Cuộc trò chuyện của chúng tôi với Tổng Giám đốc TTXVN, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của ngành Thông tấn, được mở đầu bằng việc nhắc lại một sự kiện rất ý nghĩa diễn ra hồi tháng 6 năm nay tại Liên bang Nga: nhà báo Vũ Việt Trang đã trực tiếp phỏng vấn Tổng thống Nga Vladimir Putin về những sáng kiến và tầm nhìn mà Nga đang theo đuổi liên quan đến khu vực châu Á, Đông Nam Á và mối quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Liên bang Nga. 

Thông tin và hình ảnh về cuộc phỏng vấn này được đăng phát rộng rãi vào đúng dịp Kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam đã để lại ấn tượng đẹp về người làm báo Thông tấn ngày nay, góp phần khẳng định vị thế của hãng thông tấn quốc gia.

Cụ thể, vào ngày 18/6/2025, trong ngày đầu tiên của Đại hội đồng Tổ chức các hãng thông tấn châu Á-Thái Bình Dương (OANA) lần thứ 19 và các sự kiện liên quan tại thành phố Saint Petersburg (Liên bang Nga) và trước thềm Diễn đàn Kinh tế Quốc tế Saint Petersburg 2025, Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin đã có cuộc gặp, trả lời phỏng vấn các Trưởng đoàn đại biểu các Hãng thông tấn OANA và đại diện các cơ quan truyền thông lớn trên thế giới, trong đó có TTXVN.

* Thưa bà, sự kiện nêu trên chắc hẳn là một trong những kỷ niệm đáng nhớ nhất trong cuộc đời bà, không chỉ với tư cách nhà quản lý mà cả với tư cách nhà báo Thông tấn? 

- Trải qua hơn 30 năm làm báo, tôi cũng may mắn được tham dự đưa tin, chỉ đạo nhiều sự kiện trọng đại của đất nước như một số kỳ Đại hội Đảng toàn quốc gần đây, chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Mỹ (ông Bill Clinton) đến Việt Nam vào năm 2000, hai lần Việt Nam là chủ nhà của Tuần lễ Cấp cao APEC vào năm 2006 và 2017... Chuyến thăm Nga và phỏng vấn Tổng thống Vladimir Putin cũng là một trong những kỷ niệm đặc biệt trong cuộc đời làm báo của tôi. 

Có thể khẳng định TTXVN là môi trường làm báo chuyên nghiệp, để những người làm báo Thông tấn, dù ở vị trí nào, cũng có cơ hội được chứng kiến, tác nghiệp, hoà với dòng sự kiện của đất nước và thế giới để truyền đi những thông tin chuẩn xác, có định hướng, thực hiện sứ mệnh chung, đó là phục vụ sự nghiệp xây dựng, phát triển và kiến tạo đất nước. 

* Bà có thể kể lại cụ thể hơn cuộc phỏng vấn đó: Bà đã chuẩn bị như thế nào? Bà có hài lòng với câu trả lời của nhân vật? 

- Cuộc phỏng vấn được thực hiện trong khuôn khổ tôi tham dự Đại hội đồng lần thứ 19 của Tổ chức các hãng thông tấn khu vực châu Á-Thái Bình Dương (OANA) tại Saint Peterburg, LB Nga, từ ngày 17 - 21/6/2025. Cùng thời gian này Tổng thống Putin cũng có mặt tại thành phố bên sông Neva để dự Diễn đàn Kinh tế quốc tế Saint Peterburg 2025. Đối tác TASS, chủ nhà của Đại hội đồng OANA, đã thu xếp cuộc phỏng vấn Tổng thống Putin với sự tham gia của khoảng hơn 10 lãnh đạo các hãng thông tấn thành viên OANA và đối tác của TASS. 

Khi được thông báo về cuộc phỏng vấn đặc biệt này, tôi đã cân nhắc, lựa chọn nội dung câu hỏi. Nhân vật phỏng vấn đặc biệt thì chắc chắn câu hỏi cũng cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng. Tôi cùng các phóng viên thường trú của TTXVN tại Moskva đưa ra các phương án câu hỏi và tôi đã chọn cách tiếp cận liên quan đến thông điệp của Tổng thống về sự kiện SPIEF 2025 với tầm nhìn và sáng kiến mà Nga đang theo đuổi để góp phần vào hòa bình và phát triển ở khu vực cũng như những vấn đề trọng tâm của mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Liên bang Nga. Tại cuộc phỏng vấn, tôi cũng mong muốn nhà lãnh đạo Nga chia sẻ về tình cảm của ông đối với đất nước và con người Việt Nam - nơi mà ông đã có 5 chuyến thăm trên cương vị người đứng đầu đất nước Nga.

