(TT&VH) - 90 tuổi, hơn 900 tác phẩm – một gia tài âm nhạc có tầm vóc đồ sộ, nhạc sĩ Phạm Duy, người Hà Nội của Hà Nội xưa dù tha phương bao năm vẫn dành cho quê hương tình yêu dài lâu hơn cả cuộc đời mình. Tình yêu đã đi vào nghệ thuật. Lần đầu tiên, Phạm Duy dành những tâm sự của mình cho TT&VH.
Những ngày Đại lễ, Phạm Duy đón tuổi 90 tại Sài Gòn. Không phải chờ đến dịp mới nhớ xứ Bắc, ông đã tình tự Hà Nội bằng ngàn nốt nhạc. Chỉ sống ở Hà Nội và miền Bắc 30 năm, nhưng phần đời trai trẻ thanh xuân ấy hằn dấu nơi ông, một tuổi trẻ kéo dài.
Tình tự Hà Nội - Tình tự dân tộc
Tình tự Hà Nội của Phạm Duy nằm trong tình tự dân tộc. “Tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời”. Dù bôn ba nhiều nước, sâu thẳm tâm hồn Phạm Duy luôn hướng về quê Việt.
Gọi Hà Nội xưa, để phân biệt với Hà Nội ồn ào, rộng quá hiện giờ. Chú bé Phạm Duy Cẩn sinh trưởng từ gia đình học thức, chào đời tại nhà hộ sinh 40 Hàng Cót, lớn lên tại 54 Hàng Dầu. Ông nội Phạm Duy Đạt giữ chức thiên hộ (chef de quatier) phụ trách một khu phố của quận Hoàn Kiếm. Nhà văn Phạm Duy Tốn (bút danh Thọ An, 1883 - 1924), cha ông là cây bút trào phúng nổi danh. In hàng chục đầu sách trong cuộc đời ngắn ngủi, Phạm Duy Tốn có chân tại hội đồng thành phố, sau bỏ đi làm báo. Sống chết mặc bay (in lần đầu tạp chí Nam Phong) là một tác phẩm để đời của ng. Cụ Tốn lấy vợ, thiếu nữ Nguyễn Thị Hòa, con ái của ông đồ phố Hàng Gai, sinh 5 con: Phạm Duy Khiêm, Phạm Thị Thuận, Phạm Thị Trinh, hạm Duy Nhượng (giáo viên) và con út Phạm Duy Cần. Cậu út mồ côi cha từ năm 3 tuổi. Người mẹ tảo tần đã nuôi dạy con thành tài.
Tôi đã đến Cité Universitaire, khu ký túc xá các đại học ở Paris, thấy ảnh nhà triết học Trần Đức Thảo và Phạm Duy Khiêm treo trang trọng. Ông Khiêm, anh cả Phạm Duy, trúng học bổng sang Pháp học ngành “Hy Lạp và Latin”, là người Việt Nam đầu tiên tốt nghiệp thạc sĩ (ngữ pháp) tại Paris năm 1930.
Nhạc sỹ Phạm Duy (áo vàng)
Kí ức cuộn chảy về nơi đầy kỷ niệm. Thuở nhỏ, Cẩn hay ra bờ hồ Hoàn Kiếm chơi bắt dế, đá bóng, làm thơ con cóc. Từ chợ Đồng Xuân đến cầu Doumer (cầu Long Biên) là “thế giới nhỏ” của cậu. Đi học qua 4 trường: tiểu học Nguyễn Du, trung học Thăng Long, Kỹ nghệ Thực hành và Cao đẳng Mỹ thuật. Những người thầy mà Phạm Duy nhớ, có thầy Bùi Kỷ, thầy Võ Nguyên Giáp (dạy địa lý năm 1943). Ít ai biết, Phạm Duy suýt thành... họa sĩ.
Ông theo học Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, cùng lớp với Mai Văn Hiến, Bùi Xuân Phái, Phan Kế An, Phan Tại, Tạ Thúc Bình. Trường nằm tại góc hai con đường Reinach (Yết Kiêu) và Hàng Lọng. Thầy mà Phạm Duy nhớ đặc biệt là Tô Ngọc Vân, dạy cách dùng màu. “Tôi kính phục khi xem triển lãm của thầy. Thầy là họa sĩ đầu tiên dùng hội họa mới để xưng tụng người đàn bà Việt Nam với những bức tranh mỹ nữ có hình, dáng, khối và ánh sáng nắng trực tiếp, khác với nắng phản chiếu trong tranh châu Âu”.
Rời Hà Nội đi kiếm sống từ 17 tuổi, cậu út Cẩn lưu lạc từ Hưng Yên tới Kiến An, Móng Cái, dạy học tư, thư ký, thợ rèn, thợ điện, làm ruộng rồi lại trở về học mỹ thuật. “Có rất nhiều khoảnh khắc nhớ về Hà Nội vì phải sống xa Hà Nội”. Nhớ khi ở Trạm Trôi với vú nuôi, xa mẹ đang làm ăn ở Hà Nội. Lúc lên chiến khu tham gia kháng chiến, không gặp mẹ tới lúc mẹ qua đời không được ở bên. Những năm đằng đẵng và trở về Hà Nội sau gần nửa thế kỷ.
Mỗi lời ca điệu nhạc đều đượm chất dân tộc
21 tuổi, làm bài hát đầu tay Cô hái mơ (thơ Nguyễn Bính) và dùng họ nội dòng dõi Phạm Duy làm bút danh. Phạm Duy lấy vợ là Phạm Thái Hằng, nàng ca sĩ của Hợp ca Thăng Long, người Hà Nội. Theo các gánh hát khắp Bắc - Nam rồi vào Sài Gòn sống hơn 20 năm tới 1975, ông bà có 8 người con, tất cả đều nói tiếng Bắc, giọng Hà Nội chuẩn thanh thoát ngày xưa.
