(TT&VH) - Nam Phi trong tiềm thức của tôi trước khi đặt chân đến đây chỉ có 2 cụm từ duy nhất: “apartheid” và “Charlize Theron”. Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc tàn bạo kéo dài hàng thập kỉ được mô tả bởi cụm từ đầu và vẻ đẹp của nữ diễn viên da trắng của một nước Nam Phi mới đang làm tất cả những gì có thể để những ấn tượng đen tối về apartheid tan biến đi được diễn tả trong cái tên thứ 2. Nhưng Nam Phi còn có màu xanh của bầu trời, màu xanh hy vọng.
Từ những thuộc địa đầu tiên của Hà Lan cho đến những kiến trúc sư của chủ nghĩa apartheid, từ những ông vua người Zulu cho đến những viên tướng Anh: đất nước ở cực nam của châu Phi đã từng có sự chia rẽ về màu da, lối sống và các quan hệ kinh tế-xã hội nay trở thành một đất nước “cầu vồng”, nơi có nhiều chủng tộc cùng chung sống nhưng vẫn chưa quên đi những năm tháng quá khứ đau buồn. Họ sống giữa những hy vọng đổi đời và trong những mối quan hệ xã hội và sắc tộc không thể nào san lấp nổi. Đất nước ấy có bao nhiêu tuổi, 2 nghìn năm như sử sách nói, 400 năm như khi công ty Đông Ấn của người Hà Lan đặt chân đến và xây nên những thuộc địa đầu tiên xung quanh nơi bây giờ là Cape Town, hay chỉ chưa đầy 2 thập kỉ?
CĐV bóng đá Nam Phi, ảnh Getty
Tổng giám mục Desmond Tutu, giải thưởng Nobel về hòa bình, có câu trả lời: “Tôi không lạc quan, nhưng tôi là tù nhân của hy vọng. Lịch sử châu Âu cho tôi nhiều lí do để hy vọng: ở đó đã sinh ra nạn diệt chủng người Do thái và 2 cuộc thế chiến. Nhưng người ta chờ đợi những điều kì diệu từ Nam Phi mà quên mất rằng, chúng tôi mới được tự do có 16 năm”. 16 năm ấy được tính từ ngày 26/4/1994, khi người da đen lần đầu tiên được đi bỏ phiếu trong lịch sử. Đấy là ngày được lịch sử ghi nhận như là sự khởi đầu của tự do, khi chủ nghĩa apartheid chết đi (trong tiếng afrikans, tiếng Hà Lan theo kiểu Nam Phi, từ này có nghĩa là “chia rẽ”).
Không khó hình dung cuộc sống ở đấy trong những ngày apartheid được sinh ra, phát triển mạnh mẽ và trở thành một công cụ đàn áp quyền con người một cách tàn bạo nhất, một hình thức thực dân cổ điển của người da trắng trong thế kỉ 20 trên mảnh đất mà người da đen phải trở thành nô lệ. Sự tồn tại của việc duy trì những hình thức tàn bạo ấy được phương Tây, vì sự thực dụng một cách có chủ đích, làm ngơ trong hàng thập kỉ, cho đến khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, dẫn đến sự thay đổi trong các quan hệ mang tính toàn cầu. Làn sóng dân tộc chủ nghĩa và những cuộc đấu tranh giải phóng khỏi ách thực dân của nhiều dân tộc châu Phi trong những năm 1960 có quan hệ trực tiếp đến sự duy trì và thậm chí phát triển mạnh mẽ của chủ nghĩa apartheid: Phương Tây ủng hộ chính phủ Pretoria, thành trì cuối cùng của người da trắng ở một lục địa đang chịu ảnh hưởng ngày càng lớn của chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa cộng sản. Từ Nam Phi, người ta tấn công Namibia, Angola, Zambia, Rhodesia...và nhiều nơi khác dính “virus” dân tộc và cộng sản. Không ai nhắc đến bóng đá trong những năm kinh khủng ấy, dù nó vẫn tồn tại một cách thoi thóp trên những sân cỏ mọc lưa thưa toàn sỏi đá trong những khu ổ chuột của người da đen ở Soweto và xem bóng đá cũng như World Cup là một đặc quyền đối với người da trắng, vì chỉ họ được sở hữu tivi. Và nữa, ngay cả tắm biển cũng không khác xem bóng đá. Các bãi biển đẹp nhất chỉ dành riêng cho người da trắng. Tồn tại một cách hữu hình những ranh giới phân biệt màu da trên mặt đất và trong ý thức hệ.
Bây giờ, khi apartheid chỉ còn là dĩ vãng, và nhà tù trên đảo Robben ngoài khơi Cape Town, nơi giam lãnh tụ Nelson Mandela trong 27 năm trời, là bằng chứng còn lại của thời kì ấy, thì cảm giác đầu tiên của người mới đặt chân đến đây là dù những hình thức phân biệt chủng tộc ấy đã bị đẩy vào sọt rác của lịch sử, thì dường như vẫn có 2 nước Nam Phi cùng tồn tại. Đấy là Nam Phi của người da trắng, chỉ là thiểu số, nhưng nắm hầu hết nền kinh tế-điều này không khác so với trước thời apartheid, và một Nam Phi khác của người da đen, chiếm thiểu số, một Nam Phi nghèo đói (34% dân số Nam Phi sống với thu nhập dưới 2 USD/ngày), bệnh tật (5,7 triệu người nhiễm HIV/AIDS, chiếm 17% dân số-ở đây, người ta bảo đấy là âm mưu của Mỹ chống lại người da đen!) và mất an ninh (mỗi ngày có 51 vụ giết người, 100 vụ hiếp dâm). Có quá nhiều điều đáng lo ngại đối với những người đã và sẽ đến Nam Phi vào những tháng ngày này, khi trong tay họ không có súng để tự vệ, mà chỉ có máy ảnh. “La dolce vita” (cuộc sống ngọt ngào) dường như chỉ dành cho người da trắng và một thiểu số những người da đen may mắn thành công trên thương trường và chính trường. Các chính phủ do người da đen đứng đầu trong 16 năm đã làm được rất nhiều điều, nhưng những bất công xã hội vẫn tồn tại, thậm chí tiếp tục lan rộng. Bức tường ngăn trở giữa 2 màu da trắng và đen trước đây hữu hình đã bị phá đi, được thay thể bởi một bức tường vô hình giữa họ về sự giàu nghèo, lối sống và quan hệ xã hội. Nhưng như linh mục Desmond Tutu đã nói, còn nhiều việc phải làm và đừng đòi hỏi những điều thần kì với một quốc gia (đúng ra là đối với một chủng tộc) mới chỉ được tự do gần 2 thập kỉ nay. Không có gì ngạc nhiên khi một bài hát leo lên đứng đầu bảng xếp hạng ở Nam Phi, bởi vì nó nói lên được hết những gì người không có màu da trắng khát khao cháy bỏng. Bài hát ấy của Brenda Fassie có tên “Vulindlela” (Mở ra con đường) mở đầu bằng những lời nói của Thabo Mbeki, chủ tịch Đại hội dân tộc Phi (ANC), lực đẩy lớn lao của người da đen trong cuộc chiến chống apartheid: “Tôi là Thabo Mbeki, chủ tịch ANC. Tôi rất vinh dự được làm việc cùng với các bạn để thúc đẩy sự thay đổi của Nam Phi. Chúng ta biết rằng, điều đó không đơn giản”.
Bóng đá là công cụ của một thế giới rộng mở, và trước khi toàn cầu hóa lan rộng trên thế giới, một hệ quả từ sự kết thúc của những đối đầu và Chiến tranh Lạnh, trước cả internet kết nốt thế giới thành ngôi làng, bóng đá đã biến nhiều giấc mơ tự do thành hiện thực. Bây giờ, World Cup đến với châu Phi lần đầu tiên và là một cách để đưa châu Phi xích lại gần với thế giới, ít nhất là về mặt bóng đá, một sự thừa nhận thực sự đối với đất nước này từ thế giới sau khi chấm dứt apartheid. Chính vì thế, người ta chỉ nói đến Nam Phi những ngày này với những điều tích cực từ đất nước ấy, dù những điều tiêu cực vẫn tồn tại như một thách thức lớn lao. Những nhà lãnh đạo da đen lạc quan và bầu trời xanh thăm thẳm Nam Phi, đất nước nằm ở nơi nối liền 2 đại dương lớn và mũi Hảo Vọng ở Cape Town chứng kiến sự giao hòa ấy, là bằng chứng cho những hy vọng đổi đời. World Cup, do đó, không phải điểm đến, mà chỉ là điểm khởi đầu của một chặng đường mới, 16 năm sau tự do.
