“Nước mắt chảy xuôi”

09/05/2011 14:13 GMT+7

(TT&VH) - Tôi có vinh dự được mời làm giám khảo vòng thi “Hiểu biết về Văn hóa - Xã hội” trong cuộc thi Sinh viên Thanh lịch ở một trường đại học nọ.

Một trong những câu hỏi gắp thăm ngẫu nhiên mà ban giám khảo đặt ra cho các thí sinh dự thi là: Em hiểu thế nào về câu “Nước mắt chảy xuôi”?

Một cô sinh viên trông khá ưa nhìn bắt vào câu hỏi đó. Cô lúng túng ra mặt. Cô ấp úng cố gắng diễn đạt nhưng không ăn nhập gì với ý nghĩa của câu tục ngữ đó cả. Tôi và các thành viên khác trong ban giám khảo đưa mắt nhìn nhau, không khỏi có chút bỡ ngỡ. Bẵng đi một lúc, lại một nữ thí sinh bắt vào câu hỏi đó và cô cũng không sao giải nghĩa được. Có thể thấy rõ là cô không hiểu chút gì về cái gọi là “Nước mắt chảy xuôi”. Nhìn họ đánh vật với một số câu hỏi trên sân khấu, tôi ngẫm nghĩ mãi.

Không ai có quyền yêu cầu họ phải có trí tuệ xuất sắc và vốn sống thật là sâu rộng. Bởi họ chỉ là những cô cậu thanh niên 9x “đời đầu” - sinh vào những năm 1991, 1992, vừa tốt nghiệp phổ thông trung học. Tuy nhiên, tại sao một câu hỏi mà tôi nghĩ rằng nó thật sự đơn giản với thế hệ 7x, 8x, đối với họ lại khó khăn quá vậy?

Do không đọc sách vở để hiểu cách nói đó, do chưa từng quan tâm đến điều đó ư? Hay do chưa bao giờ được nghe ai giải thích, kể cả cha mẹ?

Xung quanh họ có biết bao câu chuyện đời của những người tôi biết, họ hàng tôi... trong đó cái sự “chảy xuôi” của nước mắt là điều quá hiển nhiên. Vậy mà nhiều bạn trẻ không hề biết điều đó. Những người già thường cả nghĩ, trong khi những người trẻ tuổi lại vô tâm. Vấn đề là ở chỗ họ - những người trẻ - cần được biết, rằng nhiều thứ họ đang được hưởng thụ không ngẫu nhiên mà có được. Khi mà họ biết rằng bát cơm nóng họ bưng lên ăn là do bàn tay của một người mẹ vừa nấu, những chiếc máy nghe nhạc thời thượng, đôi giày mà họ mang đi nhảy hip-hop, chiếc laptop sành điệu mà họ tự hào khoe bạn bè, hay chiếc xe máy họ đi là từ tiền của một người cha hay người mẹ nào đó đã làm lụng vất vả để dành dụm mua cho thì trước tiên họ sẽ hiểu được giá trị của sức lao động..

Nghĩ tiếp về cái khái niệm “nước mắt chảy xuôi” đó, tôi tự hỏi mình liệu có muốn “nước mắt chảy ngược” không? Có lẽ là không. Các con tôi sau này sẽ phải sống cuộc sống làm cha mẹ, và chắc sẽ lại phải hy sinh, chịu đựng để đem lại cuộc sống tốt cho con của chúng mà thôi. Lúc đó chúng đã có quá đủ thứ để lo nghĩ, tôi sẽ không yêu cầu chúng phải lo lắng cho tôi. Nhưng tôi nghĩ vẫn cần cho chúng biết “nước mắt chảy xuôi” nghĩa là gì. Bởi dù sao đi nữa, biết là có ai đó đang phải “chảy nước mắt”, cũng là lúc ta biết những hy sinh mà ta đang được hưởng thành quả. Và bọn trẻ qua đó sẽ hiểu thêm được những điều khác nữa. Chí ít, chúng cũng nên hiểu được những vất vả mà nhiều người khác (không chỉ cha mẹ) đã vì chúng, tôn trọng những hy sinh mà ông bà dành cho cha mẹ chúng và cha mẹ tiếp nối dành cho chúng. Chí ít, chúng cũng nên biết rằng cần phải trân trọng công sức và tình thương của người khác. Tôi nghĩ rằng, sống ở trên đời, biết có người yêu thương ta, thậm chí là vô điều kiện, quan tâm đến ta, cũng có nghĩa rằng ta đã có thêm một động lực để sống trách nhiệm, sống có sự quan tâm đến những người xung quanh khác nữa.

Minh Đức

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm