(TT&VH) - Nói đến nhà văn Nguyễn Quang Sáng trong SGK, hẳn nhiên nhiều thế hệ học trò biết đến Chiếc lược ngà, Quán rượu người câm… Những tác phẩm đó viết trong chiến tranh về thân phận con người trong bom đạn, loạn lạc. Nhưng Bài văn bị điểm không của Nguyễn Quang Sáng trong SGK Tiếng Việt lớp 4 tập 1 thì lại khác.
Bài học về lòng trung thực
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng kể, Bài văn bị điểm không ông viết khoảng năm 1985: “Nếu nhớ không lầm, tôi viết tác phẩm này khi thằng Dũng (đạo diễn Nguyễn Quang Dũng con ông - PV) vào lớp 1”.Bài văn bị điểm không được Nguyễn Quang Sáng viết theo đơn đặt hàng của nhà văn “chuyên đi bộ” Hoài Anh. Lúc đó, nhà văn Hoài Anh đang “chạy show” lo tổ chức bài vở ở một tờ tạp chí dành cho thiếu nhi. Ông Hoài Anh đã đặt hàng ông Nguyễn Quang Sáng viết cái gì đó giúp mình. Hỏi ông Sáng tờ tạp chí nào, ông bảo không nhớ. Hỏi ông Hoài Anh, ông bảo cũng quên rồi.
Hai ông nhà văn thuộc hàng lão làng của văn giới Việt Nam đều không nhớ Bài văn bị điểm không in lúc nào, ở đâu… nhưng SGK Tiếng Việt lớp 4 tập 1 thì nhớ. Chỉ có điều, nhà văn Nguyễn Quang Sáng không biết tác phẩm này vào SGK khi nào?!
Ông Sáng nói: “In trong SGK khi nào làm sao tui biết, vì NXB có thông báo cho biết hay gửi nhuận bút gì đâu”.
Đây là một tác phẩm ngắn gọn nhưng hàm chứa nhiều ý nghĩa giáo dục của Nguyễn Quang Sáng, xin trích nguyên văn: “- Ba đã bao giờ thấy một bài văn bị điểm không chưa, ba? Tôi ngạc nhiên: - Đề bài khó lắm sao? - Không. Cô chỉ yêu cầu “Tả bố em đang đọc báo”. Có đứa bạn con bảo ba nó không đọc báo, nhưng rồi nó bịa ra, cũng được 6 điểm. Tôi thở dài: - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào? - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô. Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm bài?”. Nó cứ làm thinh. Mãi sau nó mới bảo: “Thưa cô, con không có ba”. Nghe nó nói, cô con sững người. Té ra ba nó hy sinh từ khi nó mới sanh. Cô mới nhận lớp nên không biết, ba ạ. Cả lớp con ai cũng thấy buồn. Lúc ra về, có đứa hỏi: “Sao mày không tả ba của đứa khác?”. Nó chỉ cúi đầu, hai giọt nước mắt chảy dài xuống má”.
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng kết thúc câu chuyện: “Chuyện về cậu học trò có bài văn bị điểm không đã để lại trong tôi một nỗi đau, nhưng cũng để lại một bài học về lòng trung thực”.
Bài văn bị điểm không thể hiện xuyên suốt quan điểm sáng tác của nhà văn Nguyễn Quang Sáng: “Cái gì biết mình viết mới hay, không biết mà bịa chuyện thì trật lất”. Chẳng thể mà, văn giới lâu nay vẫn gọi Nguyễn Quang Sáng là nhà văn kể chuyện mộc mạc. Chính nhờ những câu chuyện mắt thấy, tai nghe của mình, đã làm nên một thương hiệu Nguyễn Quang Sáng không lẫn với bất kỳ ai. Trong Bài văn bị điểm không, ngoài ý nghĩa về lòng trung thực của con người, ông Sáng còn mong muốn cách dạy văn trong nhà trường cũng cần trung thực với thực tế. Nghĩa là tùy lứa tuổi học sinh, dựa vào thực tế hiểu biết của các em mà có cách dạy phù hợp. Chứ lâu nay, đề văn ra một nẻo trong khi học sinh lại hiểu biết một đằng thì càng “bắt” các em học, các em càng chán, ngán và sợ môn văn. Thậm chí, bắt các em nghĩ và cảm về một vấn đề xa lạ với mình, để rồi phải làm bài không như hiểu biết của các em, từ đó vô tình chúng ta “dạy” các em “nói láo”.
Trẻ con “trực quan sinh động” lắm!
Bài văn bị điểm không không biết có ảnh hưởng gì đến các cây bút thế hệ 7X, 8X lúc mới tập tành viết văn hay không? Chỉ biết rằng cấu trúc câu chuyện của Bài văn bị điểm không trở thành một môtip trong nhiều sáng tác của các cây bút trẻ in rải rác trên sách báo dành cho tuổi học trò. Chẳng hạn như truyện thuở ban đầu của một cây bút 7X mà người viết bài này được đọc. Xin tóm lượt: “Cô giáo hỏi cả lớp “hai bàn tay có mấy ngón”. Cả lớp đều bảo 10 ngón. Riêng một cậu học trò cứ khăng khăng là 11 ngón. Khi cậu học trò giơ hai bàn tay của mình lên thì cô giáo ngỡ ngàng vì em có 11 ngón thật”. Đem kể chuyện này cho nhà văn Nguyễn Quang Sáng nghe, ông trầm ngâm rồi nói: “Trẻ em nó trực quan sinh động lắm, không có lý thuyết hay công thức gì ráo. Rõ ràng 2 bàn tay nó có 11 ngón, cũng như đứa trẻ trong Bài văn bị điểm không không có ba… thì các em phải nói và hành động như vậy. Chỉ có người lớn chúng ta mới giáo điều”.
Với Bài văn bị điểm không, nhà văn Nguyễn Quang Sáng có thêm một độc giả đặc biệt, đó là ông Nguyễn Tiến Toàn - Giám đốc doanh nghiệp xe lăn Kiến Tường. Ông Toàn là bạn nhậu thân thiết với Nguyễn Quang Sáng, trong vô số tác phẩm của ông Sáng, ông Toàn thuộc nằm lòng Bài văn bị điểm không. Hỏi ông Nguyễn Tiến Toàn sao thuộc lòng tác phẩm dành cho thiếu nhi này, ông khẳng khái: “Tôi làm kinh doanh, mà kinh doanh lâu nay vẫn bị mang tiếng là buôn gian bán lận, miệng lưỡi nhà buôn… Tôi không thích người ta suy nghĩ như thế về nghề của mình. Nghề chúng tôi đâu phải ai cũng chăm chú kiếm lợi cho mình, chúng tôi có rất nhiều người trung thực chứ. Chẳng hạn như thà không đầu tư làm việc đó còn hơn làm mà chỉ có lợi cho mình, còn cộng đồng thì bất lợi. Tôi học được sự trung thực này qua Bài văn bị điểm không của anh Sáng”.
HLV của Carlos Alcaraz đã nhấn mạnh cách tiếp cận tập luyện “tắc kè hoa” của tay vợt người Tây Ban Nha là yếu tố then chốt giúp anh đánh bại Jannik Sinner trong trận chung kết US Open 2025.
Cặp vợ chồng nổi tiếng của cầu lông Việt Nam – Nguyễn Tiến Minh và Vũ Thị Trang – có ngày ra quân với hai kết quả trái ngược tại giải cầu lông quốc tế Yonex Sunrise Vietnam Open 2025, khai mạc chiều 9/9 tại Nhà thi đấu Nguyễn Du (TP.HCM).
Trong bóng đá, đôi khi một khoảnh khắc đủ để thay đổi sự nhìn nhận về một cầu thủ. Với Nguyễn Thanh Nhàn, cú sút quyết đoán ở phút 70 trong trận gặp U23 Yemen tối 9/8 tại sân Việt Trì đã đưa anh trở thành "người hùng", giúp U23 Việt Nam toàn thắng vòng loại bảng C U23 châu Á 2026.
Hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946 - 6/1/2026), chiều 9/9, tại Nhà Quốc hội, Đảng ủy Quốc hội phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển”.
Ngày 9/9, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc ký ban hành Nghị quyết số 5/2025/NQ-CP của Chính phủ về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam.
Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam cho biết: tính đến 16 giờ ngày 8/9, Chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba với chủ đề "65 năm Nghĩa tình Việt Nam - Cuba" đã đạt 421,5 tỷ đồng (gấp hơn 6,4 lần so với mục tiêu ban đầu).
HLV Kim Sang Sik khẳng định ông và các học trò đã rút ra được nhiều bài học sau vòng loại U23 châu Á 2026, trong đó vấn đề đáng lưu ý nhất chính là sự bình tĩnh.
Tối ngày 9/9/2025, U23 Indonesia đã phải nói lời chia tay với giấc mơ tham dự Vòng chung kết (VCK) U23 châu Á 2026 sau trận thua 0-1 trước U23 Hàn Quốc tại vòng loại.
U23 Việt Nam đã xuất sắc giành chiến thắng 1-0 trước U23 Yemen trong trận đấu quyết định tại vòng loại U23 châu Á 2026, qua đó chính thức giành vé tham dự Vòng chung kết (VCK) với vị trí nhất bảng.
Ông Al Sunaini, HLV trưởng đội tuyển U23 Yemen thừa nhận U23 Việt Nam tận dụng cơ hội tốt hơn nên xứng đáng giành chiến thắng cùng tấm vé lọt vào VCK U23 châu Á 2026.
Nhân dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (tiền thân là Trường Mỹ thuật Đông Dương 1925–2025), triển lãm “Hình họa và tượng tròn nghiên cứu” đã chính thức khai mạc ngày 9/9 tại Hà Nội, giới thiệu đến công chúng những tác phẩm tiêu biểu của nhiều thế hệ sinh viên nhà trường trong một thế kỷ đào tạo.
Chiều 9/9, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng chủ trì cuộc họp về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Ngày 9/9, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp Hà Nội phối hợp với các đơn vị liên quan bơm nước từ hồ Tây qua 2 đường ống riêng về sông Tô Lịch.
Là một trong những chuyên gia trang điểm gắn liền với nhiều chương trình cũng như làm việc thường xuyên cùng các nghệ sĩ tên tuổi nhưng Tuyết Nhi lựa chọn theo đuổi lĩnh vực mới: mentor tâm lý.
Nhìn vào dòng chảy âm nhạc những ngày tháng 8 và đầu tháng 9 vừa qua gắn liền chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 thì có lẽ Tùng Dương là 1 trong những ca sĩ bận rộn nhất.
"Hòa nhạc healing 2025: Hành trình trở về tĩnh lặng" - chương trình hòa nhạc trị liệu được xem là đầu tiên ở Việt Nam - đã diễn ra tại Trung tâm sự kiện White Palace (TP.HCM) vào các tối 6 và 7/9 vừa qua, với sự góp mặt của Ani Choying Drolma - ngôi sao của dòng nhạc này.