Số lượng câu hỏi của TTXVN nhiều hơn quy định vì trước đó phía bạn đề nghị mỗi nhà báo chỉ đặt một câu hỏi. Trái ngược với chút lo lắng ban đầu, Tổng thống đã rất vui vẻ trả lời tất cả các câu hỏi của TTXVN. Đặc biệt khi nói về quan hệ truyền thống giữa Việt Nam và Liên bang Nga, mặc dù lúc đó đã hơn 12 giờ đêm, nhà lãnh đạo Nga đã thể hiện tình cảm đặc biệt của ông đối với đất nước và con người Việt Nam. Tổng thống Putin nhắc lại cuộc gặp với Tổng Bí thư Tô Lâm trước đó hơn 1 tháng trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Liên bang Nga của Tổng Bí thư. Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí đánh giá mối quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga đang ngày càng hiệu quả, thực chất và mang lại lợi ích cho cả hai bên.

Được trực tiếp phỏng vấn Tổng thống Putin với những câu trả lời vừa mang tầm chiến lược, vừa chứa đựng tình cảm ấm áp của người đứng đầu nước Nga, tôi càng thêm hiểu về những tình cảm sâu đậm mà người dân hai nước đã luôn dành trao nhau.

* Xin bà chia sẻ ấn tượng của mình về tình cảm của Tổng thống Putin với Việt Nam khi ông đề cập đến chuyến thăm Việt Nam của mình trước đó và nhắc lại cuộc gặp với đại diện cựu sinh viên từng theo học tại các trường đại học của Liên bang Xô viết trước đây và Liên bang Nga ngày nay. Cụ thể Tổng thống Putin nói: "Trong các cuộc gặp đó, tôi không có cảm giác mình đang ở nước ngoài mà như đang ở Moskva hay Saint Petersburg”... 

- Nội dung mà phóng viên đề cập đúng là một trong những chi tiết rất ấn tượng trong cuộc phỏng vấn. Tôi có cảm giác khi đề cập đến nội dung này, Tổng thống Putin đang hồi tưởng tới những cuộc gặp với đông đảo lưu học sinh và cán bộ Việt Nam từng học tập và công tác tại Liên bang Nga - nơi mà tất cả mọi người nói tiếng Nga, bày tỏ sự biết ơn đối với người dân của Liên bang Xô Viết, đất nước của Lenin và hát vang những ca khúc bằng tiếng Nga. Từ giọng nói, ánh mắt và cách biểu đạt cho thấy Tổng thống Putin dành một tình cảm rất đặc biệt cho Việt Nam. 

Trước khi kết thúc, nhà lãnh đạo Nga có nhắc lại việc ông đã đề cập với Tổng Bí thư Tô Lâm về việc Nga tiếp tục dành học bổng cho sinh viên Việt Nam theo học các ngành mà Việt Nam có nhu cầu trong thời gian tới. Có thể thấy, Lãnh đạo cấp cao và nhân dân hai nước đang không ngừng vun đắp và phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Liên bang Nga trong kỷ nguyên mới. 

* Được biết là cuộc gặp đó diễn ra cũng đúng dịp kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, và rất hợp lý khi bà đã trân trọng tặng Tổng thống LB Nga Putin cuốn sách ảnh "100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam", ấn phẩm tư liệu song ngữ do Nhà xuất bản Thông tấn biên soạn và phát hành. Theo bà, món quà đó có ý nghĩa gì trong công cuộc ngoại giao văn hóa (mà ở đây là cả lịch sử và văn hóa) cũng như trong việc quảng bá hình ảnh, vị thế của Thông tấn xã Việt Nam - một việc mà bà luôn chú tâm thực hiện một cách rất chu đáo?

- Cuốn sách ảnh song ngữ Việt - Anh 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam là một nhiệm vụ đặc biệt đối với TTXVN nói chung và Nhà xuất bản Thông tấn nói riêng trong năm 2025. Những người làm sách trong quá trình thực hiện cũng đã nhận được sự đồng hành của nhiều nhà nghiên cứu, sưu tầm và hoàn thành cuốn sách không chỉ với trách nhiệm, tính chuyên nghiệp và còn bằng tình cảm của những người làm công tác báo chí, xuất bản của một cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện quốc gia. 

Chính vì điều đó, TTXVN đã quyết định chọn cuốn sách này để làm quà lưu niệm tặng Tổng thống Nga Putin và các bạn đồng nghiệp tham dự Đại hội đồng OANA với mong muốn lan tỏa hành trình vô cùng tự hào của những người làm báo Cách mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đặt nền móng. Cuốn sách là những hình ảnh phản ánh chân thực hành trình trình phát triển của của báo chí Cách mạng Việt Nam từ chỗ chỉ là một lực lượng mỏng hoạt động bí mật ở nước ngoài, đã đồng hành cùng đất nước trong các cuộc kháng chiến đến những năm tháng dựng xây, phát triển và đổi mới, và đến nay trở thành một đội ngũ đông đảo những người làm báo chuyên nghiệp có bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực tác nghiệp ở khắp năm châu.

Như bạn biết đấy, tặng quà cũng là một phần của công tác đối ngoại, một cách để người nước ngoài hiểu hơn về đất nước, con người Việt Nam. Các cuộc hội đàm, trao đổi công việc chỉ diễn ra trong một khoảng không gian và thời gian hạn chế vì thế nếu có thể có được một cuốn sách phù hợp để trao tặng thì đó luôn là một phương án được ưu tiên lựa chọn. Sách ảnh rất thú vị vì có thể xem nhanh để biết nội dung nhưng khi cần thì chỉ một chi tiết cũng giúp chúng ta có câu trả lời một cách sinh động và trực quan về vấn đề quan tâm. Đặc biệt, sách còn được sử dụng và lưu trữ lâu dài giống như việc chúng ta mong muốn duy trì và phát triển các mối quan hệ trong cuộc sống. Vì những giá trị đó mà tôi đã lựa chọn cuốn sách “100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam” để trân trọng tặng Tổng thống Nga V. Putin. 

* Được biết rằng, chuyến đi đó bà cũng thay mặt cho các nhà báo của TTXVN nhận 2 giải Nhất của Tổ chức các hãng thông tấn châu Á-Thái Bình Dương (OANA). Mỗi giải thưởng báo chí quốc tế có một vị thế và ý nghĩa khác nhau. Và TTXVN cũng nhận được rất nhiều giải thưởng quốc tế. Bà có thể kể lại những giải thưởng mà bà ấn tượng nhất của TTXVN gần đây trên trường quốc tế?

- Tôi phải đính chính một chút là TTXVN có nhận được một số giải thưởng trong lĩnh vực truyền thông và thông tấn chứ không phải rất nhiều. Những giải thưởng quốc tế mà thông tấn xã nhận được trong những năm gần đây đến từ Tổ chức các hãng thông tấn khu vực châu Á-Thái Bình Dương (OANA) và Hiệp hội toàn cầu dành cho các tờ báo, tạp chí và các đơn vị xuất bản tin tức (WAN-IFRA). 

Những giải thưởng được trao cho những tác phẩm ảnh, megastory xuất sắc và một số sáng kiến, giải pháp truyền thông số. Đây cũng là thế mạnh và mục tiêu mà TTXVN theo đuổi. Tuy nhiên, giải thưởng bất ngờ nhất đối với tôi lại là giải thưởng của OANA dành cho bài viết về lĩnh vực văn hóa được trao cho báo Thể thao và Văn hóa và báo Việt Nam News được công bố tại Hội nghị Ban chấp hành OANA năm 2024 tại Kuala Lumpur. TTXVN đã giành giải Nhất ở hạng mục bài viết với tiêu đề Báu vật truyền đời từ đàn ong rừng của nhóm tác giả Quỳnh Trang, Bằng Cao, Lương Thu Hương. Đó là một câu chuyện về cách người dân địa phương lưu giữ cách phát triển và khai thác sáp ong như sự tôn trọng với thiên nhiên vì đã ban cho chúng ta sự tinh khiết nhất của thiên nhiên, đó là sáp ong rừng - nguyên liệu để bà con tạo nên những hoa văn trên các bộ trang phục truyền thống. 

Các đồng nghiệp quốc tế đánh giá cao bài viết vì tác phẩm đã cho thấy việc bảo tồn và phát triển đàn ong rừng là một nét văn hóa của đồng bào. Bên cạnh đó, việc con người chọn cách sống hòa hợp với tự  nhiên cũng là một lựa chọn bền vững được Liên Hợp quốc và nhiều quốc gia theo đuổi trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày một khó lường và tác động mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu.