Anh Ngọc (đặc phái viên TTXVN tại World Cup 2010, từ Pretoria)
Nhân dịp Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, chiều 28/4, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đến dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại nhà riêng và dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ Đại tướng Văn Tiến Dũng tại nhà lưu niệm.
Real Madrid đang đứng trước ngã rẽ quan trọng khi mùa giải 2024/25 trở thành nỗi thất vọng lớn: Thua Arsenal 1-5 ở tứ kết Champions League, thất bại trước Barca tại chung kết Cúp nhà Vua, đồng thời còn rất ít hy vọng vô địch La Liga đã đẩy HLV Carlo Ancelotti vào tình thế ngàn cân treo sợi tóc.
Tối 20/4, đêm chung khảo cuộc thi Hoa hậu Việt Nam diễn ra tại Hà Nội đã thu hút sự quan tâm của hơn 3.000 khán giả. Ngay từ khi công bố thành phần ban giám khảo, Hoa hậu Thanh Thủy đã gây bất ngờ khi trở thành giám khảo trẻ tuổi nhất.
Xúc động, tự hào và tràn đầy khí thế, báo Thể thao & Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) trân trọng gửi tới quý bạn đọc ấn phẩm đặc biệt nhân kỷ niệm 50 năm mùa Xuân đại thắng, thống nhất non sông!
Tối 28/4, chương trình tổng duyệt trình diễn 10.500 thiết bị bay không người lái (drone) dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước diễn ra trên khu vực bờ sông Sài Gòn.
Chiến thắng Everton 1-0 giúp Chelsea giữ lấy hy vọng đua Top 5. Nhưng 3 điểm nhọc nhằn ấy không giấu được một nỗi lo ở Stamford Bridge: Palmer kéo dài chuỗi trận tịt ngòi và cảm thấy gò bó với thứ bóng đá dưới thời Enzo Maresca.
XSBL 29/4: Xổ số Bạc Liêu được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bạc Liêu, quay thưởng vào lúc 16h10 phút ngày thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSBT 29/4: Xổ số Bến Tre được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Bến Tre, quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Ba hàng tuần. Kết quả XSMN hôm nay cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSVT 29/4: Xổ số Vũng Tàu được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Vũng Tàu, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Cách đây tròn 50 năm, Trung đoàn 66, Sư đoàn 304, Quân khu 2 nằm trong đội hình binh đoàn thọc sâu của Quân đoàn 2, là lực lượng đi đầu cùng với xe tăng tiến thẳng vào Dinh Độc Lập.
Ngay sau khi cùng VTV Bình Điền Long An giành tấm HCB tại giải bóng chuyền vô địch các CLB nữ châu Á 2025, ngoại binh người Ba Lan – Natalia Lijewska – đã nói lời chia tay đầy xúc động với đội bóng miền Tây.
Cuộc đại chiến giữa Nam Định và Hà Nội FC tại vòng 21 V-League 2024/25 tới đây sẽ chứng kiến tổn thất lớn cho đội bóng thành Nam khi trung vệ trụ cột Dương Thanh Hào vắng mặt vì án treo giò.
NSND Quốc Hưng cho biết sẽ hoà giọng cùng NSND Tạ Minh Tâm thể hiện mash up hai ca khúc bất hủ: Đất nước trọn niềm vui (nhạc sĩ Hoàng Hà) và Màu hoa đỏ (nhạc sĩ Thuận Yến).
Tuần qua, "More Chaos" của Ken Carson là album mới duy nhất trong top 10 Billboard 200. Album ra mắt ở ngay No.1, là album thứ 3 của nam rapper này lọt vào BXH và là top 10 đầu tiên.
Chiều 28/4, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội (khóa XVII) tổ chức Hội nghị lần thứ 22 họp bàn về Đề án sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị thành phố Hà Nội và điều chỉnh kế hoạch đầu tư công năm 2025 và cập nhật, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công 5 năm 2021-2025 cấp thành phố.