các ca sĩ và vũ công, trong đó luôn có các vũ công của nhóm Bluebell Girls nổi tiếng do vũ công người Ireland Margaret Kelly thành lập vào năm 1932. Lido được biết đến với những bộ trang phục lộng lẫy, xa hoa và lạ mắt, có lông vũ và kim cương trị giá hàng nghìn USD cũng như các loại vải phong phú và lông thú chất lượng hàng đầu.

Lido có cảnh mở đầu hoặc “chủ đề” chào đón khán giả, tạo nên giai điệu cho màn diễn, thiết lập màu sắc cho chương trình và có các hiệu ứng và ánh sáng đặc biệt. Âm nhạc có thể là bản gốc hoặc tập hợp các bài hát đương đại nổi tiếng hòa trộn với nhạc của các màn diễn Broadway hoặc Hollywood. Thường thì nhóm mở màn theo đủ các phong cách và người biểu diễn có thể thay đổi trang phục nhiều lần. Trong màn diễn, nhiều tiết mục tạp kỹ được giới thiệu với các “chiêu trò” của nghệ sĩ tung hứng, nhào lộn hoặc ảo thuật gia. Đáng kể, trong chương trình thường ít nhất có một cảnh có hiệu ứng nước và đây yếu tố độc đáo mà Lido được biết đến.

Đáng nói nữa, sân khấu của chương trình có thể được nâng lên và hạ xuống, có thể thay đổi thành sân trượt băng hoặc hồ bơi và có thể có các kiến trúc phức tạp xuất hiện từ bên dưới. Màn kết thúc thường được gọi là “Merci Beaucoup” và thường có một số trang phục đặc biệt ấn tượng. Có thể nói Lido có một vị trí đặc biệt trong lịch sử của các câu lạc bộ đêm và màn diễn “floorshow” (màn vui diễn ở sàn trong các tiệm rượu, hộp đêm) trên thế giới.

Lỗi thời và thất thu

Múa cabaret lần đầu xuất hiện tại Pháp vào cuối thế kỷ 19, khi thủ đô Paris là một trung tâm sáng tạo nghệ thuật.

“Khi Lido mở cửa trở lại sau Thế chiến II, mọi người muốn vui chơi. Anh em nhà Clerico mua địa điểm này và muốn biến nó thành một điểm đến cao cấp. Họ đã phát minh ra khái niệm về các buổi trình diễn kèm bữa tối, truyền cảm hứng cho các địa điểm khác” - Sonia Rachline, tác giả của một cuốn sách về Lido, cho biết.

“Các buổi biểu diễn mang đậm chất Pháp và Paris, nhờ sự tinh tế của trang phục và độ chính xác của các bước nhảy. Thêm vào đó là sự điên cuồng của người Mỹ được lấy cảm hứng từ nhạc kịch” - Rachline nói thêm.

Nhưng trong khi Moulin Rouge - được hình thành từ năm 1899 và được ví là “động tiên” giữa lòng phố đêm Paris - vẫn là chương trình nổi tiếng nhất ở kinh đô ánh sáng và vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ (phần lớn là nhờ sức hút từ bộ phim cùng tên năm 2001 của Baz Luhrmann) thì Lido lại phải vật lộn với tình trạng sụt giảm số lượng người tham dự và những rắc rối kinh tế trầm trọng hơn do cuộc khủng hoảng Covid-19. Accor cho biết Lido đã lỗ 80 triệu euro (85,6 triệu USD) trong thập kỷ qua.

Giá vé cho một đêm tại Lido là 145 euro/người (150 USD) và câu lạc bộ có khả năng chào đón 2.000 người mỗi tối. Nhưng đối với nhiều người, các chương trình dường như ngày càng thiếu sức hút do những thay đổi đối với luật phúc lợi động vật. Theo đó, Lido không còn có các loài động vật ngoại lai tham gia trong các show nữa. Đồng thời, việc thay đổi thái độ đối với phụ nữ và ảnh khỏa thân cũng khiến các điệu nhảy và “deco” của chương trình ngày càng bị coi là lỗi thời.

Những người đã từng làm việc tại Lido - từ vũ công đến thợ may trang phục, nhân viên phòng thay đồ và kỹ thuật viên hậu trường - đều có sự gắn bó cá nhân sâu sắc với địa điểm này. Với cựu vũ công Lido - Danielle Douhet Broussier (68 tuổi) đã nghỉ hưu thì “Lido là toàn bộ cuộc sống của tôi. Những ngày tuyệt vời nhất trong cuộc đời tôi đã ở đó”.

Dấu chấm hết sau 7 thập kỷ

Cuối năm 2021, câu lạc bộ này được sang tên cho chủ sở hữu mới là Tập đoàn kinh doanh khách sạn lớn Accor của Pháp. Accor cho biết họ muốn loại bỏ các buổi biểu diễn ăn tối tốn kém vì chúng “không còn thu hút công chúng nữa”. Họ hướng đến “thiết kế lại” các buổi biểu diễn và lên kế hoạch trùng tu tòa nhà.

Và màn trình diễn giải khuây công chúng của Lido đã trở thành một màn diễn phản đối của các vũ công mặc toàn đồ đen trên vỉa hè rộng rãi trước cửa Lido sau khi Accor đã sa thải gần hết toàn bộ nhân viên trong số 184 nhân viên của câu lạc bộ, bao gồm cả đoàn vũ công “Bluebell Girls”, và quyết định ngừng chương trình cabaret này để đầu tư kinh phí cho những màn diễn nhạc kịch nhẹ nhàng hơn.

• Nhà hát opera – không chỉ là văn hóa mà còn là biểu tượng
• Nhà hát Opera Paris có giám đốc âm nhạc mới

Các nghệ sĩ phát tờ rơi cho những người qua đường trên Đại lộ Champs-Elysees. Họ than khóc cho số phận của Lido và nhiệt liệt tán thưởng màn trình diễn. Vũ công Hillary Van Moorleghem gọi cuộc biểu tình là biểu hiện của nỗi buồn và sự thất vọng của toàn bộ nhân viên, đồng thời mô tả các buổi biểu diễn tạp kỹ là một phần di sản văn hóa của Pháp. “Tôi là người Mỹ và tôi thực sự biết đến văn hóa Pháp thông qua điệu nhảy của các chương trình cabaret” - Moorleghem nói.

“Lido đã kết thúc” - một đại diện giấu danh của công đoàn tuyên bố và cho biết thêm Accor dự định biến khu bất động sản đắc địa thành địa điểm tổ chức các sự kiện âm nhạc khác.

Việt Lâm (tổng hợp)