Năm 1954 - 1955, Phạm Duy học nhạc ở Paris. Ông giỏi tiếng Pháp và tiếng Việt. Lượng từ vựng dồi dào, vốn sống phong phú, Phạm Duy tài tình khi phổ thơ của các thi nhân tiền chiến: Thế Lữ, Huy Cận, Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư, Bích Khê...; viết nhiều ca từ cuốn hút và ám ảnh. Chủ trương “dùng nhạc để điều hợp con người và xã hội”, nhạc Phạm Duy có ba loại: nhạc xã hội, nhạc tình cảm, nhạc tâm linh.
Vị thế và giá trị sáng tác của Phạm Duy qua các mảng ca khúc vượt qua thời điểm, bối cảnh, để mang tính thời đại. Ở đó, âm nhạc dân tộc và tiết tấu tư duy mới mẻ tạo ra những phong vị lạ lùng. Đưa em tìm động hoa vàng, Bà mẹ Gio Linh, Ngày xưa Hoàng Thị, Minh họa truyện Kiều (3 phần) là một ví dụ nhỏ.
Tại Bảo tàng Cách mạng Việt Nam 2008, Phạm Duy cùng giọng ca Duy Quang và Thái Hiền đã gây ngạc nhiên lớn khi Minh họa truyện Kiều bằng âm nhạc thật tài tình. Các nhân vật hiện lên sống động, sắc thái riêng mà mỗi lời ca điệu nhạc đều đượm chất dân tộc.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Quyết định 1417/QĐ-TTg ngày 30/6/2025 thành lập Ban Chỉ đạo của Chính phủ về cải cách thủ tục hành chính và phân cấp, phân quyền.
Phó Thủ tướng Mai Văn Chính ký Quyết định số 1404/QĐ-TTg phê duyệt Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt Khu đền tháp Mỹ Sơn.
Hòa trong không khí vui tươi, phấn khởi của buổi Lễ công bố các Nghị quyết, Quyết định của Trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính tại thành phố Đà Nẵng, tối 30/6, tại bờ sông Hàn, UBND thành phố Đà Nẵng đã tổ chức Chương trình nghệ thuật và trình diễn pháo hoa với chủ đề “Đà Nẵng - Bay cao cùng đất nước".
Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP. Hồ Chí Minh đã đưa ra phương án và lộ trình chi tiết phương tiện đưa cán bộ, công chức, viên chức và người lao động từ Trung tâm hành chính Bình Dương, Trung tâm hành chính Bà Rịa - Vũng Tàu đến Trung tâm hành chính TP. Hồ Chí Minh và ngược lại sau khi hợp nhất, áp dụng từ ngày 1/7.
Ngày khai mạc Wimbledon 2025 đã chứng kiến cú sốc lớn khi hạt giống số 9 Daniil Medvedev bị loại ngay 1, còn Stefanos Tsitsipas (24) phải bỏ cuộc vì chấn thương. Trong khi đó, tay vợt gốc Việt Learner Tien đã mở màn suôn sẻ.
Các nhà khoa học tại Viện Weizmann của nước này vừa công bố phát hiện mang tính đột phá. Theo đó, chỉ với một xét nghiệm máu đơn giản, có thể giúp phát hiện nguy cơ mắc bệnh bạch cầu (leukemia), có tiềm năng thay thế thủ thuật xâm lấn lấy mẫu tủy xương trong chẩn đoán hiện nay.
Chiều 30/6, tại Hà Nội, Ban Nội chính Trung ương tổ chức Hội nghị triển khai quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc chủ trì Hội nghị.
Dù bị dẫn 2-0, Việt Nam All Stars đã lội ngược dòng đầy cảm xúc để đánh bại Các huyền thoại MU 3-2. Người hùng của trận đấu là tiền đạo Văn Quyết, một biểu tượng ở sân Hàng Đẫy.
Khi bộ phim "Thám tử Kiên" làm mưa gió phòng vé thời gian qua, cũng là lúc tên tuổi NSND Mỹ Uyên tái xuất liên tục trên truyền thông. Cô đảm nhiệm vai thứ, hoặc gọi thẳng là vai phụ, nhưng là một vai phụ có đất diễn và có… hành động.
Chiều 30/6, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị công bố và trao các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về bổ nhiệm hai Bí thư Tỉnh uỷ làm cán bộ cấp Thứ trưởng.
Lịch thi đấu FIFA Club World Cup 2025 - Thethaovanhoa.vn cập nhật nhanh và chính xác nhất lịch thi đấu chi tiết FIFA Club World Cup 2025 (Giải vô địch thế giới các CLB 2025) ngày 1/7.
Với thất bại 0-3 (19-25, 19-25, 14-25) trước CLB Korabelka - đội bóng vô địch Nga 2 mùa liên tiếp - U21 Việt Nam đã kết thúc vòng bảng VTV Cup 2025 với 3 trận toàn thua.
“Hãy để mỗi ngày làm việc là một ngày kiến tạo. Hãy để mỗi người là một chiến sĩ trên mặt trận đổi mới. Hãy để tinh thần cách mạng tấn công mạnh mẽ, quyết liệt và sáng tạo, thấm đẫm hồn dân tộc trong từng hành động, từng quyết sách và từng bước phát triển đi lên”.
Ngày 30/6, Bộ Công an ban hành Thông tư 51/2025/TT-BCA sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 79/2024/TT-BCA của Bộ trưởng Bộ Công an quy định về cấp, thu hồi chứng nhận đăng ký xe, biển số xe cơ giới, xe máy chuyên dùng, có hiệu lực ngay từ ngày 1/7/2025.