* Để TTXVN - hãng thông tấn quốc gia - tiếp tục vươn tầm quốc tế, thì bên cạnh các giải thưởng, theo tôi, cần phải đẩy mạnh dòng thông tin mang tính quốc tế được những người làm báo TTXVN trực tiếp sản xuất và cung cấp cho độc giả trong và ngoài nước. Bà có thể cho biết, dòng thông tin "đối ngoại" (cung cấp cho độc giả quốc tế) của TTXVN trong thời gian tới sẽ phát triển hướng tới những mục tiêu nào?

- Ngay từ ngày đầu thành lập 15/9/1945, Việt Nam Thông tấn xã (nay là Thông tấn xã Việt Nam) đã phát đi toàn thế giới bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Quảng trường Ba Đình 13 ngày trước đó. Bản tin chính thức này được phát đồng thời bằng tiếng Việt, tiếng Anh và tiếng Pháp. Đây cũng chính là sứ mệnh của các hãng thông tấn trên thế giới đó là phát thông tin có sức lan tỏa trên phạm vi toàn cầu. Hầu hết các quốc gia đều có ít nhất một hãng thông tấn để làm nhiệm vụ lan tỏa và cung cấp thông tin đến hệ thống báo chí trong và ngoài nước.

Trong 8 thập kỷ đồng hành cùng đất nước, TTXVN luôn nỗ lực thực hiện nhiệm vụ thông tin đối ngoại, đưa thông tin về đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, thông tin và hình ảnh về đất nước và con người Việt Nam cùng những quan điểm của Việt Nam về những vấn đề khu vực và quốc tế đến với công chúng trên toàn thế giới.

Tiếp bước các thế hệ đi trước, những người làm báo thông tấn luôn giữ vững tinh thần của những chiến sỹ trên tuyến đầu thông tin, luôn sẵn sàng có mặt cả ở địa bàn trong và ngoài nước, để thông tin kịp thời, toàn diện, đầy đủ, đa chiều và chính xác, giúp dư luận hiểu rõ và hiểu đúng về mọi mặt đời sống xã hội Việt Nam cũng như thế giới

Kể từ dấu mốc lịch sử ngày 15/9/1945, thông tin đối ngoại của TTXVN đã trải qua hơn 5 thập kỷ được phát chủ yếu trên sóng ngắn và thông qua các ấn phẩm đối ngoại như Báo Ảnh Việt Nam, báo tiếng Anh Việt Nam News và báo tiếng Pháp Le Courrier du Vietnam. Đến ngày 19/8/1998, TTXVN khai trương mạng www.vnanet.net, trở thành một trong những cơ quan báo chí đầu tiên ở Việt Nam hoạt động trên mạng internet. Từ đó việc đăng phát tin không còn là hình thức cung cấp thông tin một chiều bởi các đơn vị có thể tương tác với công chúng, nắm bắt thị hiếu trực tiếp của công chúng, đặc biệt là công chúng người nước ngoài và ở ngoài nước.

Sang thế kỷ XXI, TTXVN trở thành một tổ hợp truyền thông đa phương tiện với đầy đủ các loại hình báo chí: báo in, báo điện tử, ảnh báo chí, podcast và đồ họa, có mặt trên mọi nền tảng. Cùng với mạng lưới phóng viên TTXVN không chỉ phủ khắp các tỉnh, thành phố trong nước, mà còn có mặt tại 30 địa bàn trọng điểm, chiến lược trên toàn cầu, các sản phẩm thông tin đối ngoại bằng các loại hình báo chí được đăng phát trên đa nền tảng của TTXVN tiếp tục làm tốt sứ mệnh mang khát vọng Việt Nam ra thế giới, đồng thời đưa thế giới đến gần hơn với Việt Nam.

* Ở chiều ngược lại, đưa thông tin thế giới về Việt Nam, các phóng viên thường trú TTXVN đã và sẽ phát huy vai trò của mình như thế nào trong thế giới phẳng, khi mà dòng thông tin quốc tế có thể "đổ ập" vào Việt Nam một cách trực tiếp và trực tuyến, thậm chí không còn rào cản ngôn ngữ (nhờ Google dịch)? 

- Trong kỷ nguyên truyền thông số hiện nay, các cơ quan báo chí, trong đó có TTXVN, bên cạnh việc lan tỏa thông tin còn cần phải làm tốt vai trò thẩm định, kiểm chứng thông tin để công chúng không bị dẫn dắt bởi những thông tin “giả” tràn lan trên các nền tảng mạng xã hội. Có một thực tế là khi công chúng tiếp xúc với thông tin “giả” nhưng lại phải trả giá “thật”. Ví dụ điển hình trong thời gian qua là những chiêu thức “việc nhẹ, lương cao” được lan truyền trên các kênh mạng xã hội và có rất nhiều người đã mắc bẫy khi sa vào những ổ nhóm hoạt động bất hợp pháp. Chỉ khi lực lượng chức năng vào cuộc, những nạn nhân mới được trở về với cuộc sống bình thường với nhiều vết thương cả về thể xác và tâm hồn. 

Máy móc hay trí tuệ nhân tạo có thể giúp chúng ta dịch thuật nhưng không thể giúp chúng ta phân biệt được “vàng” hay “thau”. Trong khi đó, các cơ quan báo chí nói chung, trong đó có cơ quan thông tấn quốc gia, luôn tuân thủ các quy trình tác nghiệp và xuất bản để có thể cung cấp thông tin chuẩn xác một cách kịp thời nhất đến với công chúng.

Hơn thế nữa, việc phóng viên TTXVN có mặt tại các địa bàn trọng điểm có sức ảnh hưởng lớn trên thế giới sẽ giúp TTXVN không những có được những thông tin chuẩn xác về tình hình thời sự tại địa bàn và trong khu vực mà còn có thể đưa ra những nhận xét, đánh giá và dự báo về những vấn đề và xu hướng mới nổi trên thế giới, làm tốt vai trò là cơ quan thông tin chiến lược của Đảng và Nhà nước. 

* Được biết rằng, những thế hệ nhà báo cha anh của TTXVN đã có những tên tuổi nổi bật với tư cách phóng viên chiến trường, lao vào các điểm nóng, được cả thế giới quan tâm. Trong bối cảnh thế giới còn nhiều điểm nóng thì truyền thống "phóng viên chiến trường" của TTXVN sẽ được phát huy như thế nào trong lực lượng phóng viên thường trú đông đảo hiện nay?

- Thế hệ những người làm thông tấn hôm nay tự hào về quá khứ hào hùng của lớp cha anh đi trước. Những bài viết, hình ảnh của các thế hệ phóng viên chiến trường luôn là những bài học quý cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Truyền thống vẻ vang của ngành đã và đang được thế hệ những người làm báo thông tấn hôm nay tiếp bước. Các phóng viên của TTXVN tác nghiệp trên mọi miền đất nước và ở nước ngoài, luôn có mặt kịp thời nơi đầu nguồn tin tức, trong các vụ thiên tai thảm họa, tai nạn, khủng bố hay những vùng chiến sự nóng bỏng. Nguồn thông tin chuẩn xác, nhanh nhạy, phong phú của TTXVN đã hiện diện trên tất cả các kênh truyền thông, các nền tảng xã hội, chiếm ưu thế và khẳng định chủ quyền thông tin trên không gian mạng. Những cụm từ “Theo TTXVN” hay “Phóng viên TTXVN đưa tin từ địa bàn” là lời khẳng định về trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước, và Nhân dân về sự tin cậy, chuẩn xác, kịp thời của thông tin thông tấn.

Ngay cả khi đất nước không còn chìm trong khói lửa chiến tranh, vẫn có nhà báo của TTXVN ngã xuống khi tác nghiệp trong những điều kiện hiểm nguy để giữ vững dòng tin của TTXVN. Nhà báo trẻ Đinh Hữu Dư đã ra đi khi đang ghi hình cơn lũ dữ năm 2017… nhưng ngọn lửa yêu nghề vẫn đang lan toả trong những công trình thanh niên mang tên anh do thanh niên TTXVN triển khai trên khắp mọi miền Tổ quốc, ở cả vùng sâu, vùng xa hay nơi hải đảo xa xôi. 

Tinh thần và ý chí của những người làm báo cách mạng đã hun đúc nên bản lĩnh của những người làm báo thông tấn, luôn kiên định mục tiêu bảo vệ Đảng, bảo vệ hệ thống chính trị, vì lợi ích của nhân dân.

* Xin cảm ơn bà!